PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 156 i art. 175 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (¹),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (²),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Gospodarka europejska boryka się z istotnym spadkiem koniunktury spowodowanym kryzysem finansowym. Aby przeciwdziałać tej poważnej i bezprecedensowej sytuacji gospodarczej, wymagane są nadzwyczajne i natychmiastowe działania. Aby odbudować zaufanie uczestników rynku, należy niezwłocznie przedsięwziąć środki oddziałujące na gospodarkę.

(2) Jednocześnie jest oczywiste, że siła i trwałość gospodarki europejskiej w perspektywie długookresowej zależą od przekształcenia jej w sposób umożliwiający sprostanie potrzebom zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Ten wniosek nabiera jeszcze większego znaczenia wobec rosnących problemów związanych z zapewnieniem nieprzerwanych dostaw gazu.

(3) W świetle tych problemów Rada Europejska w dniach 11 i 12 grudnia 2008 r. zatwierdziła w swoich konkluzjach europejski plan naprawy gospodarczej (plan naprawy), przedstawiony przez Komisję w dniu 26 listopada 2008 r., określający możliwe sposoby koordynowania przez państwa członkowskie i Unię Europejską ich polityk w różnych dziedzinach oraz stworzenia nowego bodźca dla gospodarki europejskiej, ukierunkowanego na długookresowe cele Wspólnoty.

(4) Ważną częścią planu naprawy był wniosek dotyczący zwiększenia wydatków Wspólnoty w wyznaczonych sektorach strategicznych, będący odpowiedzią na brak zaufania inwestorów i umożliwiający wytyczenie drogi w kierunku silniejszej gospodarki w przyszłości. Rada Europejska wezwała Komisję do przedstawienia wykazu konkretnych projektów, przy zachowaniu odpowiedniej równowagi geograficznej, w celu wzmocnienia inwestycji w zakresie opracowania projektów dotyczących w szczególności infrastruktury.

(5) Aby plan naprawy mógł okazać się skuteczny, niezbędne jest finansowanie działań, które w krótkim czasie pozwolą opanować kryzys gospodarczy i rozwiązać problem zaspokojenia pilnych potrzeb energetycznych Wspólnoty. Niemniej jednak specjalny program ustanowiony niniejszym rozporządzeniem w żadnym przypadku nie powinien stanowić precedensu dla przyszłych wskaźników współfinansowania w sferze inwestycji infrastrukturowych.

(6) Aby inwestycja ta miała konkretne i znaczne oddziaływanie, powinna być ukierunkowana na kilka ściśle określonych sektorów, w których działanie przyczyniłoby się wyraźnie do osiągnięcia celów bezpieczeństwa dostaw energii i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, w których istnieją duże i dobrze przygotowane projekty, pozwalające na skuteczne i efektywne wykorzystanie znacznych kwot pomocy finansowej oraz uruchomienie znacznych nakładów inwestycyjnych pochodzących z innych źródeł, między innymi z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, oraz w których działanie na szczeblu europejskim mogłoby wnieść wartość dodaną. Sektory: infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej, morskiej energii wiatrowej, oraz wychwytywania i składowania dwutlenku węgla – spełniają te kryteria. Wybór tych sektorów odzwierciedla szczególne warunki, w jakich realizowany jest plan naprawy, i nie powinien podważać priorytetu przyznanego efektywności energetycznej i promowaniu energii ze źródeł odnawialnych, zaznaczonego w planie naprawy przedstawionym przez Komisję w listopadzie 2008 r.

(7) W przypadku gdyby nie było możliwe rozdysponowanie wszystkich środków do końca roku 2010, Komisja zadeklarowała zamiar zaproponowania – jeżeli będzie to celowe – przy okazji składania w roku 2010 sprawozdania z wykonywania niniejszego rozporządzenia, środków umożliwiających finansowanie projektów spójnych z planem naprawy, jak np. projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych.

(8) W sektorze infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej w ciągu ostatnich lat pojawiły się problemy. Niedawne kryzysy gazowe (zima 2006 r. i zima 2009 r.), a także wzrost cen ropy naftowej do połowy 2008 r., świadczą o tym, w jak znacznym stopniu Europa jest narażona na skutki tego rodzaju wydarzeń. Zmniejsza się stan jej własnych zasobów energetycznych – gazu i ropy naftowej – a w związku tym pod względem dostaw energii Europa w coraz większym stopniu staje się uzależniona od importu. W tym kontekście zasadniczą rolę będzie odgrywała infrastruktura energetyczna.

(9) Obecny kryzys gospodarczy i finansowy ma jednak negatywny wpływ na realizację projektów dotyczących infrastruktury energetycznej. W przypadku niektórych ważnych projektów – wśród nich projektów o znaczeniu wspólnotowym – mogą następować poważne opóźnienia w realizacji, spowodowane niedostatecznym poziomem środków finansowych. Dlatego też należy podjąć niezwłoczne działania mające na celu wsparcie inwestycji w dziedzinie infrastruktury energetycznej. Ponieważ proces planowania, a następnie realizacji takich projektów jest długotrwały, ważne jest, by Wspólnota niezwłocznie zainwestowała w tego rodzaju infrastrukturę, gdyż dzięki temu możliwe zwłaszcza będzie przyspieszenie realizacji projektów o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa dostaw energii w obrębie Wspólnoty. Będzie to miało istotne znaczenie dla zapewnienia Wspólnocie bezpieczeństwa dostaw energii po konkurencyjnych cenach, gdy nastąpi ponowne ożywienie gospodarki i wzrost ogólnoświatowego popytu na energię.

(10) Spośród projektów dotyczących infrastruktury energetycznej należy wybrać te, które mają ważne znaczenie dla funkcjonowania rynku wewnętrznego energii i bezpieczeństwa dostaw energii oraz przyczyniają się do przywrócenia dobrej koniunktury gospodarczej.

(11) W szczególności w odniesieniu do projektów wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz wytwarzania morskiej energii wiatrowej niniejsze rozporządzenie powinno opierać się na przedstawionym przez Komisję w dniu 22 listopada 2007 r. Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych, w którym wzywa się do przyjęcia wspólnego i strategicznego planu badań w zakresie energetyki oraz podejmowania działań innowacyjnych zgodnych z celami polityki energetycznej UE oraz zaangażowania na rzecz ustanowienia sześciu europejskich inicjatyw przemysłowych. Rada Europejska w dniu 16 października 2008 r. zaapelowała w swoich konkluzjach do Komisji o znaczne przyspieszenie realizacji Europejskiego strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych. Program zapoczątkowuje finansowanie projektów w dziedzinach wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz morskiej energii wiatrowej bez uszczerbku dla ustanowienia w przyszłości sześciu inicjatyw przemysłowych na rzecz projektów demonstracyjnych w dziedzinie energetyki, przedstawionych w Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych.

(12) Aby niniejsze rozporządzenie przyniosło natychmiastowe efekty w zakresie przeciwdziałania kryzysowi gospodarczemu, należy koniecznie wskazać w nim projekty, które mogą otrzymać bezzwłoczną pomoc finansową, pod warunkiem spełnienia kryteriów zapewniających efektywność i skuteczność oraz w ramach przyznanej puli środków finansowych.

(13) Wykaz projektów dotyczących infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej sporządza się na podstawie wkładu, jaki te projekty wnoszą do osiągnięcia celów bezpieczeństwa i dywersyfikacji źródeł dostaw, określonych w przedstawionym przez Komisję Drugim strategicznym przeglądzie sytuacji energetycznej z dnia 13 listopada 2008 r. i zatwierdzonych przez Parlament Europejski w jego rezolucji z dnia 3 lutego 2009 r. oraz przez Radę w jej konkluzjach z dnia 19 lutego 2009 r. Wyboru projektów należy dokonywać, biorąc pod uwagę to, czy realizują one priorytety wymienione w tym przeglądzie, czy został osiągnięty rozsądny poziom ich przygotowania i czy przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa i dywersyfikacji źródeł energii i dostaw, optymalizacji zdolności sieci i integracji wewnętrznego rynku energii, w szczególności w odniesieniu do odcinków transgranicznych, rozwoju sieci w celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej poprzez zmniejszenie izolacji regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych; udostępnienia odnawialnych zasobów energii; bezpieczeństwa, niezawodności i interoperacyjności sieci objętych połączeniami międzysystemowymi oraz solidarności państw członkowskich. Realizacja tych projektów będzie wymagała zaangażowania ze strony władz krajowych, regionalnych i lokalnych, w celu przyspieszenia procedur administracyjnych i zatwierdzania projektów. W przypadku wielu projektów wsparcie nie zostanie udzielone w wyznaczonych ramach czasowych, jeżeli nie nastąpi takie przyspieszenie.

(14) W wykazie projektów dotyczących morskiej energii wiatrowej powinny znajdować się projekty, które można — na podstawie informacji zebranych od zainteresowanych stron, skupionych w ramach europejskiej platformy technologicznej na rzecz energii wiatrowej, oraz pochodzących ze źródeł przemysłowych i innych — uznać za: zatwierdzone i gotowe do realizacji; innowacyjne, a zarazem oparte na dobrze ugruntowanych koncepcjach, takie, których realizacja może zostać przyspieszona po zapewnieniu bodźca finansowego, mające znaczenie transgraniczne, charakteryzujące się dużą skalą, dające możliwość zademonstrowania, w jaki sposób efekty postępu technicznego będą skutecznie upowszechniane w świetle celów i struktur zatwierdzonych w europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych. Pomoc finansowa powinna dotyczyć tych projektów, w których realizacji istotny postęp można osiągnąć w roku 2009 i 2010.

(15) Wykaz projektów dotyczących wychwytywania i składowania dwutlenku węgla należy sporządzić zasadniczo na podstawie informacji zebranych od zainteresowanych stron, skupionych w ramach Forum Paliw Kopalnych i Platformy Technologicznej na rzecz Bezemisyjnych Elektrowni Zasilanych Paliwami Kopalnymi, oraz pochodzących z innych źródeł. Pomoc finansowa powinna dotyczyć tych projektów, w których realizacji istotny postęp można osiągnąć w roku 2009 i 2010. Stan przygotowania należy ocenić na podstawie: istnienia dobrze przygotowanego i wykonalnego projektu koncepcyjnego dla instalacji przemysłowej, obejmującego również element wychwytywania dwutlenku węgla; istnienia dobrze przygotowanej i wykonalnej koncepcji transportu i składowania CO₂; a także wyrażenia przez władze lokalne zobowiązania do wsparcia projektu. Projekty powinny również demonstrować, jak efekty osiągnięć technologicznych będą skutecznie upowszechniane i w jaki sposób przyczynią się one do przyspieszenia realizacji celów określonych w Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych.

(16) Niezbędne będzie dokonanie wyboru projektów kwalifikowalnych. Dokonując takiego wyboru, należy zagwarantować między innymi, by w każdym państwie członkowskim wsparcie otrzymał nie więcej niż jeden projekt dotyczący wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, tak aby stworzyć możliwości zbadania szerokiego spektrum warunków geologicznego składowania i wsparcia celu, jakim jest naprawa gospodarcza w całej Europie.

(17) Finansowanie wspólnotowe nie powinno prowadzić do nieuzasadnionego zakłócenia konkurencji lub funkcjonowania rynku wewnętrznego, a przy jego przyznawaniu należy mieć na względzie w szczególności zasady regulujące dostęp stron trzecich i ewentualne wyjątki od tych zasad. W przypadku finansowania ze środków krajowych, przyznawanego jako uzupełnienie do niniejszego finansowania wspólnotowego, należy uwzględniać przepisy dotyczące pomocy państwa. Niezależnie od formy, wspólnotowa pomoc finansowa powinna być przyznawana zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (³) („rozporządzenia finansowego”) i rozporządzenia Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁴), chyba że przepisy niniejszego rozporządzenia wprowadzają wyraźne odstępstwo.

(18) Ze względu na pilną potrzebę zaradzenia kryzysowi finansowemu i ze względu na niecierpiące zwłoki potrzeby energetyczne Wspólnoty niniejsze rozporządzenie zawiera już szczegółowe przepisy w zakresie przyznawania pomocy finansowej, w tym wykaz kwalifikowalnych projektów. Ponadto, ze względu na pilną potrzebę stworzenia bodźca, przed końcem 2010 r. należy podjąć wszystkie zobowiązania prawne w zakresie realizacji zobowiązań budżetowych podjętych w roku 2009 i 2010.

(19) Podczas realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia należy chronić interesy finansowe Wspólnoty poprzez stosowanie środków zapobiegających nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nielegalnym działaniom, poprzez skuteczne kontrole oraz odzyskiwanie nienależnie wypłaconych kwot, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – poprzez zastosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (⁵), rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (⁶) i rozporządzeniem (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (⁷).

(20) Biorąc pod uwagę charakter zagadnień objętych podprogramami, przy wyborze wniosków do finansowania i ustalaniu kwot środków finansowych, które zostaną przyznane w ramach każdego podprogramu, Komisję powinny wspierać różne komitety.

(21) Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (⁸).

(22) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, polegające na wspomaganiu naprawy gospodarczej w obrębie Wspólnoty, wobec konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych poprzez zwiększenie wydatków w wyznaczonych sektorach strategicznych, nie mogą zostać w wystarczającym stopniu zrealizowane przez państwa członkowskie, mogą natomiast, ze względu na zakres niniejszego rozporządzenia oraz charakter wybranych sektorów i projektów, zostać lepiej osiągnięte na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym samym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(23) Z uwagi na pilną potrzebę zajęcia się problemem kryzysu gospodarczego i konieczność zaspokojenia naglących potrzeb energetycznych Wspólnoty niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie niezwłocznie po jego opublikowaniu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ I

PRZEPISY WSTĘPNE

Artykuł 1

Przedmiot

Niniejsze rozporządzenie ustanawia instrument finansowy zatytułowany Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarczej („EPENG”), dotyczący opracowywania projektów w dziedzinie energetyki we Wspólnocie, które przyczyniają się – przez stworzenie bodźca finansowego – do naprawy gospodarczej, bezpieczeństwa dostaw energii i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Niniejsze rozporządzenie ustanawia podprogramy służące realizacji tych celów w dziedzinie:

a) infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej;

b) morskiej energii wiatrowej; oraz

c) wychwytywania i składowania dwutlenku węgla.

Niniejsze rozporządzenie określa projekty, które będą finansowane w ramach każdego podprogramu, i ustanawia kryteria określania i wdrażania działań w celu realizacji tych projektów.

Niniejsze rozporządzenie przewiduje utworzenie instrumentu finansowego („instrument”) w celu wspierania inicjatyw z zakresu efektywności energetycznej i energii odnawialnej.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie następujące definicje:

a) „wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla” oznacza wychwytywanie dwutlenku węgla (CO₂) z instalacji przemysłowych, jego transport na składowisko i zatłoczenie do odpowiedniej podziemnej formacji geologicznej w celu stałego składowania;

b) „koszty kwalifikowalne” mają takie samo znaczenie jak w rozporządzeniu (WE, Euratom) nr 2342/2002;

c) „infrastruktura gazowa i elektroenergetyczna” oznacza:

(i) wszystkie linie wysokiego napięcia, z wyjątkiem linii należących do sieci dystrybucyjnych, oraz połączenia podmorskie, pod warunkiem że infrastruktura ta jest wykorzystywana do przesyłu lub połączenia międzyregionalnego lub międzynarodowego;

(ii) gazociągi wysokociśnieniowe, z wyjątkiem gazociągów należących do sieci dystrybucyjnych;

(iii) podziemne magazyny gazu przyłączone do gazociągów wysokociśnieniowych, o których mowa w ppkt (ii);

(iv) urządzenia odbiorcze, magazynowe i służące do regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego (LNG); oraz

(v) wszelkie urządzenia lub instalacje o istotnym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania infrastruktury, o której mowa w ppkt (i), (ii), (iii) lub (iv), w tym również systemów ochrony, monitorowania i sterowania;

d) „część projektu” oznacza każdą działalność niezależną finansowo, technicznie lub czasowo, przyczyniającą się do zrealizowania danego projektu;

e) „etap inwestycyjny” oznacza etap projektu, na którym ma miejsce budowa i ponoszone są koszty kapitałowe;

f) „morska energia wiatrowa” oznacza energię elektryczną wytworzoną przez turbiny napędzane siłą wiatru, zlokalizowane na morzu, w bliskiej lub dalekiej odległości od brzegu;

g) „etap planowania” oznacza etap projektu poprzedzający etap inwestycyjny, na którym przygotowuje się realizację projektu i na którym ponoszone są koszty kapitałowe, obejmujący, w stosownych przypadkach, ocenę wykonalności, badania przygotowawcze i techniczne oraz uzyskanie koncesji i pozwoleń.

Artykuł 3

Budżet

1. Pula środków finansowych na realizację EPENG w latach 2009 i 2010 wynosi 3 980 000 000 EUR, rozdysponowanych w następujący sposób:

a) projekty dotyczące infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej: 2 365 000 000 EUR;

b) projekty dotyczące morskiej energii wiatrowej: 565 000 000 EUR;

c) projekty dotyczące wychwytywania i składowania dwutlenku węgla: 1 050 000 000 EUR.

2. Indywidualne zobowiązania prawne na mocy przepisów rozdziału II, w ramach realizacji zobowiązań budżetowych podjętych w roku 2009 i 2010, są podejmowane do dnia 31 grudnia 2010 r. Indywidualne zobowiązania prawne na mocy przepisów rozdziału IIa są podejmowane do dnia 31 marca 2011 r.

3. Pośrednicy finansowi, o których mowa w załączniku II, starają się przeznaczyć całość środków z wkładu Unii dostępnego w ramach instrumentu na projekty inwestycyjne i pomoc techniczną dla projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej do dnia 31 marca 2014 r. Po tym terminie nie przyznaje się środków z wkładu Unii. Wszystkie środki z wkładu Unii, które nie zostały rozdysponowane przez pośredników finansowych do dnia 31 marca 2014 r., są zwracane do budżetu ogólnego Unii. Środki z wkładu Unii przeznaczone na projekty inwestycyjne pozostają inwestowane przez określony czas, nie dłużej niż do dnia 31 marca 2034 r. Unia ma prawo do czerpania zysku ze swoich inwestycji w instrument przez cały okres jego funkcjonowania, proporcjonalnie do swojego wkładu wniesionego w instrument oraz zgodnie ze swoimi prawami udziałowcy.

ROZDZIAŁ II

PODPROGRAMY

SEKCJA 1

Projekty dotyczące infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej

Artykuł 4

Cele

Wspólnota wspiera projekty dotyczące infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej, które przynoszą największą wspólnotową wartość dodaną i przyczyniają się do osiągnięcia następujących celów:

a) zapewnienia bezpieczeństwa i dywersyfikacji źródeł, dróg i dostaw energii;

b) optymalizacji zdolności sieci energetycznej i integracji wewnętrznego rynku energii, w szczególności w odniesieniu do odcinków transgranicznych;

c) rozwoju sieci w celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej przez zmniejszenie izolacji regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych we Wspólnocie;

d) udostępnienia i integracji odnawialnych zasobów energii; oraz

e) bezpieczeństwa, niezawodności i interoperacyjności połączonych sieci energetycznych, obejmujących możliwość wykorzystania w razie potrzeby przepływu gazu w wielu kierunkach.

Artykuł 5

Priorytety

EPENG ma pomóc w szybkim dostosowaniu i rozbudowaniu sieci energetycznych o szczególnie ważnym znaczeniu dla Wspólnoty, w ramach wspierania funkcjonowania rynku wewnętrznego energii oraz, w szczególności, zwiększenia zdolności połączeń międzysystemowych, bezpieczeństwa i dywersyfikacji dostaw, oraz pokonać przeszkody związane z ochroną środowiska, przeszkody techniczne i przeszkody finansowe. Aby intensywniej rozwijać sieci energetyczne i przyspieszyć ich budowę, konieczne jest specjalne wsparcie ze strony Wspólnoty, w szczególności w przypadkach, gdy zróżnicowanie dróg i źródeł dostaw jest niewielkie.

Artykuł 6

Przyznawanie wspólnotowej pomocy finansowej

1. Pomoc finansowa w ramach EPENG („pomoc EPENG”) dla projektów dotyczących infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej przyznawana jest na działania służące realizacji projektów wymienionych w części A załącznika lub części takich projektów, przyczyniające się do osiągania celów określonych w art. 4.

2. Komisja zaprasza do składania wniosków dotyczących określenia działań, o których mowa w ust. 1, oraz dokonuje oceny zgodności tych wniosków z kryteriami kwalifikowalności określonymi w art. 7, a także z kryteriami wyboru i kryteriami przyznawania pomocy, określonymi w art. 8.

3. Komisja powiadamia beneficjentów o każdej pomocy EPENG, która ma zostać przyznana.

Artykuł 7

Kwalifikowalność

1. Wnioski kwalifikują się do pomocy EPENG, wyłącznie jeżeli dotyczą realizacji projektów wymienionych w części A załącznika, jeżeli wnioskowane kwoty nie przekraczają maksymalnych kwot pomocy EPENG określonych w tym załączniku i jeżeli spełniają kryteria wyboru i przyznawania pomocy określone w art. 8.

2. Wnioski mogą być składane:

a) przez jedno lub kilka państw członkowskich działających wspólnie;

b) za porozumieniem wszystkich państw członkowskich bezpośrednio zainteresowanych danym projektem:

(i) przez jedno lub kilka publicznych lub prywatnych przedsiębiorstw lub podmiotów działających wspólnie;

(ii) przez jedną lub kilka organizacji międzynarodowych działających wspólnie; lub

(iii) przez wspólne przedsiębiorstwo.

3. Wnioski osób fizycznych nie są kwalifikowalne.

Artykuł 8

Kryteria wyboru i kryteria przyznawania pomocy

1. Przy ocenie wniosków otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, o którym mowa w art. 6 ust. 2, Komisja stosuje następujące kryteria wyboru:

a) racjonalność i techniczna adekwatność podejścia;

b) solidność pakietu finansowego przeznaczonego na cały etap inwestycyjny działania.

2. Przy ocenie wniosków otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, o którym mowa w art. 6 ust. 2, Komisja stosuje następujące kryteria przyznawania pomocy:

a) stopień przygotowania projektu, określony jako osiągnięcie etapu inwestycyjnego i poniesienie znacznych wydatków kapitałowych do końca roku 2010;

b) stopień, w jakim brak dostępu do środków finansowych wstrzymuje realizację działania;

c) stopień, w jakim pomoc EPENG wywrze stymulujący wpływ na finansowanie publiczne i prywatne;

d) skutki społecznoekonomiczne;

e) oddziaływanie na środowisko;

f) wkład na rzecz trwałości i interoperacyjności sieci energetycznej, a także optymalizacji jej zdolności;

g) wkład na rzecz poprawy jakości, bezpieczeństwa i zapewnienia usług;

h) przyczynianie się do tworzenia dobrze zintegrowanego rynku energii.

Artykuł 9

Warunki finansowania

1. Pomoc EPENG stanowi wkład w związane z projektem wydatki na jego realizację ponoszone przez beneficjentów lub przez strony trzecie odpowiedzialne za realizację projektu.

2. Kwota pomocy EPENG nie przekracza 50 % kosztów kwalifikowalnych.

Artykuł 10

Instrumenty

1. Po zaproszeniu do składania wniosków, o którym mowa w art. 6 ust. 2, Komisja, stanowiąc zgodnie z procedurą zarządzania określoną w art. 26 ust. 2, dokonuje wyboru wniosków, które otrzymają pomoc EPENG, oraz ustala kwotę pomocy EPENG, która zostanie przyznana. Komisja określa warunki i metody realizacji wniosków.

2. Pomoc EPENG jest przyznawana na podstawie decyzji Komisji.

Artykuł 11

Odpowiedzialność finansowa państw członkowskich

1. Państwa członkowskie monitorują projekty pod względem technicznym i przeprowadzają ich kontrolę finansową w ścisłej współpracy z Komisją oraz poświadczają kwotę i zgodność z niniejszym rozporządzeniem wydatków poniesionych w związku z realizacją projektów lub ich części. Państwa członkowskie mogą zażądać udziału przedstawicieli Komisji w kontrolach na miejscu.

2. Państwa członkowskie informują Komisję o środkach podjętych na podstawie ust. 1, a w szczególności przedstawiają jej opis systemów kontroli, zarządzania i monitorowania utworzonych w celu zapewnienia pomyślnego ukończenia projektów.

SEKCJA 2

Projekty dotyczące morskiej energii wiatrowej

Artykuł 12

Przyznawanie pomocy EPENG

1. Pomoc EPENG w dziedzinie morskiej energii wiatrowej przyznaje się po zaproszeniu do składania wniosków dotyczących wyłącznie działań służących realizacji projektów wymienionych w części B załącznika.

2. Komisja zaprasza do składania wniosków dotyczących określenia działań, o których mowa w ust. 1, oraz dokonuje oceny zgodności tych wniosków z kryteriami kwalifikowalności określonymi w art. 13, a także z kryteriami wyboru i kryteriami przyznawania pomocy określonymi w art. 14.

3. Komisja powiadamia beneficjentów o każdej pomocy EPENG, która ma zostać przyznana.

Artykuł 13

Kwalifikowalność

1. Wnioski kwalifikują się do pomocy EPENG, wyłącznie jeżeli dotyczą realizacji projektów wymienionych w części B załącznika, jeżeli wnioskowane kwoty nie przekraczają maksymalnej kwoty pomocy EPENG w niej określonych i jeżeli spełniają kryteria wyboru i przyznawania pomocy określone w art. 14. Te projekty są realizowane przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

2. Wnioski mogą być składane przez jedno lub kilka przedsiębiorstw działających wspólnie.

3. Wnioski osób fizycznych nie są kwalifikowalne.

Artykuł 14

Kryteria wyboru i kryteria przyznawania pomocy

1. Przy ocenie wniosków otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, o którym mowa w art. 12 ust. 1, Komisja stosuje następujące kryteria wyboru:

a) racjonalność i techniczna adekwatność podejścia;

b) solidność pakietu finansowego przeznaczonego na cały etap inwestycyjny projektu.

2. Przy ocenie wniosków otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, o którym mowa w art. 12 ust. 1, Komisja stosuje następujące kryteria przyznawania pomocy:

a) stopień przygotowania projektu określony jako osiągnięcie etapu inwestycyjnego i poniesienie znacznych wydatków kapitałowych do końca roku 2010;

b) stopień, w jakim brak dostępu do środków finansowych opóźnia realizację działania;

c) zakres, w jakim projekt przyczynia się do poprawy lub zwiększenia skali instalacji i infrastruktury będących obecnie w budowie lub na etapie planowania;

d) zakres, w jakim projekt obejmuje budowę całych instalacji i infrastruktury na skalę przemysłową, oraz uwzględnia w szczególności:

(i) kwestię wyrównywania zmienności energii wiatru poprzez zastosowanie systemów zintegrowanych;

(ii) istnienie systemów magazynowania na dużą skalę;

(iii) zarządzanie farmami wiatrowymi jako wirtualnymi elektrowniami (o mocy powyżej 1 GW);

(iv) istnienie turbin zlokalizowanych w dalszej odległości od brzegu lub na wodach o większej głębokości (20 do 50 m) niż standardowo stosuje się obecnie;

(v) nowatorskie projekty budowy konstrukcji nośnych; lub

(vi) procesy montażu, instalacji, eksploatacji i likwidacji oraz testowania tych procesów w ramach projektów realizowanych w skali rzeczywistej;

e) innowacyjne elementy projektu i zakres, w jakim projekt będzie demonstrował możliwości wdrożenia takich elementów;

f) oddziaływanie projektu i jego wkład w tworzenie wspólnotowego systemu sieci morskiej energii wiatrowej, a także możliwości powielania rozwiązań wykorzystywanych w projekcie;

g) zaangażowanie beneficjentów na rzecz upowszechniania wśród innych podmiotów europejskich osiągnięć technicznych będących wynikiem projektu w sposób zgodny z prawem wspólnotowym, a w szczególności z celami i strukturami określonymi w Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych.

Artykuł 15

Warunki finansowania

1. Pomoc EPENG stanowi wkład w związane z projektem wydatki na jego realizację.

2. Kwota pomocy EPENG nie przekracza 50 % kosztów kwalifikowalnych.

Artykuł 16

Instrumenty

1. Po zaproszeniu do składania wniosków, o którym mowa w art. 12 ust. 1, Komisja, stanowiąc zgodnie z procedurą zarządzania określoną w art. 26 ust. 2, dokonuje wyboru wniosków, które otrzymają pomoc EPENG, oraz ustala kwotę finansowania, która zostanie przyznana. Komisja określa warunki i metody realizacji wniosków.

2. Pomoc EPENG przyznaje się na podstawie umów o dotacje.

SEKCJA 3

Projekty wychwytywania i składowania dwutlenku węgla

Artykuł 17

Przyznawanie pomocy EPENG

1. Pomoc EPENG w dziedzinie wychwytywana i składowania dwutlenku węgla przyznawana jest na działania służące realizacji projektów wymienionych w części C załącznika.

2. Komisja zaprasza do składania wniosków dotyczących określenia działań, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz dokonuje oceny zgodności wniosków z kryteriami kwalifikowalności określonymi w art. 18, a także z kryteriami wyboru i kryteriami przyznawania pomocy określonymi w art. 19.

3. Jeżeli kilka wniosków dotyczących projektów zlokalizowanych w tym samym państwie członkowskim spełnia kryteria kwalifikowalności określone w art. 18 i kryteria wyboru określone w art. 19 ust. 1, Komisja dokonuje wyboru wniosków, które otrzymają pomoc EPENG, na podstawie kryteriów przyznawania pomocy EPENG określonych w art. 19 ust. 2, wybierając nie więcej niż jeden wniosek na państwo członkowskie.

4. Komisja powiadamia beneficjentów o każdej pomocy EPENG, która ma zostać przyznana.

Artykuł 18

Kwalifikowalność

1. Wnioski kwalifikują się do pomocy EPENG, wyłącznie jeżeli dotyczą realizacji projektów wymienionych w części C załącznika i spełniają kryteria wyboru i przyznawania pomocy określone w art. 19 oraz następujące wymogi:

a) zostanie udowodnione, że projekty są w stanie wychwycić co najmniej 80 % CO₂ w instalacjach przemysłowych oraz transportować ten gaz i składować go bezpiecznie pod ziemią w formacjach geologicznych;

b) w przypadku instalacji energetycznych wychwytywanie CO₂ zostanie udowodnione w instalacji o mocy elektrycznej co najmniej 250 MW lub równoważnej;

c) organizatorzy projektów złożą wiążące oświadczenie, że wiedza ogólna uzyskana w zakładzie demonstracyjnym zostanie udostępniona do szerszego wykorzystania w przemyśle i Komisji oraz będzie stanowić wkład w Europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych.

2. Wnioski są składane przez jedno lub kilka przedsiębiorstw działających wspólnie.

3. Wnioski osób fizycznych nie są kwalifikowalne.

Artykuł 19

Kryteria wyboru i kryteria przyznawania pomocy

1. Przy ocenie wniosków otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, o którym mowa w art. 17 ust. 2, Komisja stosuje następujące kryteria wyboru:

a) racjonalność i techniczna adekwatność podejścia;

b) stopień przygotowania projektu określony jako osiągnięcie etapu inwestycyjnego, co obejmuje badanie i rozwijanie możliwości składowania, i poniesienie znacznych wydatków związanych z inwestycjami w ramach projektu do końca roku 2010;

c) solidność pakietu finansowego przeznaczonego na cały etap inwestycyjny projektu;

d) wyszczególnienie wszystkich niezbędnych zezwoleń na budowę i eksploatację obiektu będącego przedmiotem projektu w proponowanej lokalizacji (proponowanych lokalizacjach) oraz istnienie strategii uzyskania tych zezwoleń.

2. Przy ocenie wniosków otrzymanych w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, o którym mowa w art. 17 ust. 2, Komisja stosuje następujące kryteria przyznawania pomocy:

a) stopień, w jakim brak dostępu do środków finansowych opóźnia realizację działania;

b) zapotrzebowanie na środki finansowe w przeliczeniu na tonę ograniczenia emisji CO₂ w ciągu pierwszych 5 lat funkcjonowania projektu;

c) stopień złożoności projektu i poziom innowacyjności całej instalacji wraz z towarzyszącymi badaniami naukowymi, a także zaangażowane beneficjentów na rzecz upowszechniania wśród innych podmiotów europejskich osiągnięć technicznych uzyskanych w ramach projektu, w sposób zgodny z prawem wspólnotowym oraz, w szczególności, z celami i strukturami określonymi w Europejskim strategicznym planie w dziedzinie technologii energetycznych;

d) racjonalność i adekwatność planu zarządzania, między innymi w odniesieniu do zawartych w nim informacji i danych naukowych, inżynieryjnych i technicznych, świadczącego o tym, że koncepcja jest dopracowana w stopniu umożliwiającym przekazanie projektu do eksploatacji do dnia 31 grudnia 2015 r.

Artykuł 20

Warunki finansowania

1. Pomoc EPENG stanowi wkład wyłącznie w te wydatki związane z projektem przeznaczone na jego realizację, które można przypisać wychwytywaniu, transportowi i składowaniu dwutlenku węgla, z uwzględnieniem ewentualnych korzyści eksploatacyjnych.

2. Kwota pomocy EPENG nie przekracza 80 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych inwestycji.

Artykuł 21

Instrumenty

1. Po zaproszeniu do składania wniosków, o którym mowa w art. 17 ust. 2, Komisja, stanowiąc zgodnie z procedurą zarządzania określoną w art. 26 ust. 2, dokonuje wyboru wniosków, które otrzymają pomoc EPENG, oraz ustala kwotę pomocy EPENG, która zostanie przyznana. Komisja określa warunki i metody realizacji projektów.

2. Pomoc EPENG przyznaje się na podstawie umów o dotacje.

ROZDZIAŁ IIa

INSTRUMENT FINANSOWY

Artykuł 21a

Fundusze, które nie mogą być rozdysponowane na mocy przepisów rozdziału II

1. Zgodnie z art. 3 ust. 2 środki, które nie mogą być przedmiotem indywidualnych zobowiązań prawnych na mocy rozdziału II, w wysokości 146 344 644,50 EUR, przeznacza się na instrument, o którym mowa w art. 1 akapit czwarty, w celu opracowania odpowiednich mechanizmów finansowania we współpracy z instytucjami finansowymi, tak aby w większej mierze zachęcać do realizacji projektów z zakresu efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii.

2. Instrument wdraża się zgodnie z załącznikiem II. Artykuł 23 ust. 1 nie ma zastosowania do instrumentu.

3. Ryzyko ponoszone przez Unię w związku z instrumentem, wraz z opłatami z tytułu zarządzania i innymi kosztami kwalifikowalnymi, ogranicza się do kwoty wkładu Unii w ten instrument, określonej w ust. 1, a budżetu ogólnego Unii nie obciąża się żadnym innym zobowiązaniem.

ROZDZIAŁ III

PRZEPISY WSPÓLNE

Artykuł 22

(skreślony).

Artykuł 23

Programowanie i zasady realizacji

1. Zaproszenia do składania wniosków ogłaszane są bezpośrednio przez Komisję przy uwzględnieniu dostępnych środków budżetowych, o których mowa w art. 3 ust. 1, odpowiednich kryteriów kwalifikowalności, wyboru i przyznawania pomocy, ustanowionych w rozdziale II.

2. Pomoc EPENG jest przeznaczona wyłącznie na pokrycie wydatków związanych z projektem, poniesionych przez beneficjentów, a także, w odniesieniu do projektów określonych w art. 9, przez osoby trzecie odpowiedzialne za realizację projektu. Wydatki poniesione w ramach rozdziału II mogą być kwalifikowane, począwszy od dnia 13 lipca 2009 r.

2a. Pomoc finansowa udzielona na mocy rozdziału IIa pokrywa wydatki związane z projektami inwestycyjnymi i pomocą techniczną dla projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej poniesione przez beneficjentów wyszczególnionych w załączniku II część A pkt 3. Wydatki te mogą być kwalifikowane, począwszy od dnia 1 stycznia 2011 r.

3. VAT nie jest kosztem kwalifikowalnym, z wyjątkiem VAT, który nie podlega zwrotowi.

4. Projekty i działania finansowane na podstawie niniejszego rozporządzenia są realizowane zgodnie z prawem wspólnotowym i polityką Wspólnoty w odpowiednich dziedzinach, w szczególności w dziedzinie konkurencji, w tym zgodnie z przepisami mającymi zastosowanie do pomocy państwa, ochrony środowiska, zdrowia, zrównoważonego rozwoju i zamówień publicznych.

Artykuł 24

Ogólne obowiązki państw członkowskich

Państwa członkowskie dokładają wszelkich starań, w zakresie swoich obowiązków, aby realizować projekty, które korzystają z pomocy EPENG; starania te obejmują w szczególności sprawne procedury administracyjne oraz procedury wydawania pozwoleń, koncesji i świadectw.

Artykuł 25

Ochrona interesów finansowych Wspólnot Europejskich

1. W trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia Komisja zapewnia ochronę interesów finansowych Wspólnoty przez stosowanie środków zapobiegających nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nielegalnym działaniom, przez skuteczne kontrole oraz odzyskiwanie nienależnie wypłaconych kwot, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – przez stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 2988/95, rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 oraz rozporządzeniem (WE) nr 1073/1999.

2. W odniesieniu do działań wspólnotowych finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia pojęcie „nieprawidłowości”, o którym mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2988/95, oznacza jakiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego lub zobowiązań umownych, wynikające z działania lub zaniedbania ze strony podmiotu gospodarczego, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Unii Europejskiej lub w budżetach, które są przez nią zarządzane, w związku z nieuzasadnionym wydatkiem.

3. Wszystkie środki wykonawcze na podstawie niniejszego rozporządzenia przewidują w szczególności nadzór i kontrolę finansową ze strony Komisji lub upoważnionego przez nią pełnomocnika oraz kontrole wykonywane przez Europejski Trybunał Obrachunkowy, w tym, w razie potrzeby, na miejscu.

ROZDZIAŁ IV

PRZEPISY WYKONAWCZE I KOŃCOWE

Artykuł 26

Komitety

1. Komisję wspomagają następujące komitety:

a) w przypadku projektów dotyczących infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej – komitet ustanowiony art. 15 rozporządzenia (WE) nr 680/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2007 r. ustanawiającego ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych (⁹);

b) w przypadku projektów dotyczących morskiej energii wiatrowej – komitet ustanowiony art. 8 decyzji Rady 2006/971/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. dotyczącej programu szczegółowego Współpraca, wdrażającego siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (¹⁰);

c) w przypadku projektów dotyczących wychwytywania i składowania dwutlenku węgla – komitet ustanowiony art. 8 decyzji Rady 2006/971/WE.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem przepisów art. 8 tej decyzji.

Okres przewidziany w art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE ustala się na jeden miesiąc.

Artykuł 27

Ocena

1. [1] (skreślony).

1a. Do dnia 30 czerwca 2013 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie śródokresowe z oceny dotyczące środków przyjętych zgodnie z rozdziałem IIa i skupiające się w szczególności na:

a) opłacalności, efekcie dźwigni i dodatkowości cechującej instrument;

b) udokumentowaniu należytego zarządzania finansami;

c) zakresie, w jakim instrument osiągnął cele określone w niniejszym rozporządzeniu;

d) zakresie, w jakim wymagane jest trwałe wsparcie z instrumentu dla projektów związanych z efektywnością energetyczną i energią ze źródeł odnawialnych.

W stosownych przypadkach, a w szczególności jeżeli ocena środków podjętych na mocy rozdziału IIa dokonana przez Komisję jest pozytywna, sprawozdaniu śródokresowemu z oceny towarzyszy wniosek ustawodawczy dotyczący kontynuowania instrumentu.

2. Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego będącego beneficjentem o przedstawienie szczegółowej oceny projektów finansowanych w ramach rozdziału II sekcja 1 niniejszego rozporządzenia lub, w stosownych przypadkach, o przekazanie jej informacji i zapewnienie pomocy niezbędnej do przeprowadzenia oceny takich projektów.

3. [2] (skreślony).

Artykuł 28

[3] (skreślony).

Artykuł 29

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 13 lipca 2009 r.