PARLEMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 156,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (¹),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (²),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rada Europejska obradująca w Barcelonie w dniach 15 i 16 marca 2002 r. podkreśliła w swoich konkluzjach, że mocne i zintegrowane sieci energetyczne i transportowe stanowią podstawę europejskiego rynku wewnętrznego, a lepsze wykorzystanie istniejących sieci oraz uzupełnienie brakujących ogniw umożliwi zwiększenie wydajności i konkurencyjności oraz zagwarantuje odpowiedni poziom jakości, jak również redukcję w punktach nasycenia, a zatem większy stabilność w perspektywie długoterminowej. Potrzeby te wpisują się w ramy strategii przyjętej przez szefów państw i rządów na posiedzeniu Rady Europejskiej obradującej w Lizbonie w dniach 23 i 24 marca 2000 r., do której następnie regularnie się odwoływano.

(2) Rada Europejska obradująca w Brukseli w dniach 12 i 13 grudnia 2003 r. zatwierdziła Europejskie działanie na rzecz wzrostu, zwracając się do Komisji o przesunięcie wydatków, w razie konieczności, na inwestycje w kapitał rzeczowy, w szczególności inwestycje w infrastrukturę sieci transeuropejskich; projekty priorytetowe realizowane w ramach infrastruktury sieci transeuropejskich stanowią zasadniczy element wzmacniania spójności rynku wewnętrznego.

(3) Opóźnienia w finalizacji efektywnych połączeń transeuropejskich, w szczególności odcinków transgranicznych, mogą poważnie utrudniać konkurencyjność Unii, państw członkowskich oraz regionów peryferyjnych, które nie mogłyby w pełni korzystać z dobrodziejstw rynku wewnętrznego lub straciłyby taką możliwość.

(4) W decyzji nr 1692/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (³) koszt uzupełnienia transeuropejskiej sieci transportowej od 2007 do 2020 r. został oszacowany na 600 mld EUR. Inwestycje niezbędne do realizacji jedynie projektów priorytetowych w rozumieniu załącznika III do tej decyzji szacuje się na prawie 160 mld EUR w latach 2007-2013.

(5) Dla realizacji tych celów zarówno Parlament Europejski, jak i Rada podkreśliły konieczność wzmocnienia i dostosowania istniejących instrumentów finansowych poprzez podniesienie poziomu współfinansowania wspólnotowego, umożliwiając zastosowanie wyższej stopy współfinansowania, w szczególności dla projektów o charakterze trans-granicznym, o funkcji tranzytowej lub przyczyniających się do pokonywania naturalnych przeszkód.

(6) Zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie promocji żeglugi śródlądowej „NAIADES” adresowanym do Parlamentu Europejskiego i Rady, a także uwzględniając zrównoważony charakter żeglugi śródlądowej, projekty z zakresu żeglugi śródlądowej powinny być traktowane ze szczególną uwagą.

(7) W swojej rezolucji z dnia 8 czerwca 2005 r. w sprawie wyzwań politycznych i środków budżetowych w rozszerzonej Unii w latach 2007-2013 (⁴) Parlament Europejski podkreślił strategiczne znaczenie sieci transportowych dla zakończenia procesu tworzenia rynku wewnętrznego i bliższych stosunków z obecnymi i przyszłymi krajami kandydującymi oraz krajami należącymi do „grupy państw zaprzyjaźnionych”. Ponadto wyraził on również chęć przeanalizowania innowacyjnych instrumentów finansowania, takich jak gwarancje kredytowe, koncesje europejskie, kredyty europejskie oraz fundusz ulg odsetkowych.

(8) Biorąc pod uwagę kwoty przydzielone na transeuropejskie sieci transportowe i energetyczne (zwane dalej odpowiednio „TEN-T” i „TEN-E”) zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi na lata 2007-2013, niemożliwe jest zaspokojenie wszystkich potrzeb związanych z realizacją priorytetów ustalonych w decyzji nr 1692/96/WE dla TEN-T i decyzji nr 1364/2006/WE (⁵) dla TEN-E. W celu uzupełnienia krajowych źródeł finansowania, zarówno publicznego jak i prywatnego, należy zatem skoncentrować te zasoby na niektórych kategoriach projektów zapewniających największą wartość dodaną dla całej sieci, w szczególności na projektach dotyczących odcinków transgranicznych, w tym autostrad morskich, i na projektach, których celem jest likwidacja wąskich gardeł, takich jak naturalne przeszkody, w celu zagwarantowania ciągłości infrastruktury TEN-T i TEN-E. Aby ułatwić skoordynowaną realizację niektórych projektów, można wyznaczyć koordynatorów europejskich zgodnie z art. 17a decyzji nr 1692/96/WE.

(9) Biorąc pod uwagę, że pozostałe inwestycje w ramach TEN-T w projekty priorytetowe szacuje się na około 250 mld EUR, a europejska kwota odniesienia finansowego równa 8 013 mln EUR dla transportu w latach 2007-2013 stanowi wyłącznie bardzo niewielką część budżetu niezbędnego do ukończenia projektów priorytetowych, Komisja powinna przeprowadzić - przy pomocy koordynatorów europejskich tam, gdzie zostali oni wyznaczeni - działania mające na celu wspieranie i koordynowanie starań podejmowanych przez państwa członkowskie na rzecz finansowania i ukończenia planowanych sieci TEN-T zgodnie z ustalonym harmonogramem. Komisja powinna wykonać przepisy dotyczące koordynatorów europejskich, o których mowa w decyzji nr 1692/96/WE. Powinna ona również przeanalizować z zamiarem rozwiązania, wraz z państwami członkowskimi, długoterminowy problem finansowy dotyczący zbudowania i eksploatowania całej sieci TEN-T, uwzględniając fakt, że okres budowy obejmuje co najmniej dwa siedmioletnie okresy budżetowe, a oczekiwana trwałość nowej infrastruktury wynosi co najmniej jedno stulecie.

(10) Decyzja nr 1364/2006/WE określa cele, priorytety działania oraz projekty stanowiące przedmiot wspólnego zainteresowania mające na celu rozbudowę TEN-E, w tym także projekty priorytetowe, oraz przyznaje stosowne pierwszeństwo projektom uznanym za projekty leżące w interesie europejskim. Niezbędne inwestycje umożliwiające wszystkim państwom członkowskim pełne uczestnictwo w rynku wewnętrznym oraz uzupełnienie połączeń z sieciami krajów sąsiadujących to, od 2007 do 2013 r., inwestycje rzędu 28 mld EUR tylko na projekty priorytetowe.

(11) Rada Europejska obradująca w dniach 12 i 13 grudnia 2003 r. zwróciła się również do Komisji o kontynuowanie badań dotyczących konieczności stworzenia specjalnego wspólnotowego instrumentu gwarancji przeznaczonego na pokrycie pewnych rodzajów ryzyka, które mogą powstać po zakończeniu etapu budowy w ramach projektów TEN-T. W odniesieniu do energii Rada Europejska zwróciła się do Komisji o przesunięcie, w razie potrzeby, wydatków na inwestycje w kapitał rzeczowy w celu stymulowania wzrostu.

(12) Rozporządzenie Rady (WE) nr 2236/95 z dnia 18 września 1995 r. ustanawiające ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie sieci transeuropejskich (⁶) stanowi już rzeczywisty postęp, ponieważ projektom uznanym za priorytetowe przyznaje wyższy poziom finansowania wynoszący 20 %. Niemniej jednak pozostaje ono uwarunkowane przepisami wykonawczymi, które wymagają uproszczenia, oraz ograniczonymi zasobami budżetowymi. Wydaje się zatem konieczne uzupełnienie krajowego finansowania publicznego i finansowania prywatnego poprzez zwiększenie wspólnotowej pomocy w zakresie zarówno jej wielkości, jak i współczynników wsparcia w celu wzmocnienia efektu dźwigni funduszy wspólnotowych, umożliwiając w ten sposób realizację wybranych projektów priorytetowych.

(13) Na podstawie niniejszego rozporządzenia właściwe jest ustanowienie programu określającego ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie TEN-T i TEN-E. Program ten, który musi być realizowany zgodnie z prawem wspólnotowym, w szczególności w zakresie środowiska, powinien przyczyniać się do wzmacniania rynku wewnętrznego oraz wywierać stymulujący wpływ na konkurencyjność Wspólnoty i jej wzrost.

(14) Pomoc finansowa Wspólnoty z budżetu na sieci transeuropejskie powinna, obok skupienia się na projektach lub częściach projektów przedstawiających największą europejską wartość dodaną, zachęcać uczestników działań do przyspieszenia realizacji projektów priorytetowych na podstawie decyzji nr 1692/96/WE i 1364/2006/WE. Powinna ona również umożliwiać finansowanie innych projektów z zakresu infrastruktury europejskiej stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, określonych we wspomnianych decyzjach.

(15) Pomoc finansowa Wspólnoty udzielana jest w celu opracowywania projektów inwestycyjnych w zakresie TEN-T i TEN-E, przekazywania określonego wkładu finansowego, mobilizowania inwestorów instytucjonalnych i zachęcania do tworzenia partnerstw finansowych pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym. W sektorze energii pomoc finansowa ma na celu głównie pomóc w pokonywaniu przeszkód finansowych, jakie mogą pojawić się w trakcie przygotowywania projektów i na etapie poprzedzającym rozpoczęcie budowy, i powinna być skoncentrowana na transgranicznych odcinkach projektów priorytetowych i połączeniach z krajami sąsiednimi.

(16) W swoim komunikacie do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 lipca 2005 r. w sprawie rozmieszczenia europejskiego systemu sygnalizacji kolejowej ERTMS/ETCS Komisja podkreśliła znaczenie szybkiego i skoordynowanego przejścia do tego systemu w celu zapewnienia interoperacyjności TEN-T. W tym celu niezbędne jest ukierunkowane i czasowe wsparcie Wspólnoty zarówno dla elementów wyposażenia torowego, jak i wyposażenia pokładowego.

(17) W przypadku niektórych projektów zainteresowane państwa członkowskie mogą być reprezentowane przez organizacje międzynarodowe. W przypadku niektórych projektów Komisja może powierzyć ich realizację wspólnym przedsiębiorstwom w rozumieniu art. 171 Traktatu. Te szczególne sytuacje wymagają poszerzenia zakresu pojęcia beneficjenta korzystającego z wkładu finansowego Wspólnoty do celów niniejszego rozporządzenia.

(18) Aby spełnić szczególne wymogi każdego projektu oraz zwiększyć efektywność i wartość pomocy finansowej Wspólnoty, pomoc ta może przyjmować różne formy: dotacji na badania i prace, dotacji do opłat za dostępność, obniżek oprocentowania, gwarancji kredytowych lub udziału w funduszach wysokiego ryzyka. Niezależnie od formy, pomoc finansowa Wspólnoty powinna być przyznawana zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁷) oraz jego przepisami wykonawczymi, z wyjątkiem przypadków, gdy niniejsze rozporządzenie wyraźnie stanowi odstępstwa od tych przepisów. Udzielanie gwarancji kredytowych i udział w funduszach wysokiego ryzyka powinny opierać się na zasadach rynkowych i mieć na celu samofinansowanie długoterminowe.

(19) W celu realizacji wsparcia finansowego Wspólnoty dla projektów na wielką skalę, których realizacja rozłożona jest na kilka lat, wskazane jest umożliwienie podjęcia przez Wspólnotę zobowiązania w perspektywie wieloletniej, w zależności od finansowanego projektu i zatwierdzanych corocznie środków na zobowiązania. Jedynie stałe, atrakcyjne zobowiązania finansowe wiążące Wspólnotę w perspektywie długoterminowej umożliwią zmniejszenie wątpliwości związanych z realizacją tych projektów i zmobilizują inwestorów zarówno publicznych, jak i prywatnych. Projekty zawarte w programie wieloletnim stanowią najwyższe priorytety dla rozwoju TEN-T, o których mowa w decyzji nr 1692/96/WE, i wymagają stałego działania Wspólnoty, aby zapewnić ich sprawną i skuteczną realizację.

(20) Właściwe jest wsparcie publiczno-prywatnych form finansowania, instytucjonalnych lub umownych, które udowodniły swoją skuteczność, za pomocą gwarancji prawnych zgodnych z prawem konkurencji i zasadami rynku wewnętrznego, a także rozpowszechnianie dobrych praktyk wśród państw członkowskich.

(21) Szczególną uwagę powinno się zwrócić na skuteczną koordynację wszystkich środków wspólnotowych mających wpływ na sieci transeuropejskie, w szczególności na finansowanie z funduszy strukturalnych i z Funduszu Spójności, jak również interwencje Europejskiego Banku Inwestycyjnego (zwanego dalej „EBI”).

(22) Niniejsze rozporządzenie ustanawia, na cały okres jego obowiązywania, kopertę finansową stanowiącą główną kwotę odniesienia dla władzy budżetowej podczas corocznej procedury budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (⁸).

(23) Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/ 468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (⁹).

(24) W świetle wydarzeń zachodzących w każdym z elementów składowych TEN-T i TEN-E oraz ich nieodłącznych cech, a także w celu skuteczniejszego zarządzania należy przewidzieć kilka odrębnych rozporządzeń dotyczących dziedzin objętych dotychczas rozporządzeniem (WE) nr 2236/95.

(25) W drodze niniejszego rozporządzenia należy określić ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie TEN-T i TEN-E zgodnie z prawem i politykami wspólnotowymi dotyczącymi, w szczególności, konkurencji, ochrony środowiska, zdrowia, trwałego rozwoju, zamówień publicznych oraz zasad skutecznej realizacji polityk wspólnotowych w zakresie interoperacyjności.

(26) W związku z tym, że cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie realizacja TEN-T i TEN-E, nie mogą być osiągnięte w wystarczający sposób przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest ze względu na potrzebę koordynacji środków krajowych ich osiągnięcie w lepszy sposób na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł 1

Przedmiot

Niniejsze rozporządzenie określa warunki, metody i procedury przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty projektom stanowiącym przedmiot wspólnego zainteresowania w zakresie transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych zgodnie z art. 155 ust. 1 Traktatu.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia:

1) „projekt stanowiący przedmiot wspólnego zainteresowania” oznacza projekt lub część projektu określony jako stanowiący przedmiot wspólnego zainteresowania dla Wspólnoty w zakresie transportu w ramach decyzji nr 1692/96/WE lub w zakresie energii w ramach decyzji 1364/2006/WE;

2) „projekt priorytetowy” w zakresie transportu oznacza projekt stanowiący przedmiot wspólnego zainteresowania znajdujący się na osi lub jakikolwiek inny projekt, wymienione w załączniku III do decyzji nr 1692/96/WE, lub w zakresie energii - projekt stanowiący przedmiot wspólnego zainteresowania uznany za priorytetowy dla Wspólnoty w ramach decyzji nr 1364/2006/WE;

3) „projekt stanowiący przedmiot zainteresowania na poziomie europejskim w zakresie energii” oznacza w pełni przygotowany projekt znajdujący się na osi priorytetowej, o której mowa w decyzji nr 1364/2006/WE, który ma charakter transgraniczny lub wywiera znaczny wpływ na transgraniczne zdolności przesyłowe;

4) „część projektu” oznacza wszelką działalność niezależną finansowo, technicznie lub czasowo, przyczyniającą się do realizacji danego projektu;

5) „odcinek transgraniczny” oznacza odcinki transgraniczne, o których mowa w art. 19b decyzji nr 1692/96/WE, i odcinki transgraniczne zapewniające ciągłość projektu priorytetowego między dwoma państwami członkowskimi, przebiegające przez państwo trzecie;

6) „wąskie gardło” w zakresie transportu oznacza przeszkody dotyczące prędkości lub przepustowości, które uniemożliwiają zagwarantowanie ciągłości ruchu;

7) „beneficjent” oznacza jedno lub kilka państw członkowskich, organizacje międzynarodowe, wspólne przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 171 Traktatu lub publiczne lub prywatne przedsiębiorstwa, lub podmioty całkowicie odpowiadające za projekt i zamierzające zainwestować zasoby własne lub środki finansowe pozyskane od stron trzecich w celu realizacji projektu;

8) „badania” oznaczają działania niezbędne do przygotowania realizacji projektu, w tym analizy przygotowawcze, studia wykonalności, analizy oceniające i zatwierdzające oraz wszelkie inne środki wsparcia technicznego, w tym wstępne działania zmierzające do pełnego zdefiniowania i opracowania projektu oraz podjęcia decyzji o jego finansowaniu, takie jak rozpoznanie danego terenu i przygotowanie pakietu finansowego;

9) „prace” oznaczają zakup, dostawę i rozmieszczenie elementów składowych, systemów i usług, wykonanie robót budowlanych i instalacyjnych związanych z projektem, odbiór instalacji i uruchomienie projektu;

10) „koszt projektu” oznacza całkowity koszt badań lub prac bezpośrednio związanych z projektem i niezbędnych do jego realizacji, ponoszonych przez beneficjenta;

11) „koszt kwalifikowalny” oznacza część kosztów projektu uwzględnianą przez Komisję przy obliczaniu pomocy finansowej Wspólnoty;

12) „instrument gwarancji kredytowej” oznacza gwarancję wydaną przez EBI na rzecz rezerwowego instrumentu wsparcia płynności przyznanego projektom stanowiącym przedmiot wspólnego zainteresowania w zakresie transportu. Obejmuje ona ryzyko związane z obsługą zadłużenia spowodowane spadkami popytu i wynikającą z nich nieprzewidzianą utratą przychodów w początkowym okresie eksploatacyjnym projektu. Instrument gwarancji kredytowej jest wykorzystywany jedynie w odniesieniu do projektów, których wykonalność finansowa opiera się, w całości lub części, na przychodach, mytach lub innym dochodzie płaconym przez użytkowników lub beneficjentów lub w ich imieniu;

13) „systemy opłat za dostępność” oznaczają systemy finansowania przeznaczone dla projektów infrastrukturalnych, wybudowanych i eksploatowanych przez prywatnego inwestora, który otrzymuje okresowe płatności po etapie budowy za świadczoną usługę infrastrukturalną. Poziom opłat jest uzależniony od stopnia osiągnięcia poziomów wykonania uzgodnionych w umowie. Opłaty za dostępność wnosi się w okresie trwania umowy między instytucją udzielającą zamówienia a organizatorem projektu, a służą one pokryciu kosztów budowy, finansowania, utrzymania i kosztów eksploatacyjnych;

14) [1] „instrument oparty na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych” oznacza wspólny instrument Komisji i EBI wnoszący wartość dodaną jako działanie Unii, stanowi odpowiedź na trudną sytuację w zakresie możliwości uzyskania odpowiedniego, rynkowego finansowania inwestycji oraz zapewnia dodatkowość, poprzez uzupełnienie lub umożliwienie finansowania przez państwa członkowskie lub sektor prywatny. W ramach tego instrumentu unika się zakłóceń konkurencji, ma on na celu osiągnięcie efektu mnożnikowego oraz łączy interesy. Instrument oparty na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych ma formę wsparcia jakości kredytowej dla projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, ogranicza on ryzyko obsługi długu projektu oraz ryzyko kredytowe posiadaczy obligacji i jest wykorzystywany wyłącznie w odniesieniu do projektów, których rentowność finansowa opiera się na dochodach uzyskanych w ramach projektu;

15) [2] „wsparcie jakości kredytowej” oznacza poprawę jakości kredytowej długu projektu poprzez instrument podporządkowany w formie instrumentu dłużnego EBI lub gwarancji udzielonej przez EBI lub obie te formy, przy wsparciu w postaci wkładu z budżetu Unii.

ROZDZIAŁ II

PROJEKTY KWALIFIKOWALNE, FORMY I METODY POMOCY FINANSOWEJ, ŁĄCZENIE FINANSOWANIA

Artykuł 3

Kwalifikowalność projektów i wniosków o pomoc finansową Wspólnoty

1. Jedynie projekty określone jako stanowiące przedmiot wspólnego zainteresowania kwalifikują się do otrzymania pomocy finansowej Wspólnoty na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Warunkiem kwalifikowalności wniosków o pomoc finansową Wspólnoty dotyczących takich projektów jest zgodność z prawem wspólnotowym.

2. Jedynie w zakresie transportu kwalifikowalność podlega także podjęciu przez wnioskującego o pomoc finansową Wspólnoty i, w stosownych przypadkach, przez zainteresowane państwa członkowskie, zobowiązania do wniesienia wkładu finansowego w przedłożony projekt, z uruchomieniem w razie konieczności środków prywatnych.

3. Projekty związane z transportem, obejmujące odcinek transgraniczny lub część takiego odcinka, kwalifikują się do otrzymania pomocy finansowej Wspólnoty, jeżeli między zainteresowanymi państwami członkowskimi lub między państwami członkowskimi a zainteresowanymi państwami trzecimi została zawarta pisemna umowa w sprawie ukończenia odcinków transgranicznych. W wyjątkowych przypadkach, gdy dany projekt jest niezbędny do celów połączenia z siecią sąsiadującego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, ale faktycznie nie przecina granicy, pisemna umowa, o której mowa powyżej, nie jest wymagana.

Artykuł 4

Przedkładanie wniosków o pomoc finansową Wspólnoty

Wnioski o pomoc finansową Wspólnoty są przedkładane Komisji przez jedno lub kilka państw członkowskich lub, za zgodą zainteresowanych państw członkowskich, przez organizacje międzynarodowe, wspólne przedsiębiorstwa lub publiczne lub prywatne przedsiębiorstwa lub podmioty. Wnioski o ochronę przed ryzykiem w ramach instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych stosownie do art. 6 ust. 1 lit. g) kierowane są do EBI zgodnie ze standardową procedurą składania wniosków obowiązującą w EBI. [3]

Szczegółowe zasady przedkładania wniosków o pomoc finansową ustanawia się zgodnie z art. 9 ust. 1.

Artykuł 5

Wybór projektów

1. Projektom stanowiącym przedmiot wspólnego zainteresowania przyznaje się pomoc finansową Wspólnoty w zależności od ich wkładu w realizację celów i priorytetów określonych w ramach decyzji nr 1692/96/WE i nr 1364/2006/WE.

2. W zakresie transportu szczególną uwagę zwraca się na następujące projekty:

a) projekty priorytetowe;

b) projekty mające na celu likwidację wąskich gardeł, w szczególności w ramach projektów priorytetowych;

c) projekty przedkładane lub wspierane wspólnie przez co najmniej dwa państwa członkowskie, w szczególności projekty obejmujące odcinki transgraniczne;

d) projekty przyczyniające się do ciągłości sieci i optymalizacji jej przepustowości;

e) projekty przyczyniające się do poprawy jakości usług oferowanych w TEN-T i które zwiększają, między innymi dzięki działaniom związanym z infrastrukturą, bezpieczeństwo i ochronę użytkowników oraz zapewniają interoperacyjność między sieciami krajowymi;

f) projekty związane z rozwojem i rozmieszczeniem systemów zarządzania ruchem w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim, żeglugi śródlądowej i żeglugi przybrzeżnej, zapewniających interoperacyjność między sieciami krajowymi;

g) projekty przyczyniające się do zakończenia procesu tworzenia rynku wewnętrznego; oraz

h) projekty przyczyniające się do promowania rodzajów transportu najbardziej przyjaznych dla środowiska, takich jak żegluga śródlądowa.

3. W dziedzinie energii szczególną uwagę zwraca się na projekty stanowiące przedmiot zainteresowania na poziomie europejskim, przyczyniające się do:

a) rozwoju sieci w celu wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej przez zmniejszenie izolacji regionów mniej uprzywilejowanych i regionów wyspiarskich Wspólnoty;

b) optymalizacji przepustowości sieci i zakończenia procesu tworzenia wewnętrznego rynku energii, w szczególności w odniesieniu do projektów dotyczących odcinków trans-granicznych;

c) bezpieczeństwa zaopatrzenia energetycznego, dywersyfikacji źródeł dostaw energii, a w szczególności połączeń z państwami trzecimi;

d) połączenia odnawialnych źródeł energii; oraz

e) bezpieczeństwa, niezawodności i interoperacyjności połączonych sieci.

4. Decyzja o przyznaniu pomocy finansowej Wspólnoty uwzględnia między innymi:

a) stopień przygotowania projektu;

b) stymulujący skutek interwencji wspólnotowej na finansowanie publiczne i prywatne;

c) solidność pakietu finansowego;

d) skutki społeczno-gospodarcze;

e) oddziaływanie na środowisko;

f) konieczność przezwyciężenia przeszkód finansowych; oraz

g) złożoność projektu, na przykład ze względu na konieczność pokonania naturalnej przeszkody.

Artykuł 6

Formy i metody pomocy finansowej Wspólnoty

1. Pomoc finansowa Wspólnoty dla projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania może przyjmować jedną lub kilka następujących form:

a) dotacje na badania lub prace;

b) w zakresie transportu – dotacje na prace w ramach systemów opłat za dostępność;

c) obniżki stóp oprocentowania kredytów udzielonych przez EBI lub inne publiczne lub prywatne instytucje finansowe;

d) wkład finansowy w zasilenie i przydział kapitału dla gwarancji, które mają zostać wydane przez EBI na jego własne zasoby w ramach instrumentu gwarancji kredytowej. Czas trwania takich gwarancji nie może przekraczać pięciu lat od daty przekazania projektu do eksploatacji. W wyjątkowych, należycie uzasadnionych przypadkach gwarancja może być udzielona na nie więcej niż siedem lat. Wkład z budżetu ogólnego Unii Europejskiej na rzecz instrumentu gwarancji kredytowej nie może przekraczać 500 mln EUR. EBI przeznacza taką samą kwotę. Ryzyko ponoszone przez Wspólnotę w związku z instrumentem gwarancji kredytowej, wraz z opłatami z tytułu zarządzania i innymi kwalifikowalnymi kosztami, ograniczone jest do kwoty wspólnotowego wkładu w instrument gwarancji kredytowej, a budżet ogólny Unii Europejskiej nie jest obciążany żadnym innym zobowiązaniem. Ryzyko rezydualne właściwe dla wszystkich operacji ponosi EBI. Główne warunki, zasady i procedury instrumentu gwarancji kredytowej określono w załączniku I. W latach 2012 i 2013 kwota w wysokości do 200 mln EUR może zostać przesunięta na potrzeby etapu pilotażowego instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych w sektorze transportu; [4]

e) udział w kapitale wysokiego ryzyka na rzecz funduszy inwestycyjnych lub porównywalnych przedsięwzięć finansowych priorytetowo skoncentrowanych na dostarczaniu kapitału wysokiego ryzyka na potrzeby projektów w zakresie sieci transeuropejskich oraz z udziałem znacznych inwestycji sektora prywatnego; taki udział w kapitale wysokiego ryzyka nie przekracza 1 % zasobów budżetowych określonych w art. 18;

f) wkład finansowy w działania wspólnych przedsiębiorstw związane z projektem;

g) [5] na etapie pilotażowym w latach 2012 i 2013 wkład finansowy na rzecz EBI służący tworzeniu rezerw oraz alokacji kapitału na potrzeby instrumentów dłużnych lub gwarancji, które mają zostać udzielone przez EBI z jego własnych zasobów w ramach instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych w dziedzinie TEN-T i TEN-E. Ryzyko ponoszone przez Unię w związku z instrumentem opartym na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych, wraz z opłatami z tytułu zarządzania i innymi kosztami kwalifikowalnymi, w żadnym przypadku nie przekracza kwoty unijnego wkładu w ten instrument ani nie wykracza poza termin zapadalności portfela instrumentów wsparcia jakości kredytowej. Budżet ogólny Unii nie jest obciążany żadnym innym zobowiązaniem. Dodatkowe ryzyko związane z operacjami dotyczącymi obligacji projektowych zawsze ponosi EBI.

Główne zasady, warunki i procedury instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych są ustanowione w załączniku Ia. Szczegółowe zasady i warunki wdrożenia instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych, w tym zasady i warunki związane z podziałem ryzyka, wynagrodzeniem, monitorowaniem i kontrolą, określa się w porozumieniu o współpracy zawartym między Komisją a EBI. Komisja i EBI zatwierdzają porozumienie o współpracy zgodnie ze swoimi procedurami.

Zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2, w latach 2012 i 2013 na potrzeby instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych może zostać przesunięta kwota w wysokości do 210 mln EUR, z czego kwota w wysokości do 200 mln EUR na projekty transportowe, a kwota w wysokości do 10 mln EUR na projekty energetyczne z linii budżetowych przeznaczonych, odpowiednio, na instrument gwarancji kredytowej TEN-T, o którym mowa w załączniku I i TEN-E.

W uzupełnieniu wymogów dotyczących sprawozdawczości, określonych w pkt 49 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami, oraz nie naruszając żadnych innych wymogów sprawozdawczości regulacyjnej, na etapie pilotażowym Komisja co sześć miesięcy przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat funkcjonowania instrumentu opartego na podziale ryzyka, w tym również na temat warunków finansowych i dystrybucji wszystkich wyemitowanych obligacji projektowych.

Ze względu na ograniczony czas trwania etapu pilotażowego odsetki i inne dochody uzyskane dzięki instrumentowi opartemu na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych przed dniem 31 grudnia 2013 r. mogą być ponownie przeznaczone na nowe instrumenty dłużne i gwarancje w ramach tego samego instrumentu podziału ryzyka oraz na projekty spełniające te same kryteria kwalifikowalności, aby zmaksymalizować wartość inwestycji otrzymujących wsparcie. Jeśli instrument oparty na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych nie zostanie przedłużony na kolejne ramy finansowe, wszelkie pozostające środki zwracane są do budżetu ogólnego Unii.

2. Kwota pomocy finansowej Wspólnoty przyznana w formach, o których mowa w ust. 1 lit. a), b), c) i f), uwzględnia kryteria określone w art. 5 i nie przekracza następujących stawek:

a) badania: 50 % całkowitych kwalifikowalnych kosztów, bez względu na rodzaj danego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego zainteresowania;

b) prace:

(i) projekty priorytetowe w zakresie transportu:

- maksymalnie 20 % kwalifikowalnych kosztów,

- maksymalnie 30 % kwalifikowalnych kosztów w przypadku odcinków transgranicznych, pod warunkiem że zainteresowane państwa członkowskie przedstawiły Komisji wszystkie niezbędne gwarancje dotyczące wykonalności finansowej projektu oraz harmonogram jego realizacji;

(ii) projekty w dziedzinie energii: maksymalnie 10 % kwalifikowalnych kosztów;

(iii) inne niż priorytetowe projekty w zakresie transportu: maksymalnie 10 % kwalifikowalnych kosztów;

c) europejski system zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS):

(i) wyposażenie torowe: maksymalnie 50 % kwalifikowalnych kosztów badań i prac;

(ii) wyposażenie pokładowe:

- maksymalnie 50 % kwalifikowalnych kosztów opracowania i wykonania prototypów dla instalacji ERTMS na istniejącym taborze kolejowym, pod warunkiem że prototyp jest zatwierdzony w co najmniej dwóch państwach członkowskich,

- maksymalnie 50 % kwalifikowalnych kosztów wyposażenia seryjnego do celów instalacji ERTMS na taborze kolejowym; w ramach programu wieloletniego Komisja ustala jednak maksymalną kwotę pomocy na każdy zespół trakcyjny;

d) systemy zarządzania ruchem drogowym, lotniczym, morskim, żeglugą śródlądową, i żeglugą przybrzeżną: maksymalnie 20 % kwalifikowalnych kosztów prac.

3. Stanowiąc zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2, Komisja przyjmuje środki wykonawcze dla instrumentów, o których mowa w ust. 1 lit. c) i e) niniejszego artykułu.

Artykuł 7

Inna pomoc finansowa i instrumenty finansowe

1. Operacje EBI są zgodne z zasadami przyznawania pomocy finansowej na mocy niniejszego rozporządzenia.

2. Komisja koordynuje i zapewnia spójność projektów współfinansowanych w ramach niniejszego rozporządzenia z powiązanymi działaniami korzystającymi z innych wkładów i instrumentów finansowych Wspólnoty, jak również z operacji EBI.

ROZDZIAŁ III

PROGRAMOWANIE, REALIZACJA I KONTROLA

Artykuł 8

Wieloletnie i roczne programy prac

1. Stanowiąc zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2, przy ustalaniu wieloletnich i rocznych programów prac Komisja stosuje kryteria określone w art. 5 oraz cele i priorytety określone w ramach decyzji nr 1692/96/WE i nr 1364/2006/ WE.

2. Wieloletni program prac w zakresie transportu ma zastosowanie do projektów priorytetowych oraz do systemów zarządzania ruchem drogowym, lotniczym, kolejowym, morskim, żeglugą śródlądową i żeglugą przybrzeżną. Kwota koperty finansowej mieści się w przedziale 80–85 % zasobów budżetowych, o których mowa w art. 18, zarezerwowanych dla transportu.

3. Roczny program prac w zakresie transportu stosuje kryteria przyznawania pomocy finansowej projektom stanowiącym przedmiot wspólnego zainteresowania nieujętym w programie wieloletnim.

4. Roczny program prac w zakresie energii stosuje kryteria przyznawania pomocy finansowej projektom stanowiącym przedmiot wspólnego zainteresowania.

5. Wieloletni program prac podlega przeglądowi dokonywanemu co najmniej w połowie okresu, a w razie potrzeby wprowadza się do niego zmiany zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2.

Artykuł 9

Przyznawanie pomocy finansowej Wspólnoty

1. Każdorazowo po zaproszeniu do składania wniosków na podstawie wieloletnich lub rocznych programów prac, o których mowa w art. 8 ust. 1, Komisja, stanowiąc zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2, podejmuje decyzję w sprawie kwoty pomocy finansowej, która zostanie przyznana wybranym projektom lub ich częściom. Komisja określa warunki i metody ich realizacji.

2. Komisja powiadamia beneficjentów i zainteresowane państwa członkowskie o każdej przyznawanej pomocy finansowej.

Artykuł 10

Przepisy finansowe

1. Zobowiązania budżetowe mogą być podzielone na transze roczne. Co roku Komisja przeznacza poszczególne transze roczne, uwzględniając postępy w pracach nad realizacją projektów lub etapów projektów otrzymujących pomoc finansową, przewidywane potrzeby oraz dostępność zasobów budżetowych.

Beneficjenci i zainteresowane państwa członkowskie otrzymują informacje na temat orientacyjnego harmonogramu zobowiązań dotyczących poszczególnych transz rocznych.

2. Pomoc wspólnotowa może pokrywać jedynie wydatki związane z projektem poniesione przez beneficjentów lub strony trzecie odpowiedzialne za realizację projektu.

Wydatki są kwalifikowalne od daty złożenia wniosku o pomoc finansową. Wydatki wynikające z projektów ujętych w programie wieloletnim mogą być kwalifikowalne od dnia 1 stycznia danego roku, począwszy od dnia 1 stycznia 2007 r.

VAT nie jest kosztem kwalifikowalnym, z wyjątkiem VAT, który nie podlega zwrotowi.

3. Płatności są dokonywane w postaci płatności zaliczkowej, w stosownych przypadkach podzielonej na kilka transz płatności, płatności pośrednich i płatności salda końcowego.

Sposoby płatności są określane z uwzględnieniem w szczególności wieloletniej realizacji projektów infrastrukturalnych.

Płatność zaliczkowa lub, w stosownych przypadkach, jej pierwsza transza jest wypłacana w chwili przyznania pomocy finansowej.

Wszelkie płatności pośrednie są dokonywane na podstawie wniosków o płatności, z zastrzeżeniem zgodności z art. 13.

Płatności salda końcowego dokonuje się po zaakceptowaniu sprawozdania końcowego dotyczącego projektu przedstawionego przez beneficjenta i poświadczonego przez zainteresowane państwa członkowskie. Sprawozdanie końcowe szczegółowo przedstawia zwłaszcza wszystkie faktycznie poniesione wydatki.

4. W przypadku systemów opłat za dostępność pierwszej płatności zaliczkowej dokonuje się w terminie maksymalnie trzech lat od przyznania pomocy finansowej Wspólnoty po poświadczeniu przez państwa członkowskie rozpoczęcia realizacji projektu i po przedłożeniu odnośnej umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Kolejnych płatności zaliczkowych można dokonywać po poświadczeniu przez państwa członkowskie postępów w realizacji projektu.

Płatności salda końcowego dokonuje się po rozpoczęciu eksploatacji projektu po sprawdzeniu, czy dany element infrastruktury został przekazany do użytku, poświadczeniu przez państwa członkowskie, że wydatki, o których zwrot występują, zostały faktycznie poniesione oraz po przedstawieniu dowodu, że całkowita kwota opłat za dostępność jest równa kwocie pomocy finansowej Wspólnoty.

W przypadku gdy opłata za dostępność nie należy się z uwagi na nieprzekazanie do użytku infrastruktury, Komisja odzyskuje dokonane przez nią płatności zaliczkowe.

Artykuł 11

Obowiązki państw członkowskich

1. Państwa członkowskie dokładają wszelkich starań, w zakresie swojej odpowiedzialności, w celu realizacji projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania korzystających z pomocy finansowej Wspólnoty przyznanej na podstawie niniejszego rozporządzenia.

2. Państwa członkowskie prowadzą monitoring techniczny i kontrolę finansową projektów w ścisłej współpracy z Komisją oraz poświadczają stan faktyczny i zgodność wydatków poniesionych z tytułu projektów lub części projektów. Państwa członkowskie mogą domagać się udziału Komisji w kontrolach przeprowadzanych na miejscu.

3. Państwa członkowskie informują Komisję o środkach podjętych na podstawie ust. 2 i dostarczają jej, w szczególności, opis systemów kontroli, zarządzania i monitorowania utworzonych w celu zapewnienia pomyślnego ukończenia projektów.

Artykuł 12

Zgodność z prawem wspólnotowym i politykami wspólnotowymi

Projekty finansowane na podstawie niniejszego rozporządzenia są realizowane zgodnie z prawem wspólnotowym i z uwzględnieniem polityk wspólnotowych, w szczególności polityk dotyczących konkurencji, ochrony środowiska, zdrowia, trwałego rozwoju, zamówień publicznych i interoperacyjności.

Artykuł 13

Anulowanie, zmniejszenie, zawieszenie i wstrzymanie pomocy

1. Po dokonaniu odpowiedniej analizy oraz poinformowaniu beneficjentów i zainteresowanych państw członkowskich, tak aby mogły one przedstawić swoje uwagi w określonym terminie, Komisja:

a) anuluje, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, pomoc finansową przyznaną projektom lub częściom projektów, których realizacji nie rozpoczęto w ciągu dwóch lat od daty rozpoczęcia projektu ustalonej w warunkach regulujących przyznawanie pomocy;

b) może zawiesić, zmniejszyć lub wstrzymać pomoc finansową:

(i) w przypadku nieprawidłowości, do których doszło w trakcie realizacji projektu lub części projektu, odnoszących się do przepisów prawa wspólnotowego; oraz

(ii) w przypadku nieprzestrzegania warunków regulujących przyznawanie pomocy finansowej, w szczególności jeżeli bez zgody Komisji wprowadzono poważną zmianę wpływającą na charakter projektu lub procedury realizacyjne;

c) może, uwzględniając wszystkie stosowne czynniki, zażądać zwrotu wypłaconej pomocy finansowej, jeżeli w terminie czterech lat od upływu daty zakończenia realizacji ustalonej w warunkach regulujących przyznanie pomocy realizacja projektu lub części projektu korzystających z pomocy finansowej nie została zakończona.

2. Komisja może odzyskać całość lub część już wypłaconych kwot:

a) w przypadku gdy jest to niezbędne, zwłaszcza w wyniku anulowania, wstrzymania lub zmniejszenia pomocy finansowej lub żądania zwrotu pomocy finansowej; lub

b) w przypadku kumulacji pomocy wspólnotowej dla części projektu.

Artykuł 14

Ochrona interesów finansowych Wspólnoty

1. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może przeprowadzić kontrole na miejscu oraz inspekcje zgodnie z rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (¹⁰).

2. Warunki regulujące przyznawanie pomocy finansowej Wspólnoty mogą, w szczególności, przewidywać monitorowanie i inspekcje finansowe przeprowadzane przez Komisję lub każdego upoważnionego przez nią przedstawiciela oraz audyty przeprowadzane przez Trybunał Obrachunkowy, w stosownych przypadkach na miejscu.

3. Zainteresowane państwo członkowskie i Komisja przekazują sobie niezwłocznie wszelkie stosowne informacje dotyczące wyników przeprowadzonych inspekcji.

ROZDZIAŁ IV

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 15

Procedura komitetu

1. Komisja jest wspierana przez komitet.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 i 7 decyzji 1999/468/WE, z uwzględnieniem jej art. 8.

3. Komitet przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

4. EBI wyznacza do komitetu przedstawiciela, który nie bierze udziału w głosowaniu.

Artykuł 16

Ocena

1. Komisja i państwa członkowskie, wspierane przez beneficjentów, mogą przystąpić do oceny sposobów realizacji projektów oraz jej skutków, aby oszacować, czy zostały osiągnięte zakładane cele, w tym także cele w zakresie ochrony środowiska.

2. Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego będącego beneficjentem o przedstawienie szczególnej oceny projektów finansowanych w ramach niniejszego rozporządzenia lub, w stosownych przypadkach, o przekazanie jej informacji i zapewnienie pomocy niezbędnej do przeprowadzenia oceny takich projektów.

2a. [6] Bez uszczerbku dla ust. 1 i 2 w przypadku projektów realizowanych na podstawie instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. g), Komisja i EBI w drugiej połowie 2013 r. przedkładają Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie śródokresowe. Niezależną i pełną ocenę przeprowadza się w 2015 r.

Na podstawie tej oceny Komisja analizuje znaczenie inicjatywy dotyczącej obligacji projektowych w ramach strategii Europa 2020, a także jej skuteczność w odniesieniu do podniesienia wartości inwestycji w projekty o znaczeniu priorytetowym i poprawy efektywności wydatków Unii. Na podstawie tej oceny i przy uwzględnieniu wszystkich opcji Komisja rozważa zaproponowanie odpowiednich zmian regulacyjnych, w tym również zmian ustawodawczych, zwłaszcza jeżeli przewidywane wprowadzenie na rynek nie spełnia oczekiwań lub jeżeli pojawią się wystarczające alternatywne źródła długoterminowego finansowania dłużnego.

Artykuł 17

Informacja i promocja

1. Co dwa lata Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie z działań podejmowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie to zawiera ocenę wyników uzyskanych dzięki pomocy finansowej Wspólnoty w różnych dziedzinach zastosowania w porównaniu z pierwotnie zakładanymi celami, jak również rozdział dotyczący zawartości i realizacji bieżącego programu wieloletniego. Sprawozdanie to zawiera również informacje na temat źródeł finansowania każdego projektu.

Sprawozdanie śródokresowe, o którym mowa w art. 16 ust. 2a, zawiera również wykaz projektów, które uzyskały wsparcie dzięki zastosowaniu instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. g), a także informacje na temat warunków wyemitowanych obligacji oraz kategorii obecnych i potencjalnych przyszłych inwestorów. [7]

2. Zainteresowane państwa członkowskie i, w stosownych przypadkach, beneficjenci dbają o to, aby pomocy przyznanej na podstawie niniejszego rozporządzenia towarzyszyła odpowiednia promocja, w celu poinformowania opinii publicznej o roli Wspólnoty w realizacji projektów.

Artykuł 18

Zasoby budżetowe

1. Koperta finansowa na wykonanie niniejszego rozporządzenia w latach 2007–2013 wynosi 8 168 000 000 EUR, z czego 8 013 000 000 EUR przeznacza się na TEN-T i 155 000 000 EUR przeznacza się na TEN-E.

2. Roczne środki zatwierdzane są przez władzę budżetową w granicach wieloletnich ram finansowych.

Artykuł 19

Klauzula przeglądowa

Przed końcem 2010 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ogólne dotyczące zdobytych doświadczeń w wyniku stosowania mechanizmów przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, dotyczących przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty.

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 156 akapit pierwszy Traktatu, decydują, czy i na jakich warunkach mechanizmy przewidziane w niniejszym rozporządzeniu mają być utrzymane lub zmienione po zakończeniu okresu, o którym mowa w art. 18 niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 20

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2007 r.

Działania w zakresie transportu i energii, będące w toku w dniu rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia, podlegają w dalszym ciągu rozporządzeniu (WE) nr 2236/95 w wersji obowiązującej w dniu 31 grudnia 2006 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 20 czerwca 2007 r.

ZAŁĄCZNIK Ia

Główne warunki, zasady i procedury dotyczące instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lit. g) [8]

EBI jest partnerem w dziedzinie rozłożenia ryzyka i zarządza wkładem Unii w instrument oparty na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych w imieniu Unii. Bardziej szczegółowe warunki realizacji tego instrumentu, w tym nadzór nad nim i jego kontrolę, ustanawia się w umowie o współpracy między Komisją a EBI, z uwzględnieniem przepisów określonych w niniejszym załączniku.

a) Instrument EBI

1. Instrument oparty na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych będzie, w odniesieniu do każdego kwalifikowalnego projektu, instrumentem podporządkowanym i będzie miał formę instrumentu dłużnego lub gwarancyjnego lub obie te formy, aby ułatwić emisję obligacji projektowej.

2. Gdyby EBI był lub został wierzycielem w odniesieniu do danego projektu, prawa EBI w ramach instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych będą mieć charakter drugorzędny w stosunku do obsługi długu uprzywilejowanego i charakter uprzywilejowany w odniesieniu do finansowania poprzez emisję akcji i jakiegokolwiek innego finansowania związanego z finansowaniem poprzez emisję akcji.

3. Instrument nie przekracza 20 % całkowitej kwoty uprzywilejowanego wyemitowanego długu.

b) Budżet

TEN-T:

– 2012: do 100 mln EUR

– 2013: do skumulowanej kwoty w wysokości 200 mln EUR

przewidziane przesunięcie z budżetu TEN-T przeznaczonego na instrument gwarancji pożyczkowych na projekty TEN-T, o których mowa w załączniku I, z którego jednak środki nie zostały wydane.

TEN-E:

2013: do 10 mln EUR

Wniosek w sprawie przesunięcia dotyczący kwoty na rok 2012 składa się niezwłocznie po podpisaniu umowy o współpracy.

Wniosek w sprawie przesunięcia dotyczący płatności w kolejnych latach składa się do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego.

Do wniosku w sprawie przesunięcia zawsze dołącza się prognozę zapotrzebowania na planowany wkład Unii.

W razie konieczności prognoza ta może służyć jako podstawa opartego na zapotrzebowaniu zmniejszeniu kwot, co do którego decyzję podejmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2.

c) Rachunek powierniczy

1. EBI otwiera dwa rachunki powiernicze (jeden dla projektów TEN-T, a drugi dla projektów TEN-E), na których przechowywane się wkłady i dochody Unii wynikające z wkładów Unii. Rachunek powierniczy dla TEN-T może zostać połączony z rachunkiem powierniczym otworzonym na potrzeby instrumentu gwarancji pożyczkowych dla projektów TEN-T, o którym mowa w załączniku I, pod warunkiem że nie będzie to ze szkodą dla sprawozdawczości ani monitorowania, zgodnie z przepisami lit. j) i k).

2. Ze względu na ograniczony czas trwania fazy pilotażowej odsetki zgromadzone na rachunku powierniczym i inne dochody wynikające z wkładu Unii, takie jak opłaty gwarancyjne, marża odsetkowa i marża ryzyka w odniesieniu do kwot wydatkowanych przez EBI, dodawane są do środków na rachunku powierniczym. Komisja może jednak zdecydować, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 15 ust. 2, że mają one zostać zwrócone do linii budżetowej TEN-T lub TEN-E.

d) Wykorzystanie wkładu Unii

Wkład UE jest przeznaczony przez EBI na:

1) zabezpieczenie ryzyka w postaci rezerw na pokrycie pierwszej straty w przypadku instrumentów podporządkowanych dla każdego kwalifikowalnego projektu, zgodnie ze stosownymi przepisami EBI i oceną ryzyka przeprowadzoną przez EBI w ramach obowiązującej w EBI polityki;

2) pokrycie wszelkich niezwiązanych z projektem kwalifikowalnych kosztów ustanowienia instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych, w tym również jego oceny, i zarządzania tym instrumentem.

e) Podział ryzyka i dochodów

Schemat podziału ryzyka wynikający z pkt d) odzwierciedlony jest w odpowiednim rozłożeniu – między Unię i EBI – marży ryzyka, którą EBI obciąża swego odpowiednika za każdy instrument w ramach portfela.

Niezależnie od przepisów mających zastosowanie do podziału ryzyka w przypadku instrumentu gwarancji pożyczkowych na projekty TEN-T, o którym mowa w załączniku I, schemat podziału ryzyka odnośnie do obligacji projektowych obowiązuje również w stosunku do tego instrumentu, w tym również operacji w ramach istniejącego portfela.

f) Ustalanie cen

Wycena instrumentów obligacji projektowych opiera się na marży ryzyka zgodnie z odpowiednimi, standardowymi zasadami i kryteriami EBI.

g) Procedura składnia wniosków

Wnioski o ochronę przed ryzykiem w ramach instrumentu opartego na podziale ryzyka w związku z obligacjami projektowymi kierowane są do EBI zgodnie ze standardową procedurą składania wniosków obowiązującą w EBI.

h) Procedura zatwierdzania

EBI przeprowadza ocenę dotyczącą kwestii ryzyka, kwestii finansowych, technicznych i prawnych, a także podejmuje decyzję w sprawie wykorzystania instrumentów opartych na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych i dokonuje wyboru odpowiedniego rodzaju instrumentu podporządkowanego zgodnie ze standardowymi zasadami i kryteriami, mianowicie z wytycznymi polityki ryzyka kredytowego EBI oraz stosowanymi przez EBI kryteriami wyboru w odniesieniu do kwestii społecznych, środowiskowych i klimatycznych.

i) Czas trwania

1. Ostatnią transzę wkładu Unii do instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych przekazuje się najpóźniej w dniu 31 grudnia 2013 r. Faktyczne zatwierdzenie instrumentów obligacji projektowych przez Radę Dyrektorów EBI następuje najpóźniej w dniu 31 grudnia 2014 r.

2. W przypadku wygaśnięcia instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych w trakcie obecnych wieloletnich ram finansowych wszelkie salda na rachunkach powierniczych inne niż środki przekazane i środki konieczne do pokrycia innych kosztów i wydatków kwalifikowalnych zwracane są do linii budżetowej TEN-T i TEN-E.

3. Środki przeznaczone na instrument oparty na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych są zwracane na odpowiedni rachunek powierniczy wraz z wygaśnięciem instrumentu lub po jego spłacie, pod warunkiem zachowania wystarczającej ochrony przed ryzykiem.

j) Sprawozdawczość

Komisja i EBI uzgadniają warunki dotyczące sprawozdawczości rocznej w zakresie funkcjonowania instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych.

Ponadto Komisja, przy wsparciu EBI, co sześć miesięcy przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat funkcjonowania instrumentu, przy czym pierwsze sprawozdanie jest przedkładane sześć miesięcy po podpisaniu umowy o współpracy, o której mowa w art. 6 ust. 1 lit. g).

k) Monitorowanie, kontrola i ocena

Komisja monitoruje funkcjonowanie instrumentu, w tym również w razie potrzeby poprzez kontrole na miejscu, oraz przeprowadza inspekcje i kontrole zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1605/2002.

Instrumentami podporządkowanymi zarządza EBI zgodnie z własnymi zasadami i procedurami, w tym również stosując odpowiednie środki audytu, kontroli i monitorowania. Ponadto Rada Dyrektorów EBI, w której Komisja i państwa członkowskie mają swoich przedstawicieli, zatwierdza każdy instrument podporządkowany i monitoruje, czy EBI jest zarządzany zgodnie ze swoim statutem i ogólnymi wytycznymi Rady Gubernatorów.

W drugiej połowie 2013 r. Komisja i EBI przedłożą Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie śródokresowe na temat funkcjonowania pilotażowego instrumentu opartego na podziale ryzyka w ramach obligacji projektowych w celu optymalizacji tego instrumentu.

Pełna niezależna ocena zostanie przeprowadzona w 2015 r. po zatwierdzeniu ostatnich operacji dotyczących obligacji projektowych. Obejmie ona m.in. wartość dodaną, dodatkowość w stosunku do innych instrumentów Unii lub państw członkowskich i innymi dostępnymi formami długoterminowego finansowania dłużnego, osiągnięty efekt mnożnikowy, ocenę ryzyka oraz powstawanie lub korektę ewentualnych zakłóceń. Ocena obejmie też wpływ na rentowność finansową projektów, ich liczbę, warunki i koszty emisji obligacji, wpływ na rynki obligacji, a także kwestie dotyczące wierzycielem kontrolującego i udzielania zamówień. W miarę możliwości ocena będzie zawierać porównanie kosztów alternatywnych sposobów finansowania projektów, w tym również przy pomocy pożyczek bankowych. Podczas fazy pilotażowej ocenie podlega każdy wybrany projekt.