KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (¹), w szczególności jego art. 53 ust. 1,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Artykuł 4 ust. 2 i art. 16 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (²) przewidują, że żadna genetycznie zmodyfikowana żywność ani pasza nie może zostać wprowadzona do obrotu na rynku Wspólnoty, o ile nie jest ona objęta zezwoleniem wydanym zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem. Artykuł 4 ust. 3 i art. 16 ust. 3 tego samego rozporządzenia stanowią, że nie należy zatwierdzać żywności i paszy zmodyfikowanej genetycznie, o ile nie zostało wykazane w sposób właściwy i wystarczający, iż nie wywiera ona szkodliwych skutków dla zdrowia ludzi, zwierząt lub środowiska naturalnego, nie wprowadza konsumenta ani użytkownika w błąd ani nie odbiega od żywności czy też paszy przeznaczonej do zastąpienia w takiej mierze, że jej normalne spożycie byłoby ze względów żywieniowych niekorzystne dla ludzi lub zwierząt.

(2) We wrześniu 2006 r. pochodzące z Chin produkty z ryżu zanieczyszczone niedozwolonym genetycznie zmodyfikowanym ryżem „Bt 63” wykryto w Zjednoczonym Królestwie, we Francji oraz w Niemczech i powiadomiono o nich w ramach systemu wczesnego ostrzegania w zakresie żywności i pasz (RASFF).

(3) Do właściwych organów Chin natychmiast skierowano prośbę o dostarczenie szczegółowych informacji na temat konstruktów genetycznych niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”. Zwrócono się również o wyjaśnienia co do pochodzenia genetycznie zmodyfikowanego ryżu obecnego na chińskim rynku oraz sposobu, w jaki właściwe władze Chin mają zamiar zapewnić zgodność wywożonych produktów z wymogami wspólnotowymi. W odpowiedzi chińskie władze przeprowadziły kontrole dotyczące przypadków, o których został powiadomiony system RASFF, i zawiesiły wywóz prowadzony przez przedsiębiorstwa, z którymi związane były te przypadki. Postanowiły również przeprowadzić badania wywożonego ryżu i produktów z ryżu i nałożyły na przedsiębiorstwa eksportujące wymóg wzmożenia kontroli dotyczących zakupu surowców. Ponadto dostarczyły one Komisji informacje na temat ogólnej sytuacji genetycznie zmodyfikowanego ryżu na chińskim rynku oraz konstruktu genetycznego Bt, którego to dotyczy, potwierdzając, że genetycznie zmodyfikowany ryż „Bt 63” jest niedozwolony na chińskim rynku.

(4) Państwa członkowskie zostały natychmiast powiadomione o sytuacji podczas posiedzeń Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, które odbyły się w dniach 11 września i 23 października 2006 r. Państwa członkowskie oraz podmioty gospodarcze otrzymały w formie pisemnej przypomnienie o spoczywającym na nich obowiązku zapewnienia, by genetycznie zmodyfikowane produkty nie były wprowadzane do obrotu w UE.

(5) Po tym jak w okresie między wrześniem a październikiem 2006 r. przekazano poprzez system RASFF informacje o kilku przypadkach wykrycia obecności niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”, napływ wczesnych ostrzeżeń ustał, co potwierdza, że środki przedsięwzięte przez chińskie władze były skuteczne.

(6) W lutym 2007 r. poprzez system RASFF przekazano informacje o nowym przypadku wykrycia niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”. To nowe ostrzeżenie dotyczyło partii koncentratów proteinowych z ryżu z przeznaczeniem do użycia w paszach, które przez Niderlandy dotarły do Grecji. Partia ta została wysłana z Chin dnia 20 grudnia 2006 r., czyli już po wdrożeniu przez chińskie władze środków kontroli. Po tym jak zostały o tym nowym ostrzeżeniu powiadomione przez Komisję i poproszone o przedstawienie dodatkowych gwarancji, chińskie władze postanowiły zaostrzyć procedurę pobierania próbek i badania produktów z ryżu oraz nałożyły wymóg, by produktom z ryżu towarzyszyło oficjalne świadectwo wydane przez chiński urząd ds. inspekcji i kwarantanny. Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt został o tym powiadomiony w dniu 2 marca 2007 r.

(7) Pomimo środków zapowiedzianych przez chińskie władze, w późniejszym okresie odnotowano kilka kolejnych przypadków obecności niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”.

(8) Mimo wielokrotnych próśb Komisji, chińskie władze nie były w stanie dostarczyć Wspólnemu Centrum Badawczemu Komisji (WCB) próbek kontrolnych oraz protokołu metody wykrywania, które odpowiadałyby pod względem jakościowym i ilościowym wymogom WBC i umożliwiłyby mu zatwierdzenie metod wykrywania stosowanych przez chińskie organy kontroli.

(9) Biorąc pod uwagę fakt, że właściwe chińskie władze nie dostarczyły wystarczających gwarancji co do nieobecności niedozwolonego genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63” w produktach z ryżu pochodzących z Chin, oraz bez uszczerbku dla obowiązków kontrolnych państw członkowskich należy przyjąć środki w celu zapewnienia kompleksowego i wspólnego podejścia pozwalającego na podjęcie szybkich i skutecznych działań oraz na uniknięcie zasadniczych różnic między państwami członkowskimi w sposobie podejścia do sytuacji.

(10) Artykuł 53 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 przewiduje możliwość przyjęcia odpowiednich wspólnotowych środków nadzwyczajnych dotyczących żywności i paszy, przywożonych z kraju trzeciego, w celu ochrony zdrowia ludzkiego, zdrowia zwierząt lub środowiska, w przypadku, gdy takie ryzyko nie może być wystarczająco ograniczone za pomocą środków podjętych przez dane państwa członkowskie.

(11) Biorąc pod uwagę, że genetycznie zmodyfikowany ryż „Bt 63” nie jest zatwierdzony zgodnie z prawodawstwem wspólnotowym, oraz ze względu na domniemane ryzyko związane z produktami niezatwierdzonymi zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003, które uwzględnia zasadę ostrożności ustanowioną w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 178/2002, należy wprowadzić środki nadzwyczajne w celu zapobieżenia wprowadzaniu zanieczyszczonych produktów do obrotu na rynku Wspólnoty.

(12) Zgodnie z ogólnymi wymogami ustanowionymi rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 podmioty gospodarcze działające na rynku żywności i pasz są w pierwszym rzędzie odpowiedzialne wobec prawa za to, by żywność i pasze w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą spełniały wymogi prawa żywnościowego oraz za kontrolę przestrzegania tych wymogów. Obowiązek udowodnienia, że nie zostały wprowadzone do obrotu żadne zanieczyszczone produkty, spoczywa zatem na podmiotach gospodarczych odpowiedzialnych za wprowadzanie żywności i pasz po raz pierwszy do obrotu. W tym celu środki przewidziane w niniejszej decyzji powinny wymagać, aby przesyłki określonych produktów pochodzących z Chin mogły być wprowadzone do obrotu jedynie, jeśli dostarczono sprawozdanie analityczne wykazujące, że produkty te nie są zanieczyszczone niedozwolonym genetycznie zmodyfikowanym ryżem „Bt 63”. Wspomniane sprawozdanie analityczne powinno zostać sporządzone przez akredytowane lub urzędowe laboratorium zgodnie z międzynarodowymi standardami. W przypadku sprawozdania analitycznego sporządzonego przez akredytowane laboratorium stosowne wydaje się przyjęcie wymogu, by zostało ono potwierdzone przez odpowiednie władze.

(13) Ze względu na brak zatwierdzonej metody wykrywania i próbek kontrolnych odpowiednich pod względem jakości i ilości oraz by ułatwić przeprowadzanie kontroli, sprawozdanie analityczne powinno zostać sporządzone w oparciu o specyficzną dla danego konstruktu metodę opracowaną przez D. Mäde et al. (2006) (³). Wspólnotowe Laboratorium Referencyjne ds. Genetycznie Zmodyfikowanej Żywności i Paszy (Community Reference Laboratory for Genetically Modified Food and Feed - CRL-GMFF) w ramach Wspólnego Centrum Badawczego uznało tę metodę za najbardziej odpowiednią w obecnej chwili.

(14) W celu pobrania próbek oraz przeprowadzenia badań wykrywających, które są niezbędne, aby zapobiec wprowadzaniu do obrotu produktów zanieczyszczonych niedozwolonym genetycznie zmodyfikowanym ryżem „Bt 63”, należy wziąć pod uwagę zalecenie Komisji 2004/787/WE z dnia 4 października 2004 r. w sprawie wytycznych technicznych w zakresie pobierania próbek i wykrywania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz materiałów produkowanych z organizmów zmodyfikowanych genetycznie lub w składzie produktów w kontekście rozporządzenia (WE) nr 1830/2003 (⁴).

(15) Środki przewidziane w niniejszej decyzji muszą być proporcjonalne i nie ograniczające handlu bardziej, niż to konieczne; powinny one zatem objąć jedynie produkty, które są przywożone z Chin do Wspólnoty oraz w przypadku których uznano, że istnieje prawdo-podobieństwo zanieczyszczenia ryżem „Bt 63”. Biorąc pod uwagę ogromną różnorodność produktów, które mogą być zanieczyszczone niedozwolonym genetycznie zmodyfikowanym ryżem „Bt 63”, wydaje się właściwe, by sporządzić długą listę produktów, które mogłyby zawierać ryż, składać sięz niego lub być z niego wyprodukowane. Jednakże niektóre z wymienionym produktów mogą, ale nie muszą zawierać ryżu, składać się z niego lub być z niego wyprodukowane. Dlatego wydaje się stosowne, aby zezwolić podmiotom gospodarczym na sporządzanie uproszczonych deklaracji w przypadkach, gdy dany produkt nie zawiera ryżu, nie składa się z niego ani nie został z niego wyprodukowany, unikając w ten sposób przymusowych analiz i świadectw.

(16) Sytuacja dotycząca możliwego zanieczyszczenia produktu z ryżu niedozwolonym genetycznie zmodyfikowanym ryżem „Bt 63” powinna podlec przeglądowi przed upływem sześciu miesięcy w celu sprawdzenia, czy środki przewidziane w niniejszej decyzji są w dalszym ciągu konieczne.

(17) Należy przewidzieć odpowiedni okres czasu między wejściem w życie niniejszej decyzji a datą, od której zacznie ona obowiązywać, by umożliwić państwom członkowskim podjęcie praktycznych ustaleń niezbędnych do jej wykonania.

(18) Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Zakres

Niniejszą decyzję stosuje się do żywności i produktów paszowych wymienionych w załączniku, pochodzących lub wysyłanych z Chin.

Artykuł 2

Warunki pierwszego wprowadzenia do obrotu

1. Państwa członkowskie zezwalają na wprowadzenie do obrotu po raz pierwszy produktów, o których mowa w art. 1, jedynie w przypadku, gdy oryginalne sprawozdanie analityczne oparte na specyficznej dla konstruktu metodzie opracowanej przez D. Mäde et al. do wykrywania genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”, sporządzone przez urzędowe lub akredytowane laboratorium i towarzyszące przesyłce, wykazuje, że dany produkt nie zawiera genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”, nie składa się z niego i nie został z niego wyprodukowany. W przypadku, gdy świadectwo analityczne sporządza akredytowane chińskie laboratorium, jest ono potwierdzone przez odpowiednie władze (⁵).

2. Jeśli przesyłka produktów wymienionych w art. 1 jest podzielona, każdej części podzielonej przesyłki towarzyszy odpis sprawozdania analitycznego. W przypadku braku sprawozdania analitycznego, o którym mowa w ust. 1, podmiot gospodarczy mający siedzibę we Wspólnocie odpowiedzialny za pierwsze wprowadzenie produktu do obrotu zleca zbadanie produktów wymienionych w art. 1 w celu wykazania, że nie zawierają one genetycznie zmodyfikowanego ryżu „Bt 63”. Do czasu otrzymania analitycznego sprawozdania przesyłka nie jest wprowadzana do obrotu we Wspólnocie.

3. Jeśli produkt wymieniony w załączniku nie zawiera ryżu, nie składa się z niego ani nie został z niego wyprodukowany, oryginalne sprawozdanie analityczne można zastąpić oświadczeniem (⁶) podmiotu gospodarczego odpowiedzialnego za przesyłkę stwierdzającym, że dana żywność nie zawiera ryżu, nie składa się z niego ani nie została z niegowyprodukowana.

Artykuł 3

Środki kontrolne

Państwa członkowskie podejmują stosowne środki, łącznie z wyrywkowym pobieraniem próbek i analizą przeprowadzaną z wykorzystaniem metody wymienionej w art. 2, w odniesieniu do produktów, o których mowa w art. 1, przedstawionych do przywozu lub już wprowadzonych do obrotu w celu zapewnienia zgodności z wymogami niniejszej decyzji. Informują one Komisję o dodatnich (niekorzystnych) wynikach za pomocą systemu wczesnego ostrzegania w zakresie żywności i paszy (RASFF). Ujemne (korzystne) wyniki są przekazywane Komisji co trzy miesiące.

Artykuł 4

Przesyłki zanieczyszczone

Państwa członkowskie podejmują stosowne środki w celu zagwarantowania, że produkty wymienione w art. 1, co do których ustalono, że zawierają genetycznie zmodyfikowany ryż „Bt 63”, składają się z niego lub zostały z niego wyprodukowane, nie zostaną wprowadzone do obrotu.

Artykuł 5

Zwrot kosztów

Państwa członkowskie zapewniają poniesienie kosztów wynikłych z wdrażania art. 2 i art. 4 przez podmioty gospodarcze odpowiedzialne za wprowadzenie produktów po raz pierwszy do obrotu.

Artykuł 6

Ponowna ocena środków

Sytuacja zostanie poddana ponownej ocenie najpóźniej do dnia 15 października 2008 r.

Artykuł 7

Stosowanie

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 15 kwietnia 2008 r.

Artykuł 8

Adresaci

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 3 kwietnia 2008 r.

ZAŁĄCZNIK