RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 62 ust. 2 lit. a),

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego(¹),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rada Europejska na posiedzeniu w Sewilli w dniach 21 i 22 czerwca 2002 r. wezwała do zacieśnienia współpracy w zwalczaniu nielegalnej imigracji oraz wezwała Komisję i Państwa Członkowskie do podjęcia działań operacyjnych w celu zapewnienia równoważnego poziomu kontroli i ochrony granic zewnętrznych.

(2) Przepisy Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r.(²) oraz przepisy Wspólnego Podręcznika(³) dotyczące przekraczania zewnętrznych granic są niejasne i nieprecyzyjne w zakresie obowiązku stemplowania dokumentów podróży obywateli państw trzecich przy przekraczaniu przez nich granic zewnętrznych. W efekcie przepisy te prowadzą do stosowania rozbieżnych praktyk w państwach Członkowskich i utrudniają kontrol spełniania warunków w zakresie czasu trwania krótkoterminowych pobytów obywateli tych państw trzecich na terytorium Państw Członkowskich, to jest maksymalnie trzy miesiące w okresie trwającym sześć miesięcy.

(3) Na posiedzeniu w dniach 27 i 28 lutego 2003 r. Rada wyraziła poparcie dla zamiaru wyjaśnienia przez Komisję obowiązujących w tym zakresie przepisów, przede wszystkim poprzez doprecyzowanie, w drodze projektu rozporządzenia Rady, obowiązku Państw Członkowskich w zakresie systematycznego stemplowania dokumentów podróży obywateli państw trzecich w punktach wjazdu i wyjazdu na przejściach granicznych znajdujących się na granicach zewnętrznych.

(4) We wnioskach z dnia 8 maja 2003 r. Rada wezwała do stworzenia oddzielnych, oznakowanych pasów kontroli dla obywateli różnych państw. Szczegółowe uregulowania wspólnotowe dotyczące lokalnego ruchu granicznego powinny ulepszyć zarządzanie zewnętrznymi granicami przez odpowiedzialne służby, ułatwiając pokonywanie praktycznych trudności wynikających z wymogu systematycznego stemplowania dokumentów podróży obywateli państw trzecich. Środki te pomogą również zagwarantować, że wszelkie środki łagodzące kontrole osób na granicach zewnętrznych mają charakter wyjątków.

(5) Obowiązek Państw Członkowskich w zakresie systematycznego stemplowania dokumentów podróży obywateli państw trzecich przy wjeździe na terytorium Państwa Członkowskiego, w związku z ograniczeniem odnoszącym się do warunków, na jakich mogą być stosowane środki łagodzące kontrole osób na granicach zewnętrznych, pozwala przyjąć w razie braku stempla w dokumentach podróży, że posiadacz dokumentu nie spełnia lub przestał spełniać warunki dotyczące czasu trwania jego pobytu krótkoterminowego.

(6) Jednakże, dany obywatel państwa trzeciego powinien mieć możliwość obalenia tego domniemania za pomocą wszelkiego rodzaju odpowiednich i wiarygodnych dowodów. W takich wypadkach, właściwe władze krajowe powinny poświadczyć datę i miejsce przekroczenia granicy, tak by dany obywatel państwa trzeciego posiadał dowód przestrzegania przez niego warunków dotyczących czasu trwania pobytu.

(7) Na podstawie stempla w dokumencie podróży możliwe jest bezsprzeczne ustalenie daty i miejsca przekroczenia granicy, bez konieczności badania w każdym przypadku, czy zostały zastosowane wszystkie wymagane środki kontroli dokumentu podróży.

(8) Niniejsze rozporządzenie powinno określić także kategorie osób, których dokumenty nie muszą być systematycznie stemplowane przy przekraczaniu zewnętrznych granic Państw Członkowskich. W tym kontekście należy podkreślić, że przepisy wspólnotowe dotyczące lokalnego ruchu granicznego, w tym przepisy dotyczące stemplowania dokumentów podróży mieszkańców terenów przygranicznych, są w trakcie opracowywania. Do czasu przyjęcia przepisów wspólnotowych dotyczących lokalnego ruchu granicznego, powinna zostać zachowana możliwość zwolnienia mieszkańców terenów przygranicznych z obowiązku stemplowania ich dokumentów podróży, zgodnie z postanowieniami istniejących już dwustronnych porozumień o lokalnym ruchu granicznym.

(9) Przepisy Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen i Wspólny Podręcznik powinny zostać odpowiednio zmienione.

(10) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia, nie jest nim związana, ani nie jest objęta jego stosowaniem. Zważywszy, że niniejsze rozporządzenie oparte jest na dorobku Schengen zgodnie z postanowieniami części trzeciej tytuł IV Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania, zgodnie z art. 5 powyższego Protokołu, w terminie sześciu miesięcy po przyjęciu przez Radę niniejszego rozporządzenia, podejmie decyzję, czy włączy niniejsze rozporządzenie do swojego prawa krajowego.

(11) W odniesieniu do Islandii i Norwegii, niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Układu zawartego przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącego włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen(⁴), wchodzące w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 pkt. A decyzji 1999/437/WE(⁵).

(12) W odniesieniu do Szwajcarii, niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen(⁶), wchodzące w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 pkt. A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 4 ust. 1 decyzjami Rady z dnia 25 października 2004 r. w sprawie podpisania w imieniu Unii Europejskiej oraz podpisania w imieniu Wspólnoty Europejskiej a także tymczasowego stosowania niektórych przepisów Umowy(⁷).

(13) Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, w którym Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy, zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE z dnia 29 maja 2000 r. dotyczącą wniosku Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej o zastosowanie wobec niego niektórych przepisów dorobku Schengen(⁸). Zjednoczone Królestwo nie bierze zatem udziału w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związane, ani nie jest objęte jego stosowaniem.

(14) Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, w którym Irlandia nie uczestniczy, zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE z dnia 28 lutego 2002 r. dotyczącą wniosku Irlandii o zastosowanie wobec niej niektórych przepisów dorobku Schengen(⁹). Irlandia nie bierze zatem udziału w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana, ani nie jest objęta jego stosowaniem,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Celem niniejszego rozporządzenia jest:

– potwierdzenie istnienia obowiązku stemplowania przez właściwe władze Państw Członkowskich dokumentów podróży obywateli państw trzecich w wypadku, gdy przekraczają oni zewnętrzne granice Państw Członkowskich;

– określenie warunków, w których brak stempla wjazdu w dokumentach podróży obywateli państw trzecich może stanowić podstawę domniemania, że dozwolony okres krótkoterminowego pobytu tych osób na terytorium Państw Członkowskich został przekroczony.

Artykuł 2

W przepisach Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen wprowadza się niniejszym następujące zmiany:

1) Art. 6 ust. 2 lit. e) otrzymuje brzmienie:

„e) Jeżeli w wyjątkowych i nieprzewidzianych okolicznościach, które wymagają podjęcia natychmiastowych działań, kontrole takie nie mogą zostać przeprowadzone, należy ustalić priorytety takich kontroli. W tej sytuacji kontrole przy wjeździe mają generalnie pierwszeństwo przed kontrolami przy wyjeździe.”

2) Dodaje się następujące artykuły:

„Artykuł 6a

Dokumenty podróży obywateli państw trzecich, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. a), są systematycznie stemplowane przy wjeździe i wyjeździe.

Artykuł 6b

1. Jeżeli dokument podróży obywatela państwa trzeciego nie jest opatrzony stemplem wjazdu, właściwe władze krajowe mogą przyjąć, że posiadacz dokumentu nie spełnia lub przestał spełniać obowiązujące w danym Państwie Członkowskim warunki dotyczące czasu trwania pobytu.

2. Domniemanie to może zostać obalone przez obywatela państwa trzeciego za pomocą wszelkich wiarygodnych środków, takich jak bilety podróżne lub dowody jego obecności poza terytorium Państw Członkowskich, które potwierdzają spełnianie przez niego warunków dotyczących czasu trwania pobytu krótkoterminowego.

W takich przypadkach:

a) Jeżeli obywatel państwa trzeciego znajduje się na terytorium Państw Członkowskich stosujących dorobek Schengen w całości, właściwe władze, zgodnie z krajowymi przepisami i praktyką, poświadczają w dokumencie podróży obywatela państwa trzeciego datę i miejsce przekroczenia przez tę osobę zewnętrznej granicy jednego z tych Państw Członkowskich.

b) Jeżeli obywatel państwa trzeciego znajduje się na terytorium Państwa Członkowskiego, wobec którego nie podjęto decyzji, o której mowa w art. 3 ust. 2 Aktu Przystąpienia z 2003 r., właściwe władze, zgodnie z krajowymi przepisami i praktyką, poświadczają w dokumencie podróży obywatela państwa trzeciego datę i miejsce przekroczenia przez tę osobę zewnętrznej granicy jednego z tych Państw Członkowskich.

c) Oprócz poświadczenia, o którym mowa w lit. a) i b), zainteresowany obywatel państwa trzeciego może otrzymać formularz, którego wzór jest określony w załączniku.

d) Państwa Członkowskie przekazują sobie wzajemnie oraz Komisji i Sekretariatowi Rady informacje na temat krajowych praktyk dotyczących poświadczenia, o którym mowa w niniejszym artykule.

3. Jeżeli, domniemanie, o którym mowa w ust. 1, nie zostanie obalone, obywatel państwa trzeciego może zostać wydalony przez właściwe władze z terytorium zainteresowanych Państw Członkowskich.”

Artykuł 3

W części II Wspólnego Podręcznika wprowadza się następujące zmiany:

1. Punkt 1.3.5 otrzymuje brzmienie:

„1.3.5. W przypadku wystąpienia wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności mogą zostać złagodzone kontrole na granicach lądowych. Dotyczy to sytuacji, w których na skutek nieprzewidzianych zdarzeń występuje tak wielkie natężenie ruchu, że mimo wykorzystania wszelkich możliwości kadrowych, lokalowych i organizacyjnych, czas oczekiwania do punktów kontrolnych jest nadmiernie długi.”

2. Dodaje się następujący punkt:

„1.3.5.4. Nawet w przypadku złagodzonych kontroli, funkcjonariusze odpowiedzialni w danym miejscu za kontrolę graniczną muszą stemplować dokumenty podróży obywateli państw trzecich zarówno przy wjeździe jak i wyjeździe”.

3. W punkcie 2.1.1 niniejszym wprowadza się następujące zmiany:

a) Pierwsze zdanie pierwszego akapitu otrzymuje brzmienie:

„2.1.1. Przy wjeździe na terytorium Państwa Członkowskiego lub przy wyjeździe z jego terytorium, należy stemplować:”.

b) Akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Nie stempluje się, ani przy wjeździe ani przy wyjeździe, dokumentów obywateli Unii Europejskiej, obywateli państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz obywateli Konfederacji Szwajcarskiej.

Ponadto nie umieszcza się stempli potwierdzających wjazd i wyjazd na dokumentach obywateli państw trzecich będących członkami rodzin obywateli Unii Europejskiej, obywateli Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub obywateli Konfederacji Szwajcarskiej pod warunkiem, że okażą oni kartę pobytu wydaną przez Państwo Członkowskie lub przez jedno z tych państw trzecich zgodnie z dyrektywą 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich⁽¹⁾.

⁽¹⁾ Dz.U. L 158 z 30.4.2004, str. 77.”

4. Do pkt 2. 1.5 dodaje się tiret w brzmieniu:

„– w dokumentach podróży należących do beneficjentów dwustronnych porozumień o lokalnym ruchu granicznym, które nie przewidują stemplowania tych dokumentów, jeżeli te porozumienia dwustronne są zgodne z prawem wspólnotowym”

5. W punkcie 3.4.2.3 dodaje się następujący akapit:

„Także w przypadku złagodzenia kontroli, właściwi funkcjonariusze muszą postępować zgodnie z pkt. 1.3.5.4.”

Artykuł 4

Tekst zawarty w załączniku załącza się do Wspólnego Podręcznika.

Artykuł 5

Komisja przedkłada Radzie sprawozdanie z funkcjonowania niniejszego rozporządzenia najpóźniej trzy lata po jego wejściu w życie.

Artykuł 6

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od 1 stycznia 2005 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w Państwach Członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Sporządzono w Brukseli, dnia 13 grudnia 2004 r.

ZAŁĄCZNIK