Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. [Zakres regulacji] Ustawa określa:

1) szczególne wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych;

2) organizację i tryb wykonywania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych.

Art. 2. [Definicje] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych - rozumie się przez to arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych, o którym mowa w art. 23 rozporządzenia 2020/1503;

2) arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy - rozumie się przez to arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy, o którym mowa w art. 24 rozporządzenia 2020/1503;

3) dostawcy usług finansowania społecznościowego - rozumie się przez to dostawcę usług finansowania społecznościowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. e rozporządzenia 2020/1503;

4) indywidualnym zarządzaniu portfelem pożyczek - rozumie się przez to indywidualne zarządzanie portfelem pożyczek, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. c rozporządzenia 2020/1503;

5) innym państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo, które jest członkiem Unii Europejskiej lub stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, niebędące Rzecząpospolitą Polską;

6) inwestorze - rozumie się przez to inwestora, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. i rozporządzenia 2020/1503;

7) kliencie - rozumie się przez to klienta, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. g rozporządzenia 2020/1503;

8) Komisji - rozumie się przez to Komisję Nadzoru Finansowego;

9) jednostce dominującej - rozumie się przez to jednostkę dominującą, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120, 295 i 1598 oraz z 2024 r. poz. 619);

10) jednostce zależnej - rozumie się przez to jednostkę zależną, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości;

11) pożyczce - rozumie się przez to pożyczkę, o której mowa w art. 2 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2020/1503;

12) przedsiębiorcy - rozumie się przez to przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236);

13) przedsiębiorcy zagranicznym - rozumie się przez to przedsiębiorcę zagranicznego, o którym mowa w art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 470);

14) rozporządzeniu 2020/1503 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 1);

15) trwałym nośniku - rozumie się przez to trwały nośnik, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. p rozporządzenia 2020/1503;

16) usłudze finansowania społecznościowego - rozumie się przez to usługę finansowania społecznościowego, o której mowa w art. 2 ust. 1 lit. a rozporządzenia 2020/1503;

17) ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 188 i 1723);

18) właścicielu projektu - rozumie się przez to właściciela projektu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. h rozporządzenia 2020/1503.

Art. 3. [Oświadczenia woli] 1. Oświadczenia woli w związku z dokonywaniem czynności dotyczących usług finansowania społecznościowego na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzenia 2020/1503 oraz innych czynności wykonywanych w ramach działalności dostawcy usług finansowania społecznościowego w zakresie regulowanym przepisami ustawy lub rozporządzenia 2020/1503 mogą być składane w postaci elektronicznej, jeżeli strony w umowie tak postanowiły.

2. Dokumenty związane z czynnościami, o których mowa w ust. 1, mogą być sporządzane w formie dokumentu elektronicznego, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone.

3. Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej, zawarte w dokumencie związanym z czynnościami, o których mowa w ust. 1, spełnia wymóg formy pisemnej także w przypadku, gdy forma pisemna została zastrzeżona pod rygorem nieważności.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia, sposób tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczania dokumentów związanych z czynnościami, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem zapewnienia bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony interesów inwestorów.

Rozdział 2

Tajemnica zawodowa

Art. 4. [Tajemnica zawodowa] Tajemnica zawodowa obejmuje informacje dotyczące chronionych prawem interesów podmiotów, na rzecz których są świadczone usługi finansowania społecznościowego, uzyskane przez osoby, o których mowa w art. 6, w związku z czynnościami służbowymi podejmowanymi przez nie w ramach stosunku pracy, zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze, a także informacje uzyskane w związku z innymi czynnościami podejmowanymi w ramach działalności prowadzonej na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzenia 2020/1503, objętej nadzorem Komisji lub właściwego organu nadzoru w innym państwie członkowskim, jak również informacje dotyczące czynności podejmowanych w ramach wykonywania tego nadzoru, w szczególności:

1) dane identyfikujące stronę umowy lub innej czynności prawnej;

2) treść umowy lub przedmiot innej czynności prawnej;

3) informacje o decyzjach oraz dyspozycjach dotyczących środków finansowych zebranych od inwestorów;

4) treść pełnomocnictwa udzielonego przez inwestora dostawcy usług finansowania społecznościowego w związku ze świadczeniem na jego rzecz przez tego dostawcę usługi indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek.

Art. 5. [Regulamin ochrony przepływu informacji] 1. Dostawca usług finansowania społecznościowego stosuje rozwiązania techniczne i organizacyjne zapewniające ochronę tajemnicy zawodowej oraz opracowuje i wdraża regulamin ochrony przepływu informacji stanowiących tajemnicę zawodową.

2. Regulamin określa szczegółowe rozwiązania stosowane przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, których celem jest:

1) zapobieganie:

a) dostępowi do informacji stanowiących tajemnicę zawodową przez osoby nieuprawnione,

b) wykorzystywaniu przez osoby posiadające dostęp do informacji stanowiących tajemnicę zawodową tych informacji w celach innych niż wykonywanie obowiązków wynikających z pełnionych funkcji lub stosunków prawnych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2;

2) ochrona przepływu informacji objętych tajemnicą zawodową między dostawcą usług finansowania społecznościowego a innymi podmiotami.

3. Regulamin określa również sposób przepływu informacji u dostawcy usług finansowania społecznościowego, w tym obieg dokumentów.

Art. 6. [Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej] 1. Do zachowania tajemnicy zawodowej są obowiązane osoby:

1) wchodzące w skład organów statutowych:

a) dostawcy usług finansowania społecznościowego,

b) podmiotów pozostających w stosunku zlecenia lub w innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z dostawcą usług finansowania społecznościowego;

2) pozostające w stosunku pracy, zlecenia lub w innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z:

a) dostawcą usług finansowania społecznościowego,

b) podmiotami pozostającymi w stosunku zlecenia lub w innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z dostawcą usług finansowania społecznościowego.

2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej istnieje również po zakończeniu pełnienia funkcji lub ustaniu stosunków prawnych, o których mowa w ust. 1.

Art. 7. [Ujawnianie informacji stanowiących tajemnicę zawodową] Informacje stanowiące tajemnicę zawodową są ujawniane wyłącznie na żądanie:

1) sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem karnym lub postępowaniem w sprawie o przestępstwo skarbowe;

2) sądu lub prokuratora w związku z wykonaniem wniosku o udzielenie pomocy prawnej, pochodzącego od państwa obcego, które na mocy ratyfikowanej umowy międzynarodowej wiążącej Rzeczpospolitą Polską ma prawo występować o udzielenie informacji objętych tajemnicą zawodową;

3) sądu w związku z toczącym się postępowaniem cywilnym w sprawie, w której stroną jest podmiot będący stroną umowy lub innej czynności objętej tą tajemnicą - w zakresie informacji dotyczących tego podmiotu;

4) organu Krajowej Administracji Skarbowej:

a) w związku z toczącym się postępowaniem w sprawie o:

- przestępstwo skarbowe lub o wykroczenie skarbowe przeciwko osobie fizycznej będącej stroną umowy lub innej czynności prawnej objętej tajemnicą zawodową - w zakresie informacji dotyczących tej osoby,

- przestępstwo skarbowe popełnione przy wykonywaniu czynności związanych z działalnością osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, będącej stroną umowy lub innej czynności prawnej objętej tajemnicą zawodową - w zakresie informacji dotyczących tej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej,

b) jeżeli jest to konieczne do skutecznego zapobieżenia przestępstwom lub przestępstwom skarbowym, ich wykrycia albo ustalenia ich sprawców i uzyskania dowodów ich popełnienia, a także wykrycia i identyfikacji przedmiotów i innych korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa lub przestępstwa skarbowego albo ich równowartości - w zakresie, o którym mowa w art. 127a ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm.);

5) Prezesa Najwyższej Izby Kontroli lub upoważnionego przez niego kontrolera - w zakresie informacji dotyczących jednostki kontrolowanej, niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego w prowadzonym postępowaniu kontrolnym dotyczącym tej jednostki, określonym w ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2022 r. poz. 623);

6) firmy audytorskiej badającej sprawozdania finansowe dostawcy usług finansowania społecznościowego na podstawie zawartej z nim umowy - w zakresie informacji określonych przepisami o rachunkowości;

7) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Służby Ochrony Państwa i ich upoważnionych pisemnie funkcjonariuszy lub żołnierzy - w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego lub kontrolnego postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych;

8) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego i ich upoważnionych pisemnie funkcjonariuszy lub żołnierzy - w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania bezpieczeństwa przemysłowego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych;

9) Policji, na zasadach i w trybie określonych w art. 20 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2024 r. poz. 145);

9a) Straży Granicznej, na zasadach i w trybie określonych w art. 10c ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1080, 1088, 1489, 1723, 1860 i 2608);

10) Centralnego Biura Antykorupcyjnego, na zasadach i w trybie określonych w art. 23 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 184);

11) Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, na zasadach i w trybie określonych w art. 34a ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2024 r. poz. 812);

12) Żandarmerii Wojskowej, na zasadach i w trybie określonych w art. 40b ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1266 i 1860);

13) komornika sądowego w związku z toczącym się postępowaniem zabezpieczającym lub egzekucyjnym w sprawie roszczeń wobec podmiotu będącego stroną umowy lub innej czynności prawnej objętej tajemnicą zawodową albo wykonywaniem postanowienia o zabezpieczeniu spadku lub ze sporządzaniem spisu inwentarza dotyczących spadku po takim podmiocie - w zakresie informacji dotyczących tego podmiotu;

14) Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - w zakresie niezbędnym do realizacji przez niego ustawowych zadań;

15) administracyjnego organu egzekucyjnego oraz centralnego biura łącznikowego, o którym mowa w art. 9 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2009), w zakresie wykonywania ich ustawowych zadań;

16) Rzecznika Finansowego - w zakresie niezbędnym do realizacji przez niego ustawowych zadań;

17) Inspektora Nadzoru Wewnętrznego, na zasadach i w trybie określonych w art. 11p ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o szczególnych formach sprawowania nadzoru przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 309);

18) Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych - w zakresie niezbędnym do realizacji przez niego ustawowych zadań.

Art. 8. [Wyłączenie obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej] 1. Nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej przekazywanie informacji stanowiących taką tajemnicę:

1) bezpośrednio osobie, której ta informacja dotyczy, lub innemu podmiotowi, jeżeli osoba, której informacje dotyczą, upoważni podmiot udzielający informacji do przekazania określonych informacji wskazanej przez siebie osobie lub jednostce organizacyjnej, na piśmie lub w postaci elektronicznej spełniającej wymogi, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3;

2) w zawiadomieniu o przestępstwie oraz dokumentach przekazywanych w uzupełnieniu do zawiadomienia;

3) Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej - w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

4) organowi Krajowej Administracji Skarbowej lub osobom przez ten organ upoważnionym - w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań wynikających z ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej;

5) Szefowi Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych - na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w zakresie niezbędnym do realizacji jego ustawowych zadań;

6) organom podatkowym - na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w zakresie niezbędnym do realizacji ich ustawowych zadań;

7) Komisji - w zakresie niezbędnym do wykonywania zadania określonego w art. 4 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 135);

8) między Komisją lub właściwym organem nadzoru w innym państwie członkowskim a sędzią-komisarzem, nadzorcą sądowym, syndykiem lub zarządcą albo likwidatorem dostawcy usług finansowania społecznościowego lub organem odpowiedzialnym za prowadzenie postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego zagranicznego dostawcy usług finansowania społecznościowego, jeżeli informacje te są niezbędne do wykonywania zadań w zakresie nadzoru przez Komisję lub właściwy organ nadzoru w innym państwie członkowskim albo do skutecznego prowadzenia postępowania upadłościowego, sprawowania zarządu masą upadłości lub prowadzenia likwidacji, lub - w zakresie informacji określonych przepisami o rachunkowości - do celów badania sprawozdań finansowych tych dostawców usług finansowania społecznościowego;

9) przez Komisję lub jej upoważnionego przedstawiciela:

a) do publicznej wiadomości w zakresie dotyczącym treści podjętych uchwał i decyzji, także w sprawach indywidualnych, jeżeli ze względu na interes rynku finansowego, w szczególności jego uczestników, Komisja uznała przekazanie takiej informacji za uzasadnione,

b) do publicznej wiadomości w trybie i na warunkach, o których mowa w art. 42 rozporządzenia 2020/1503,

c) w przypadkach określonych w art. 20, art. 21, art. 23, art. 30 ust. 2, art. 32a i art. 33 ust. 2 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym,

d) Prezesowi Narodowego Banku Polskiego - jeżeli informacje te są niezbędne do realizacji ustawowych zadań Narodowego Banku Polskiego,

e) do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych, Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, Europejskiej Rady do spraw Ryzyka Systemowego, Komitetu Stabilności Finansowej, Europejskiego Systemu Banków Centralnych, Europejskiego Banku Centralnego, banku centralnego w innym państwie członkowskim, właściwego organu nadzoru w innym państwie członkowskim, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego oraz organów do spraw przymusowej restrukturyzacji w innych państwach członkowskich, w zakresie koniecznym do realizacji ustawowych zadań oraz zadań określonych przez bezpośrednio stosowane akty prawa europejskiego;

10) przez przedsiębiorcę lub przedsiębiorcę zagranicznego w związku z zawarciem lub wykonywaniem umowy, na podstawie której dostawca usług finansowania społecznościowego zlecił takiemu przedsiębiorcy wykonywanie funkcji operacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503, o ile przekazanie tych informacji jest niezbędne do zawarcia lub wykonywania tej umowy;

11) Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego, komitetom ustanowionym przez te organy oraz powołanym przez nie grupom - w celu realizacji ich zadań i wykonywania uprawnień;

12) podmiotowi prowadzącemu rejestr akcjonariuszy, o którym mowa w art. 300³⁰ § 1 oraz art. 328¹ § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18 i 96), w zakresie danych niezbędnych do prowadzenia tego rejestru.

2. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1, są obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji dotyczących udzielania:

1) Policji informacji na zasadach określonych w art. 20 ust. 4-10 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji oraz informacji dotyczących zawiadomienia, o którym mowa w art. 20 ust. 13 tej ustawy,

2) Inspektorowi Nadzoru Wewnętrznego informacji na zasadach określonych w art. 11p ust. 2-10 ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o szczególnych formach sprawowania nadzoru przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz informacji dotyczących zawiadomienia, o którym mowa w art. 11p ust. 13 tej ustawy,

3) Żandarmerii Wojskowej informacji na zasadach określonych w art. 40b ust. 3-6 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych,

4) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego informacji na zasadach określonych w art. 34a ust. 3-9 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu oraz informacji dotyczących zawiadomienia, o którym mowa w art. 34a ust. 12 tej ustawy,

5) Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu informacji na zasadach określonych w art. 23 ust. 3-9 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym oraz informacji dotyczących zawiadomienia, o którym mowa w art. 23 ust. 12 tej ustawy,

6) organom Krajowej Administracji Skarbowej informacji na zasadach określonych w art. 127a ust. 3-10 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej oraz informacji dotyczących zawiadomienia, o którym mowa w art. 127a ust. 12 tej ustawy

- przy czym zachowanie tajemnicy obowiązuje wobec osób, których ta informacja dotyczy, oraz osób trzecich, z wyjątkiem osób reprezentujących Komisję oraz pracowników Urzędu Komisji, którym te informacje są przekazywane w związku z wykonywaniem ustawowo określonych zadań w zakresie nadzoru.

Art. 9.[Wyłączenie stosowania przepisów art. 7 i art. 8 niniejszej ustawy] Przepisów art. 7 i art. 8 nie stosuje się do podmiotów obowiązanych do zachowania tajemnicy na podstawie ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1015, 1723 i 1843 oraz z 2024 r. poz. 619).

Art. 10.[Ujawnienie informacji dotyczących dostawcy usług finansowania społecznościowego] Informacje dotyczące dostawcy usług finansowania społecznościowego, przekazane przez tego dostawcę Komisji w ramach sprawowanego nad nim nadzoru, oraz oświadczenia Komisji dotyczące tego dostawcy, zawarte w dokumentacji nadzorczej, mogą zostać ujawnione, o ile nie narusza to interesu podmiotu, który je przekazał, lub interesu osób trzecich lub nie stanowi zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego.

Art. 11.[Przekazywanie informacji o wierzytelnościach przysługujących dostawcy usług finansowania społecznościowego] Dostawcy usług finansowania społecznościowego mogą przekazywać sobie informacje o wierzytelnościach przysługujących im względem klientów z tytułu świadczonych usług, objęte tajemnicą zawodową, w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne do ochrony ich interesów przed nierzetelnymi klientami.

Art. 12. [Zachowanie tajemnicy zawodowej] 1. Do zachowania tajemnicy zawodowej są obowiązane także osoby, którym informacje stanowiące taką tajemnicę zostały ujawnione w przypadkach określonych w art. 7, art. 8, art. 10 i art. 11 oraz w przypadkach określonych w art. 20, art. 21 i art. 23 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, chyba że na ujawnienie takich informacji przez te osoby zezwala przepis prawa.

2. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1, oraz osoby, o których mowa w ust. 1, ponoszą odpowiedzialność za szkody wynikające z nieuprawnionego ujawnienia informacji stanowiącej tajemnicę zawodową i wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem.

3. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1, nie ponoszą odpowiedzialności za szkody wynikające z nieuprawnionego ujawnienia i wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem informacji stanowiącej tajemnicę zawodową przez osoby, o których mowa w ust. 1.

Rozdział 3

Przechowywanie dokumentacji

Art. 13. [Obowiązek przechowywania dokumentacji] 1. Dostawca usług finansowania społecznościowego z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i prowadzący działalność na tym terytorium, który zaprzestał prowadzenia działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego, archiwizuje i przechowuje na trwałym nośniku, przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym zaprzestał prowadzenia tej działalności, dokumentację związaną z prowadzeniem tej działalności.

2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, uważa się za wykonany także w przypadku zapewnienia przez dostawcę usług finansowania społecznościowego przechowywania dokumentacji przez podmiot trzeci świadczący usługi w zakresie przechowywania dokumentów.

3. Upoważniony przedstawiciel Komisji ma prawo wstępu do siedziby i lokalu podmiotów, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz wglądu do przechowywanej dokumentacji związanej z prowadzeniem działalności dostawcy usług finansowania społecznościowego.

4. Na pisemne żądanie Komisji podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, niezwłocznie sporządzają na własny koszt kopię dokumentacji związanej z prowadzeniem działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego i przekazują ją Komisji.

Rozdział 4

Udostępnianie arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych, obowiązki dostawcy usług finansowania społecznościowego i nadzór Komisji

Art. 14. [Przekazanie informacji dotyczących prowadzonej działalności przez dostawcę usług finansowania społecznościowego] 1. Dostawca usług finansowania społecznościowego przekazuje Komisji w terminach i zakresie określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 4 informacje dotyczące prowadzonej przez niego działalności, jego sytuacji finansowej oraz zdarzeń, które mogą mieć wpływ na jego działalność w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego lub jego sytuację finansową.

2. Dostawca usług finansowania społecznościowego przekazuje dokumenty potwierdzające informacje, o których mowa w ust. 1, jeżeli charakter informacji wymaga potwierdzenia.

3. (uchylony)

3a. Informacje i dokumenty, których przekazanie realizuje obowiązek informacyjny nałożony na dostawcę usług finansowania społecznościowego, są przekazywane Komisji w postaci elektronicznej za pomocą systemu teleinformatycznego udostępnionego przez Komisję, w formacie danych zgodnym z formatem danych systemu teleinformatycznego Komisji udostępnionym na swojej stronie internetowej.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres i terminy przekazywania informacji, o których mowa w ust. 1, oraz dokumenty, o których mowa w ust. 2, uwzględniając ujednolicenie sposobu przekazywania tych informacji oraz efektywność sprawowania nadzoru przez Komisję.

Art. 14a. [Ustalenie i sposób obliczania równowartości w złotych kwoty wyrażonej w euro] 1. Równowartość w złotych kwoty wyrażonej w euro, o której mowa w art. 11 ust. 1 lit. a rozporządzenia 2020/1503, jest ustalana na dzień bilansowy, na który jest sporządzane roczne sprawozdanie finansowe, przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego na ten dzień bilansowy, a na potrzeby postępowania w przedmiocie udzielenia zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503 - przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień poprzedzający dzień złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503.

2. Równowartość w złotych kwoty wyrażonej w euro, o której mowa w art. 21 ust. 7 rozporządzenia 2020/1503, oblicza się według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku, o którym mowa w art. 21 ust. 7 rozporządzenia 2020/1503.

Art. 15. [Przekazanie informacji o zamiarze rozpoczęcia działalności polegającej na świadczeniu usługi indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek] 1. Dostawca usług finansowania społecznościowego świadczący usługę ułatwiania udzielania pożyczek informuje Komisję o zamiarze rozpoczęcia działalności polegającej na świadczeniu usługi indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek, co najmniej 3 miesiące przed dniem jej rozpoczęcia.

2. Dostawca usług finansowania społecznościowego dołącza do informacji, o której mowa w ust. 1:

1) opis modelu biznesowego planowanej działalności;

2) opis funkcji związanych ze świadczeniem usługi indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek, które mają zostać zlecone osobom trzecim, oraz opis działań, których celem jest uniknięcie dodatkowego ryzyka operacyjnego związanego z takim zleceniem;

3) opis procesów i metod wewnętrznych, o których mowa w art. 6 ust. 2 rozporządzenia 2020/1503;

4) wzór pełnomocnictw, o których mowa w art. 6 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503, udzielanych przez inwestora;

5) opis polityki funduszu zabezpieczającego, o którym mowa w art. 6 ust. 5 lit. b rozporządzenia 2020/1503;

6) informacje o planowanych środkach ograniczenia ryzyka, o których mowa w art. 6 ust. 4 lit. e rozporządzenia 2020/1503, których ustanowienia dostawca usług finansowania społecznościowego będzie wymagać od właścicieli projektów.

Art. 16. [Przekazanie arkusza kluczowych informacji przez dostawcę usług finansowania społecznościowego] 1. Dostawca usług finansowania społecznościowego świadczący usługę ułatwiania udzielania pożyczek przekazuje Komisji arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych sporządzony w związku z ofertą finansowania społecznościowego co najmniej 7 dni roboczych przed dniem przekazania tego arkusza potencjalnym inwestorom.

2. Dostawca usług finansowania społecznościowego świadczący usługę indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek w ramach usługi, o której mowa w ust. 1, przekazuje Komisji arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy co najmniej 7 dni roboczych przed dniem udostępnienia tego arkusza potencjalnym inwestorom.

3. Arkusze, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą stanowić jeden dokument, pod warunkiem wyodrębnienia w nim informacji, o których mowa w art. 24 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503.

Art. 17. [Określenie języka lub języków innych niż polski w odniesieniu do arkuszy kluczowych informacji inwestycyjnych] 1. Komisja może, w drodze decyzji, określić język albo języki inne niż język polski, w których sporządza się:

1) arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych,

2) arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy,

3) komunikaty marketingowe, o których mowa w art. 27 ust. 1-3 rozporządzenia 2020/1503

- jeżeli są one przekazywane inwestorom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Do decyzji, o której mowa w ust. 1, przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572) stosuje się odpowiednio.

3. Decyzja, o której mowa w ust. 1, jest natychmiast wykonalna.

4. Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Komisji Nadzoru Finansowego. Informację o wydaniu decyzji Komisja przekazuje niezwłocznie do publicznej wiadomości za pośrednictwem agencji informacyjnej, o której mowa w art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 620).

5. W przypadku gdy wymaga tego ochrona uzasadnionych interesów inwestorów lub zachodzi konieczność zapobieżenia zagrożeniu prawidłowego funkcjonowania rynku usług finansowania społecznościowego Komisja, w drodze decyzji, może uchylić decyzję, o której mowa w ust. 1. Przepisy ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.

Art. 18. [Możliwość świadczenia usług finansowania społecznościowego na rzecz inwestora niedoświadczonego] 1. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w art. 17 ust. 1, dostawca usług finansowania społecznościowego może świadczyć usługę finansowania społecznościowego na rzecz inwestora niedoświadczonego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. k rozporządzenia 2020/1503, po przekazaniu temu inwestorowi odpowiednio arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych albo arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych wraz z arkuszem kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy, sporządzonych w języku określonym w wydanej decyzji, pod warunkiem otrzymania, nie później niż przed dniem przyjęcia pierwszego zlecenia od tego inwestora, jego oświadczenia, że posługuje się on językiem, w którym sporządzono ten arkusz, w stopniu umożliwiającym mu zrozumienie informacji zawartych w tym arkuszu.

2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, inwestor niedoświadczony składa na piśmie lub w postaci elektronicznej spełniającej wymogi, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3.

3. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, jest skuteczne w odniesieniu do arkuszy kluczowych informacji inwestycyjnych odnoszących się do projektów opartych na finansowaniu społecznościowym, sporządzonych w języku wskazanym w tym oświadczeniu, w zakresie których dostawca usług finansowania społecznościowego świadczy usługę finansowania społecznościowego.

Art. 19.[Arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych] Właściciel projektu realizujący projekt związany z udzielaniem pożyczek może udostępnić arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych w odniesieniu do danej oferty finansowania społecznościowego na swojej stronie internetowej nie wcześniej niż po udostępnieniu tego arkusza do publicznej wiadomości przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, wraz z informacją, że udział w tej ofercie jest możliwy wyłącznie za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego wskazanego przez właściciela projektu.

Art. 20. [Sporządzenie i przekazanie dokumentacji związanej z działalnością w zakresie usług finansowania społecznościowego] Na żądanie Komisji:

1) osoby upoważnione do reprezentowania:

a) dostawcy usług finansowania społecznościowego,

b) jednostki dominującej wobec dostawcy usług finansowania społecznościowego,

c) jednostki zależnej wobec dostawcy usług finansowania społecznościowego,

2) osoby wchodzące w skład statutowych organów:

a) dostawcy usług finansowania społecznościowego,

b) jednostki dominującej wobec dostawcy usług finansowania społecznościowego,

c) jednostki zależnej wobec dostawcy usług finansowania społecznościowego,

3) osoby pozostające z dostawcą usług finansowania społecznościowego w stosunku pracy, zlecenia lub w innym stosunku prawnym o podobnym charakterze

- niezwłocznie sporządzają i przekazują na trwałym nośniku, na koszt dostawcy usług finansowania społecznościowego, kopie dokumentacji związanej z działalnością w zakresie usług finansowania społecznościowego oraz udzielają pisemnych lub ustnych wyjaśnień w zakresie nadzoru sprawowanego przez Komisję.

Art. 21. [Zlecenie kontroli] 1. Komisja może zlecić firmie audytorskiej kontrolę sprawozdań finansowych albo innych informacji finansowych, których obowiązek sporządzenia przez dostawcę usług finansowania społecznościowego wynika z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, lub kontrolę prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych, w przypadku powzięcia wątpliwości co do ich prawidłowości, rzetelności lub jasności. W przypadku gdy kontrola wykaże istotne nieprawidłowości, dostawca usług finansowania społecznościowego zwraca Komisji koszty jej przeprowadzenia.

2. Biegły rewident oraz firma audytorska, badające sprawozdania finansowe dostawcy usług finansowania społecznościowego lub jednostki dominującej wobec tego dostawcy, niezwłocznie przekazują Komisji oraz radzie nadzorczej i zarządowi odpowiednio dostawcy usług finansowania społecznościowego oraz jednostki dominującej wobec tego dostawcy istotne informacje, które uzyskali w związku z wykonywanymi czynnościami, dotyczące zdarzeń, które powodują:

1) powstanie uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów regulujących świadczenie usług finansowania społecznościowego lub interesów klientów przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, członków zarządu lub pracowników tego dostawcy;

2) powstanie zagrożenia dla dalszego świadczenia usług finansowania społecznościowego;

3) odmowę wydania opinii dotyczącej sprawozdania finansowego dostawcy usług finansowania społecznościowego, wydanie opinii negatywnej albo wniesienie zastrzeżeń, zgodnie z art. 83 ust. 5 ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.

3. Biegły rewident oraz firma audytorska mogą odstąpić od powiadomienia rady nadzorczej i zarządu, o którym mowa w ust. 2, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli powstanie uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa przez członka rady nadzorczej lub zarządu.

4. Na żądanie Komisji biegły rewident oraz osoby wchodzące w skład organów zarządzających firmy audytorskiej badającej sprawozdanie finansowe dostawcy usług finansowania społecznościowego lub pozostające z tą firmą w stosunku pracy niezwłocznie udzielają pisemnych lub ustnych informacji i wyjaśnień, a także sporządzają i przekazują kopie dokumentacji na trwałym nośniku, na koszt tego dostawcy, w celu umożliwienia wykonywania ustawowych zadań Komisji w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów art. 11 rozporządzenia 2020/1503.

5. Wykonywanie obowiązków, o których mowa w ust. 2 i 4, nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy, o której mowa w art. 78 ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.

Art. 22. [Wygaśnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego] 1. Zezwolenie na prowadzenie działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego wygasa:

1) z dniem ogłoszenia upadłości dostawcy usług finansowania społecznościowego;

2) z upływem 3 miesięcy od dnia otwarcia likwidacji dostawcy usług finansowania społecznościowego.

2. W przypadku konieczności zabezpieczenia interesu publicznego Komisja może, w drodze decyzji, określić:

1) czynności, jakie dostawca usług finansowania społecznościowego może podejmować do czasu wygaśnięcia zezwolenia;

2) termin zakończenia prowadzenia działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego.

3. W przypadku otwarcia likwidacji - do czasu wygaśnięcia zezwolenia, a w przypadku cofnięcia zezwolenia - do czasu zaprzestania prowadzenia działalności dostawca usług finansowania społecznościowego albo podmiot, któremu cofnięto zezwolenie, wykonuje wyłącznie czynności zmierzające do zakończenia działalności, w tym wynikające z postanowień umów zawartych z klientami, bez możliwości zawierania nowych umów. Komisja może w decyzji w sprawie cofnięcia zezwolenia wydanej na podstawie art. 17 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503 albo w decyzji, o której mowa w ust. 2, określić inne czynności, jakie dostawca usług finansowania społecznościowego może podejmować w tym okresie.

4. W przypadku wygaśnięcia albo cofnięcia zezwolenia Komisja może, w drodze decyzji, nakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego albo podmiotowi, któremu cofnięto zezwolenie, przeniesienie na innego dostawcę usług finansowania społecznościowego praw i obowiązków wynikających z umów zawartych z właścicielami projektów oraz z inwestorami. Decyzja jest wydawana po uzyskaniu zgody przejmującego dostawcy usług finansowania społecznościowego oraz klientów dotychczasowego dostawcy.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, dotychczasowy dostawca usług finansowania społecznościowego wydaje przejmującemu dostawcy usług finansowania społecznościowego dokumenty dotyczące umów zawartych z inwestorami i właścicielami projektów.

6. W przypadku niewydania przez Komisję decyzji, o której mowa w ust. 4, lub gdy nie doszło do przeniesienia praw i obowiązków zgodnie z ust. 4, dotychczasowy dostawca usług finansowania społecznościowego niezwłocznie zawiadamia Komisję o wyznaczeniu podmiotu przechowującego dokumenty dotyczące umów zawartych przez tego dostawcę z inwestorami i właścicielami projektów. W przypadku wyznaczenia przechowawcy przez sąd rejestrowy na podstawie art. 476 § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych zawiadomienia dokonuje ten sąd.

Art. 23. [Naruszenie lub uzasadnione podejrzenia naruszenia przepisów] W przypadku naruszenia lub uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów art. 16 ust. 1 lub 2 lub art. 18 ust. 1 lub przepisów art. 23 ust. 2-4, 8 lub 11-13 lub art. 24 ust. 1-3, 6 lub 7 rozporządzenia 2020/1503 lub przepisów aktów delegowanych wydanych na podstawie art. 23 ust. 16 tego rozporządzenia Komisja może, w drodze decyzji:

1) nakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego wstrzymanie rozpoczęcia oferty finansowania społecznościowego albo przerwanie jej przebiegu - na okres nie dłuższy niż 10 kolejnych dni roboczych;

2) zakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego rozpoczęcia oferty finansowania społecznościowego.

Art. 24. [Naruszenie lub uzasadnione podejrzenia naruszenia przepisów art. 27 ust. 1-3 rozporządzenia 2020/1503] W przypadku naruszenia lub uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów art. 27 ust. 1-3 rozporządzenia 2020/1503 Komisja może, w drodze decyzji:

1) nakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego lub podmiotowi trzeciemu, któremu dostawca usług finansowania społecznościowego zlecił wykonywanie czynności związanych z usługą finansowania społecznościowego na zasadach określonych w art. 9 rozporządzenia 2020/1503, wstrzymanie rozpoczęcia przekazywania komunikatów marketingowych albo przerwanie ich przekazywania - na okres nie dłuższy niż 10 kolejnych dni roboczych;

2) zakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego lub podmiotowi trzeciemu, o którym mowa w pkt 1, przekazywania komunikatów marketingowych.

Art. 25. [Nakaz wstrzymania świadczenia usług finansowania społecznościowego] 1. W przypadku uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów art. 3-5, art. 6 ust. 1-6, art. 7 ust. 1-4, art. 8 ust. 1-6, art. 9 ust. 1 lub 2, art. 10, art. 11, art. 15 ust. 3, art. 16 ust. 1, art. 18 ust. 1 lub 4, art. 19 ust. 1-6, art. 20 ust. 1 lub 2, art. 22, art. 25 lub art. 26 rozporządzenia 2020/1503 lub przepisów aktów delegowanych lub wykonawczych wydanych na podstawie art. 6 ust. 7, art. 7 ust. 5, art. 8 ust. 7, art. 12 ust. 16, art. 16 ust. 3, art. 19 ust. 7, art. 20 ust. 3 lub art. 21 ust. 8 tego rozporządzenia Komisja może, w drodze decyzji, nakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego wstrzymanie świadczenia usług finansowania społecznościowego na okres nie dłuższy niż 10 kolejnych dni roboczych.

2. W przypadku naruszenia przepisów art. 3-5, art. 6 ust. 1-6, art. 7 ust. 1-4, art. 8 ust. 1-6, art. 9 ust. 1 lub 2, art. 10, art. 11, art. 15 ust. 3, art. 16 ust. 1, art. 18 ust. 1 lub 4, art. 19 ust. 1-6, art. 20 ust. 1 lub 2, art. 22, art. 25 lub art. 26 rozporządzenia 2020/1503 lub przepisów aktów delegowanych lub wykonawczych wydanych na podstawie art. 6 ust. 7, art. 7 ust. 5, art. 8 ust. 7, art. 12 ust. 16, art. 16 ust. 3, art. 19 ust. 7, art. 20 ust. 3 lub art. 21 ust. 8 tego rozporządzenia lub w przypadku gdy dostawca usług finansowania społecznościowego narusza interesy inwestorów, Komisja może, w drodze decyzji, zakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego świadczenia usług finansowania społecznościowego na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.

Art. 26. [Wielokrotność zastosowania środków przez Komisję] 1. Środki, o których mowa w art. 23 pkt 1, art. 24 pkt 1 i art. 25, Komisja może zastosować więcej niż jeden raz.

2. Decyzje, o których mowa w art. 23-25, są natychmiast wykonalne. Uzasadnienie doręcza się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

3. Termin na złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy biegnie od dnia doręczenia uzasadnienia decyzji, o którym mowa w ust. 2.

4. Niezwłocznie po wydaniu postanowienia o wszczęciu postępowania w sprawie zastosowania środków, o których mowa w art. 23-25, komunikat o jego wszczęciu zamieszcza się na stronie internetowej Komisji.

5. Niezwłocznie po wydaniu decyzji o zastosowaniu środków, o których mowa w art. 23-25, komunikat o ich zastosowaniu zamieszcza się na stronie internetowej Komisji.

Art. 27. [Stwierdzenie naruszenia przepisów przez Komisję] 1. W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że dostawca usług finansowania społecznościowego lub podmiot trzeci, któremu dostawca usług finansowania społecznościowego zlecił wykonywanie czynności związanych z usługą finansowania społecznościowego na zasadach określonych w art. 9 rozporządzenia 2020/1503, narusza przepisy art. 3-5, art. 6 ust. 1-6, art. 7 ust. 1-4, art. 8 ust. 1-6, art. 9 ust. 1 lub 2, art. 10, art. 11, art. 15 ust. 3, art. 16 ust. 1, art. 18 ust. 1 lub 4, art. 19 ust. 1-6, art. 20 ust. 1 lub 2, art. 22, art. 23 ust. 2-4, 8 lub 11-13, art. 24 ust. 1-3, 6 lub 7, art. 25, art. 26 lub art. 27 ust. 1-3 rozporządzenia 2020/1503 lub przepisy aktów delegowanych lub wykonawczych wydanych na podstawie art. 6 ust. 7, art. 7 ust. 5, art. 8 ust. 7, art. 12 ust. 16, art. 16 ust. 3, art. 19 ust. 7, art. 20 ust. 3, art. 21 ust. 8 lub art. 23 ust. 16 tego rozporządzenia, może oprócz zastosowania środków, o których mowa w art. 23-25, przekazać do publicznej wiadomości informację o rodzaju i charakterze naruszenia i firmie (nazwie) tego dostawcy usług finansowania społecznościowego lub podmiotu trzeciego.

2. Przekazanie do publicznej wiadomości informacji określonych w ust. 1 wymaga podjęcia uchwały przez Komisję.

Art. 28.[Możliwość uchylenia decyzji, o których mowa w art. 23-25 niniejszej ustawy] W przypadku ustania przyczyn wydania decyzji, o których mowa w art. 23-25, Komisja może, na wniosek dostawcy usług finansowania społecznościowego, uchylić te decyzje.

Art. 29. [Przekazanie informacji mających wpływ na funkcjonowanie rynku usług finansowania społecznościowego] 1. Komisja przekazuje do publicznej wiadomości istotne informacje, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie rynku usług finansowania społecznościowego, aby zapewnić inwestorom ochronę lub prawidłowe funkcjonowanie tego rynku.

2. Komisja może wydać dostawcy usług finansowania społecznościowego lub podmiotowi trzeciemu, któremu dostawca usług finansowania społecznościowego zlecił wykonywanie czynności związanych z usługą finansowania społecznościowego na zasadach określonych w art. 9 rozporządzenia 2020/1503, zalecenia opublikowania przez niego, na jego stronie internetowej, informacji, o których mowa w ust. 1. W takim przypadku Komisja wskazuje zakres informacji i okres, przez który będą one dostępne.

Art. 30.[Przekazywanie do publicznej informacji, o których mowa w art. 27 ust. 1 i art. 29 ust. 1 niniejszej ustawy] Informacje, o których mowa w art. 27 ust. 1 i art. 29 ust. 1, są przekazywane do publicznej wiadomości przez ich zamieszczenie na stronie internetowej Komisji.

Rozdział 5

Opłaty na pokrycie kosztów nadzoru

Art. 31.[Opłaty na pokrycie kosztów nadzoru] Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503, oraz rozszerzenie zakresu tego zezwolenia podlega opłacie w wysokości nie większej niż równowartość w złotych 4500 euro.

Art. 32. [Pobór opłaty od dostawcy usług finansowania] 1. Od dostawcy usług finansowania społecznościowego pobiera się roczną opłatę ustalaną na podstawie średniej wartości przychodów z tytułu świadczenia usług finansowania społecznościowego w okresie ostatnich trzech lat obrotowych poprzedzających rok, za który opłata jest należna, w wysokości nie większej niż 0,5 % tej średniej, jednak nie mniejszej niż równowartość w złotych 750 euro.

1a. Wartość przychodów z tytułu świadczenia usług finansowania społecznościowego dostawca usługi finansowania społecznościowego wykazuje w informacji dodatkowej, o której mowa w art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

1b. Wartości przychodów stanowiących podstawę ustalenia wysokości opłaty, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się do przychodów stanowiących podstawę ustalenia wysokości opłaty należnej od podmiotu będącego dostawcą usług finansowania społecznościowego, w przypadku gdy dany podmiot jest jednocześnie obowiązany do wnoszenia innych opłat na pokrycie kosztów nadzoru, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, ustalanych na podstawie średniej wartości przychodów.

2. Przeznaczenie i rozdysponowanie wpływów z opłat, o których mowa w ust. 1 i art. 31, oraz ustalenie wysokości, naliczanie i uiszczanie tych opłat następuje na zasadach, w trybie i na warunkach określonych w art. 17 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.

Rozdział 6

Sankcje administracyjne za naruszenie przepisów i środki naprawcze

Art. 33. [Sankcje administracyjne za naruszenie przepisów niniejszej ustawy] 1. W przypadku gdy dostawca usług finansowania społecznościowego:

1) nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 14 ust. 1, 2 i 3a, art. 15, art. 16 ust. 1 lub 2, art. 18 ust. 1 lub art. 22 ust. 3 lub 6, albo wykonuje je nienależycie,

2) nie wykonuje nakazów, o których mowa w art. 23 pkt 1, art. 24 pkt 1 lub art. 25 ust. 1, albo wykonuje je nienależycie, albo narusza zakazy, o których mowa w art. 23 pkt 2, art. 24 pkt 2 lub art. 25 ust. 2,

3) nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 3-5, art. 6 ust. 1-6, art. 7 ust. 1-4, art. 8 ust. 1-6, art. 9 ust. 1 lub 2, art. 10, art. 11, art. 15 ust. 3, art. 16 ust. 1, art. 18 ust. 1 lub 4, art. 19 ust. 1-6, art. 20 ust. 1 lub 2, art. 21 ust. 1-7, art. 22, art. 23 ust. 3 i 4, 8 lub 11-13, art. 24 ust. 2, 3, 6 lub 7, art. 25, art. 26 lub art. 27 ust. 1-3 rozporządzenia 2020/1503

- Komisja może, w drodze decyzji, nakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego zaprzestanie działań skutkujących powstaniem naruszeń i niepodejmowanie tych działań w przyszłości albo nałożyć na tego dostawcę karę pieniężną do wysokości nieprzekraczającej kwoty 2 250 000 zł albo kwoty stanowiącej równowartość nie więcej niż 5 % całkowitych rocznych przychodów dostawcy usług finansowania społecznościowego wykazanych w ostatnim zbadanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, a w przypadku braku takiego sprawozdania - w wysokości nie większej niż 5 % prognozowanych całkowitych rocznych przychodów tego dostawcy w pierwszym roku działalności, jeżeli przekracza ona 2 250 000 zł, albo zastosować obie sankcje łącznie.

2. W przypadku gdy dostawca usług finansowania społecznościowego jest jednostką dominującą, która sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe, albo jednostką zależną od jednostki dominującej, która sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe, całkowite roczne przychody, o których mowa w ust. 1, stanowi kwota całkowitych skonsolidowanych rocznych przychodów jednostki dominującej wykazana w ostatnim zbadanym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy.

3. Równowartość w złotych kwoty w walucie obcej oblicza się według średniego kursu tej waluty ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu bilansowym, na który zostało sporządzone ostatnie zbadane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy, o którym mowa w ust. 1 i 2.

4. W przypadku gdy jest możliwe ustalenie kwoty korzyści osiągniętej przez dostawcę usług finansowania społecznościowego w wyniku naruszenia obowiązków, o których mowa w ust. 1, zamiast kary pieniężnej, o której mowa w tym przepisie, Komisja może nałożyć karę pieniężną do wysokości dwukrotnej kwoty osiągniętej korzyści.

5. Komisja, wydając decyzję, o której mowa w ust. 1, uwzględnia okoliczności, o których mowa w art. 40 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503.

6. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Komisja może przekazać do publicznej wiadomości informację o treści rozstrzygnięcia ostatecznej decyzji oraz rodzaju i charakterze naruszenia i firmie (nazwie) dostawcy usług finansowania społecznościowego.

7. Przekazanie do publicznej wiadomości informacji określonych w ust. 6 wymaga podjęcia uchwały przez Komisję.

Art. 34. [Dodatkowe sankcje nakładane przez Komisję] 1. W przypadku, o którym mowa w art. 33 ust. 1, Komisja może także, w drodze decyzji:

1) nakazać osobom odpowiedzialnym za naruszenie zaprzestanie działań skutkujących powstaniem naruszenia i niepodejmowanie tych działań w przyszłości;

2) nakazać odwołanie członka zarządu dostawcy usług finansowania społecznościowego odpowiedzialnego za naruszenie, w przypadku gdy naruszenia mają charakter poważny lub systematyczny;

3) zawiesić w wykonywaniu czynności członka zarządu dostawcy usług finansowania społecznościowego odpowiedzialnego za naruszenie do czasu podjęcia uchwały w sprawie wniosku o jego odwołanie;

4) zakazać członkowi zarządu lub osobie odpowiedzialnej za naruszenie pełnienia funkcji członka zarządu lub funkcji kierowniczych u dostawcy usług finansowania społecznościowego;

5) nałożyć na osoby, o których mowa w pkt 1-4, karę pieniężną do wysokości nieprzekraczającej kwoty 2 250 000 zł.

2. Komisja, wydając decyzję, o której mowa w ust. 1, uwzględnia okoliczności, o których mowa w art. 40 ust. 1 rozporządzenia 2020/1503.

3. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, Komisja może przekazać do publicznej wiadomości informację o treści rozstrzygnięcia ostatecznej decyzji oraz rodzaju i charakterze naruszenia oraz imię i nazwisko osoby, której decyzja ta dotyczy.

4. Przekazanie do publicznej wiadomości informacji określonych w ust. 3 wymaga podjęcia uchwały przez Komisję.

5. Informacje, o których mowa w ust. 3, dotyczące imienia i nazwiska osoby, której dotyczy decyzja, Komisja udostępnia na swojej stronie internetowej przez rok, licząc od dnia ich udostępnienia.

Rozdział 7

Odpowiedzialność cywilna w związku z arkuszem kluczowych informacji inwestycyjnych

Art. 35. [Podmiot odpowiedzialny] 1. Podmiotem odpowiedzialnym za zgodność informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych ze stanem faktycznym oraz za to, że arkusz ten nie pomija niczego, co mogłoby wpływać na jego znaczenie, w szczególności za to, że zawarte w nim informacje są rzetelne, jasne, dokładne, kompletne i nie wprowadzają w błąd oraz że dokument nie pomija kluczowych informacji niezbędnych do podjęcia decyzji inwestycyjnej, jest:

1) właściciel projektu - za informacje zawarte w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych;

2) podmiot sporządzający informację lub biorący udział w jej sporządzeniu - za informację, którą sporządził lub w której sporządzeniu brał udział.

2. Podmiotem odpowiedzialnym za zgodność informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy ze stanem faktycznym oraz za to, że arkusz ten nie pomija niczego, co mogłoby wpływać na jego znaczenie, w szczególności za to, że zawarte w nim informacje są rzetelne, jasne, dokładne, kompletne i nie wprowadzają w błąd oraz że dokument nie pomija kluczowych informacji niezbędnych do podjęcia decyzji inwestycyjnej, jest:

1) dostawca usług finansowania społecznościowego - za informacje zawarte w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy;

2) podmiot sporządzający informację lub biorący udział w jej sporządzeniu - za informację, którą sporządził lub w której sporządzeniu brał udział.

3. Podmiotem odpowiedzialnym za to, że tłumaczenie odpowiednio arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych i arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy na inny język niż ten, w którym zostały sporządzone, jest wierne, dokładne i kompletne, w szczególności za to, że tłumaczenie to nie wprowadza w błąd i nie pomija kluczowych informacji niezbędnych do podjęcia decyzji inwestycyjnej, jest dostawca usług finansowania społecznościowego.

4. Arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych oraz arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy zawierają:

1) wskazanie podmiotu odpowiedzialnego, o którym mowa w ust. 1 albo 2, z podaniem jego:

a) imienia, nazwiska oraz funkcji - w przypadku osób fizycznych,

b) firmy (nazwy) i siedziby - w przypadku osób prawnych;

2) oświadczenie podmiotu odpowiedzialnego, o którym mowa w ust. 1 albo 2, że zgodnie z jego najlepszą wiedzą zawarte w tym arkuszu informacje są zgodne ze stanem faktycznym i arkusz ten nie pomija niczego, co mogłoby wpływać na jego znaczenie, w szczególności że zawarte w nim informacje są rzetelne, jasne, kompletne, dokładne i nie wprowadzają w błąd oraz że arkusz nie pomija kluczowych informacji niezbędnych do podjęcia decyzji inwestycyjnej.

5. W przypadku podmiotu odpowiedzialnego, o którym mowa w ust. 1 i 2, będącego osobą prawną, oświadczenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 2, składa członek organu zarządzającego tej osoby prawnej, zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji.

Art. 36. [Obowiązek naprawienia szkody przez podmiot odpowiedzialny] 1. Podmiot odpowiedzialny, o którym mowa w art. 35 ust. 1, jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez zamieszczenie w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych informacji niezgodnej ze stanem faktycznym lub pominięcie informacji, która mogłaby mieć wpływ na znaczenie dokumentu, w tym zamieszczenie informacji nierzetelnej, niejasnej, niedokładnej, niekompletnej lub wprowadzającej w błąd lub pominięcie kluczowej informacji niezbędnej do podjęcia decyzji inwestycyjnej, chyba że ani on, ani osoby, za które ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.

2. Podmiot odpowiedzialny, o którym mowa w art. 35 ust. 2, jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez zamieszczenie w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy informacji niezgodnej ze stanem faktycznym lub pominięcie informacji, która mogłaby mieć wpływ na znaczenie dokumentu, w tym zamieszczenie informacji nierzetelnej, niejasnej, niedokładnej, niekompletnej lub wprowadzającej w błąd lub pominięcie kluczowej informacji niezbędnej do podjęcia decyzji inwestycyjnej, chyba że ani on, ani osoby, za które ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.

3. Dostawca usług finansowania społecznościowego, o którym mowa w art. 35 ust. 3, jest obowiązany do naprawienia wyrządzonej szkody, w przypadku gdy tłumaczenie odpowiednio arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych i arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy nie jest wierne, dokładne i kompletne, w szczególności wprowadza w błąd lub pomija kluczowe informacje niezbędne do podjęcia decyzji inwestycyjnej, chyba że ani on, ani osoby, za które ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.

4. Odpowiedzialność:

1) właściciela projektu i podmiotu sporządzającego informację lub biorącego udział w jej sporządzeniu, o których mowa w art. 35 ust. 1, albo

2) dostawcy usług finansowania społecznościowego i podmiotu sporządzającego informację lub biorącego udział w jej sporządzeniu, o których mowa w art. 35 ust. 2

- jest solidarna i nie można jej ograniczyć albo wyłączyć.

5. Przepis ust. 4 nie wyłącza możliwości zawarcia umowy określającej wzajemne zobowiązania podmiotów odpowiedzialnych, o których mowa w art. 35 ust. 1 i 2, z tytułu odpowiedzialności solidarnej.

6. Podmioty odpowiedzialne, o których mowa w art. 35 ust. 1-3, są obowiązane przy wykonywaniu swoich obowiązków dochować należytej staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności.

Rozdział 8

Przepisy karne

Art. 37. [Przepisy karne] 1. Kto bez wymaganego zezwolenia prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego,

podlega grzywnie do 5 000 000 zł.

2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Art. 38. [Przepisy karne] 1. Kto wykonuje działalność polegającą na prowadzeniu publicznie dostępnego internetowego systemu informacyjnego kojarzącego inwestorów lub pożyczkodawców z właścicielami projektów ubiegającymi się o finansowanie przedsięwzięć gospodarczych ze środków pochodzących z emitowanych przez nich papierów wartościowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 722) lub udzielonych im pożyczek w sposób inny niż jako dostawca usług finansowania społecznościowego,

podlega grzywnie do 5 000 000 zł.

2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Art. 39. [Przepisy karne] 1. Kto, będąc odpowiedzialnym za informacje zawarte w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych lub arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy, podaje nieprawdziwe dane lub zataja prawdziwe dane wpływające w istotny sposób na treść tych informacji,

podlega grzywnie do 5 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie.

2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Art. 40. [Przepisy karne] 1. Kto dokonuje oferty finansowania społecznościowego związanej z udzielaniem przez inwestorów pożyczek, bez udostępnienia do publicznej wiadomości arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych,

podlega grzywnie do 10 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Art. 41. [Przepisy karne] 1. Kto, będąc obowiązanym do zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa w art. 4, ujawnia lub wykorzystuje informacje stanowiące taką tajemnicę,

podlega grzywnie do 1 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Art. 42. [Przepisy karne] 1. Kto uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzanie czynności, o których mowa w art. 13 ust. 3 i 4 lub art. 20,

podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

2. Tej samej karze podlega, kto, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej:

1) wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 13 ust. 1, nie archiwizuje lub nie przechowuje na trwałym nośniku dokumentacji związanej z prowadzeniem działalności związanej ze świadczeniem usług finansowania społecznościowego;

2) wbrew nakazowi wynikającemu z decyzji wydanej na podstawie art. 22 ust. 4 nie dokonuje przeniesienia na innego dostawcę usług finansowania społecznościowego praw i obowiązków wynikających z umów zawartych z właścicielami projektów oraz z inwestorami;

3) nie wykonuje obowiązku wydania dokumentów, o których mowa w art. 22 ust. 5.

Rozdział 9

Zmiany w przepisach

Art. 43. (pominięty)

Art. 44. (pominięty)

Art. 45. (pominięty)

Art. 46. (pominięty)

Art. 47. (pominięty)

Art. 48. (pominięty)

Art. 49. (pominięty)

Art. 50. (pominięty)

Art. 51. (pominięty)

Art. 52. (pominięty)

Art. 53. (pominięty)

Art. 54. (pominięty)

Art. 55. (pominięty)

Art. 56. (pominięty)

Art. 57. (pominięty)

Art. 58. (pominięty)

Art. 59. (pominięty)

Art. 60. (pominięty)

Art. 61. (pominięty)

Art. 62. (pominięty)

Art. 63. (pominięty)

Art. 64. (pominięty)

Art. 65. (pominięty)

Art. 66. (pominięty)

Art. 67. (pominięty)

Art. 68. (pominięty)

Art. 69. (pominięty)

Art. 70. (pominięty)

Art. 71. (pominięty)

Art. 72. (pominięty)

Rozdział 10

Przepisy epizodyczne, przejściowe i końcowe

Art. 73. [Zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego udzielonego w walucie polskiej] 1. Na wniosek konsumenta kredytodawca zawiesza spłatę kredytu hipotecznego udzielonego w walucie polskiej, z wyłączeniem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska.

2. Zawiesza się wyłącznie spłatę kredytu hipotecznego, udzielonego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny, która może być uznana za umowę o kredyt hipoteczny w rozumieniu art. 3 ustawy zmienianej w art. 69.

3. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w okresie:

1) od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 30 września 2022 r. - w wymiarze dwóch miesięcy;

2) od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. - w wymiarze dwóch miesięcy;

3) od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. - w wymiarze miesiąca w każdym kwartale;

4) od dnia 1 czerwca 2024 r. do dnia 31 sierpnia 2024 r. - w wymiarze dwóch miesięcy;

5) od dnia 1 września 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. - w wymiarze dwóch miesięcy.

3a. Zawieszenie spłaty kredytu w okresach, o których mowa w ust. 3 pkt 4 i 5, przysługuje konsumentowi, w przypadku gdy wartość udzielonego kredytu, o którym mowa w ust. 1, nie przekracza 1 200 000 zł oraz:

1) średnia arytmetyczna wartości wskaźnika RdD w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2452 oraz z 2024 r. poz. 696) za okres ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 5, przekracza 30 %, lub

2) na dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 5, ma na utrzymaniu co najmniej troje dzieci, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. z 2023 r. poz. 2424 oraz z 2024 r. poz. 858), spełniających warunki, o których mowa w art. 4 ust. 2b tej ustawy.

3b. W przypadku, o którym mowa w ust. 3a pkt 1, na potrzeby wyliczenia wskaźnika RdD przez:

1) kredytobiorcę rozumie się konsumenta składającego wniosek, o którym mowa w ust. 5;

2) kredyt mieszkaniowy rozumie się kredyt hipoteczny, o którym mowa w ust. 1.

4. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

5. Konsument składa wniosek o zawieszenie spłaty kredytu w postaci papierowej albo elektronicznej, w tym za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej.

6. Wniosek, o którym mowa w ust. 5, zawiera co najmniej:

1) oznaczenie konsumenta;

2) oznaczenie kredytodawcy;

3) oznaczenie umowy;

4) wskazanie wnioskowanego okresu lub okresów zawieszenia spłaty kredytu;

5) oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych;

6) oświadczenie o spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 3a pkt 1 lub 2.

7. Konsument składa oświadczenia, o których mowa w ust. 6 pkt 5 i 6, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenia jest obowiązany do zawarcia w nich klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

8. Z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w ust. 5, spłata kredytu zostaje zawieszona na okres w nim wskazany.

9. W okresie zawieszenia, o którym mowa w ust. 8, konsument nie jest zobowiązany do dokonywania płatności wynikających z umowy, z wyjątkiem opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych z tą umową.

10. Kredytodawca, w terminie 21 dni od dnia doręczenia wniosku, o którym mowa w ust. 5, potwierdza jego otrzymanie na trwałym nośniku w rozumieniu art. 4 pkt 22 ustawy zmienianej w art. 69 i przekazuje potwierdzenie konsumentowi. Kredytodawca wskazuje w potwierdzeniu okres, na który została zawieszona spłata kredytu, oraz wysokość opłat z tytułu ubezpieczeń, o których mowa w ust. 9. Brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty kredytu.

11. Okresu zawieszenia spłaty kredytu nie wlicza się do okresu kredytowania. Okres kredytowania oraz terminy spłaty kredytu przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia spłaty kredytu.

12. W okresie zawieszenia spłaty kredytu nie są naliczane odsetki ani pobierane opłaty inne niż wskazane w potwierdzeniu, o którym mowa w ust. 10.

13. Zmiana okresu kredytowania w wyniku zawieszenia spłaty kredytu nie wymaga zgody osób, które ustanowiły zabezpieczenie kredytu, ani jej ujawnienia w treści hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu.

Art. 74. [Stosowanie przepisu art. 73 niniejszej ustawy] Przepis art. 73 ma zastosowanie do umów zawartych przed dniem 1 lipca 2022 r., w tym również do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy zmienianej w art. 69, jeżeli termin zakończenia okresu kredytowania określony w tych umowach przypada po upływie 6 miesięcy od tej daty.

Art. 75. [Zawieszenie spłaty kredytu na innej podstawie niż określona w art. 73 niniejszej ustawy] 1. W przypadku zawieszenia spłaty kredytu w całości albo w części na innej podstawie niż określona w art. 73, okres tego zawieszenia kończy się z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku, o którym mowa w art. 73 ust. 5.

2. W przypadku określonym w ust. 1, w potwierdzeniu, o którym mowa w art. 73 ust. 10, wskazuje się również sposób rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia.

Art. 76. [Zawieszenie spłaty kredytu udzielonego na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane] 1. Na wniosek kredytobiorcy Bank Gospodarstwa Krajowego zawiesza spłatę kredytu udzielonego:

1) w ramach finansowania zwrotnego, o którym mowa w art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 527),

2) ze środków zlikwidowanego Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, zgodnie z art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (w brzmieniu z dnia 30 maja 2009 r., Dz. U. z 2004 r. poz. 2157)

- na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem lub budowę lokali mieszkalnych, do których ustanowione zostanie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.

2. Zawieszenie spłaty kredytu, o którym mowa w ust. 1, następuje na okres nie dłuższy niż:

1) cztery miesiące w drugim półroczu 2022 r.,

2) trzy miesiące w pierwszym półroczu 2023 r.,

3) dwa miesiące w drugim półroczu 2023 r.,

4) cztery miesiące w 2024 r.

- jednak łącznie nie dłuższy niż 12 miesięcy.

2a. W okresie od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku o zawieszenie spłaty kredytu dotyczącego okresu, o którym mowa w ust. 2 pkt 4, do dnia 31 grudnia 2024 r. wysokość:

1) stawki czynszu za 1 m² powierzchni użytkowej za najem lokali mieszkalnych wybudowanych przez kredytobiorcę z wykorzystaniem finansowania zwrotnego lub środków zlikwidowanego Krajowego Funduszu Mieszkaniowego,

2) opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 558), z wyjątkiem opłat na pokrycie kosztów niezależnych od spółdzielni, przypadających na lokatorów lokali, o których mowa w pkt 1

- nie może przekroczyć wysokości tych stawek lub opłat obowiązujących w dniu 31 grudnia 2023 r.

2b. W terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o zawieszenie spłaty kredytu dotyczącego okresu, o którym mowa w ust. 2 pkt 4, kredytobiorca informuje pisemnie lokatorów lokali mieszkalnych wybudowanych przez kredytobiorcę z wykorzystaniem finansowania zwrotnego lub środków zlikwidowanego Krajowego Funduszu Mieszkaniowego o tym zawieszeniu oraz o ograniczeniach, o których mowa w ust. 2a.

3. Wniosek o zawieszenie spłaty kredytu zawiera co najmniej:

1) oznaczenie kredytobiorcy;

2) oznaczenie umowy kredytu, którego spłata ma zostać zawieszona;

3) wskazanie okresu zawieszenia spłaty, o którym mowa w ust. 2.

4. W okresie zawieszenia spłaty kredytu kredytobiorca nie jest zobowiązany do dokonywania płatności rat kapitałowo-odsetkowych wynikających z umowy, z wyjątkiem opłat i prowizji powiązanych z umową.

5. W okresie zawieszenia spłaty kredytu nie są naliczane odsetki.

6. Okresu zawieszenia spłaty kredytu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie wlicza się do okresu kredytowania, o którym mowa w art. 15b ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa.

Art. 77. [Obowiązki sprzedawców] 1. W okresie od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. sprzedawca dokonujący sprzedaży:

1) towarów spożywczych, o których mowa w art. 146da ust. 1 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 53 - zamieszcza przy kasie rejestrującej w lokalu przedsiębiorstwa, w którym dokonywana jest sprzedaż tych towarów spożywczych, czytelną informację, że od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. sprzedaż tych towarów spożywczych jest objęta stawką podatku od towarów i usług obniżoną do wysokości 0 %;

2) paliw silnikowych, o których mowa w art. 146dc ustawy zmienianej w art. 53 - zamieszcza przy kasie rejestrującej w lokalu przedsiębiorstwa, w którym dokonywana jest sprzedaż tych paliw silnikowych, czytelną informację, że od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. sprzedaż tych paliw silnikowych jest objęta stawką podatku od towarów i usług obniżoną do wysokości 8 %;

3) towarów wykorzystywanych do produkcji rolnej, o których mowa w art. 146da ust. 1 pkt 2-4 ustawy zmienianej w art. 53 - zamieszcza przy kasie rejestrującej w lokalu przedsiębiorstwa, w którym dokonywana jest sprzedaż tych towarów wykorzystywanych do produkcji rolnej, czytelną informację, że od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. sprzedaż tych towarów wykorzystywanych do produkcji rolnej jest objęta stawką podatku od towarów i usług obniżoną do wysokości 0 %;

4) gazu ziemnego, o którym mowa w art. 146da ust. 1 pkt 5 ustawy zmienianej w art. 53, oraz energii elektrycznej i energii cieplnej, o których mowa w art. 146db ustawy zmienianej w art. 53 - przekazuje nabywcy tych towarów informacje o obniżonych stawkach podatku od towarów i usług dotyczących tych towarów:

a) przez każdorazowe dołączenie tej informacji do faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za te towary, albo

b) oddzielnie, w przypadku gdy faktura lub inny dokument, z którego wynika zapłata należności za te towary, zostaną wysłane po dniu 30 września 2022 r.

2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu wzory informacji, o których mowa w ust. 1.

Art. 78. [Obowiązek umieszczenia informacji o obniżonym podatku akcyzowym na paliwa silnikowe] 1. W okresie od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. sprzedawca dokonujący sprzedaży paliw silnikowych zamieszcza przy kasie rejestrującej w lokalu przedsiębiorstwa, w którym dokonywana jest sprzedaż tych paliw, czytelną informację, że od dnia 20 grudnia 2021 r. do dnia 31 października 2022 r. obowiązuje obniżony podatek akcyzowy na paliwa silnikowe oraz od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 października 2022 r. sprzedaż detaliczna paliw silnikowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od sprzedaży detalicznej.

2. Rada Ministrów udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego ją urzędu wzór informacji, o której mowa w ust. 1.

Art. 79. (uchylony)

Art. 80.[Prowadzenie działalności polegającej na prowadzeniu internetowego systemu informacyjnego kojarzącego inwestorów z właścicielami projektów] Podmiot, który w dniu wejścia w życie ustawy wykonuje działalność polegającą na prowadzeniu publicznie dostępnego internetowego systemu informacyjnego kojarzącego inwestorów z właścicielami projektów ubiegającymi się o finansowanie przedsięwzięć gospodarczych ze środków pochodzących z oferowanych przez nich udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, może prowadzić działalność na zasadach dotychczasowych do dnia 9 listopada 2023 r.

Art. 81. [Oferta finansowania społecznościowego dotycząca papierów wartościowych] 1. Do dnia 9 listopada 2023 r. oferta finansowania społecznościowego dotycząca papierów wartościowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 56 może być przeprowadzona za pośrednictwem platformy finansowania społecznościowego, o której mowa w art. 2 ust. 1 lit. d rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 1), o ile zakładane wpływy z tej oferty wraz z wpływami, które emitent zamierzał uzyskać z ofert finansowania społecznościowego, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. c tego rozporządzenia, dokonanych w okresie poprzednich 12 miesięcy, nie przekraczają kwoty 2 500 000 euro.

2. Przez kwotę wyrażoną w euro wskazaną w ust. 1 należy rozumieć również równowartość tej kwoty wyrażoną w walucie polskiej, ustaloną przy zastosowaniu średniego kursu euro, lub jej równowartość wyrażoną w innej walucie, ustaloną przy zastosowaniu średniego kursu euro oraz średniego kursu tej waluty, ogłoszonych przez Narodowy Bank Polski w dniu ustalenia ceny emisyjnej papierów wartościowych.

Art. 82. [Okresowe wyłączenie stosowania wymogu podawania nieodpłatnie do publicznej wiadomości raportu] Do dnia 28 lutego 2023 r. nie stosuje się wymogu podawania nieodpłatnie do publicznej wiadomości raportu, o którym mowa w art. 73a ust. 6 i 7 ustawy zmienianej w art. 56.

Art. 83. [Obowiązek dostosowania regulaminu rynku regulowanego] Spółka prowadząca rynek regulowany, o której mowa w art. 28 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 56, jest obowiązana do dostosowania regulaminu rynku regulowanego do wymagań określonych w art. 28 ust. 2 pkt 15c ustawy zmienianej w art. 56, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 84. [Termin stosowania przepisów art. 3l ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym] Przepisy art. 3l ustawy zmienianej w art. 59 w zakresie naruszenia obowiązków dotyczących celów środowiskowych, o których mowa w art. 9 lit. c-f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz. Urz. UE L 198 z 22.06.2020, str. 13), stosuje się od dnia 1 stycznia 2023 r.

Art. 85. [Wyznaczenie wskaźnika referencyjnego] 1. W przypadku wystąpienia zdarzenia, o którym mowa w art. 23c ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniającego dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (Dz. Urz. UE L 171 z 29.06.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/1011”, oraz przedstawienia przez Komitet Stabilności Finansowej stanowiska, o którym mowa w art. 61b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 64, dotyczącego wskaźnika referencyjnego WIBOR zamiennik albo zamienniki kluczowego wskaźnika referencyjnego mogą być wyznaczone na podstawie stawki procentowej obliczonej w wyniku procesu ustalenia (fixingu) Stawki Referencyjnej POLONIA organizowanego przez Narodowy Bank Polski.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego, może określić, w drodze rozporządzenia:

1) zamiennik albo zamienniki kluczowego wskaźnika referencyjnego,

2) korektę spreadu, o której mowa w art. 23b ust. 9 lit. b rozporządzenia 2016/1011, oraz metodę jej ustalania,

3) odpowiednie istotne zmiany dostosowawcze, o których mowa w art. 23b ust. 9 lit. c rozporządzenia 2016/1011,

4) datę albo daty rozpoczęcia stosowania danego zamiennika albo zamienników kluczowego wskaźnika referencyjnego

- biorąc pod uwagę wzrost ryzyka systemowego w systemie finansowym, spowodowanego zaprzestaniem opracowywania kluczowego wskaźnika referencyjnego WIBOR lub jego likwidacją.

Art. 86. [Brak wymogu uzyskania zezwolenia dla zmiany statutu funduszu] Zmiana statutu funduszu inwestycyjnego otwartego, specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego oraz publicznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego, w zakresie zastąpienia wskaźnika referencyjnego WIBOR zamiennikiem albo zamiennikami kluczowego wskaźnika referencyjnego wyznaczonymi w sposób określony w art. 61c ustawy zmienianej w art. 64 albo art. 85 ust. 2, nie wymaga uzyskania zezwolenia, o którym mowa odpowiednio w art. 24 ust. 1 albo 2 ustawy zmienianej w art. 54.

Art. 87. [Stosowanie przepisów dotychczasowych] Do wniosków, o których mowa w art. 6 ustawy zmienianej w art. 66, w brzmieniu dotychczasowym, złożonych przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 88. [Zasady stosowania przepisów art. 19,art. 21, art. 22 i art. 22a ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej] Przepisy art. 19, art. 21, art. 22 i art. 22a ustawy zmienianej w art. 66, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do wsparcia, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 66, oraz pożyczki na spłatę zadłużenia, o której mowa w art. 5a ustawy zmienianej w art. 66, których termin spłaty rozpoczyna się po dniu 31 grudnia 2022 r.

Art. 89. [Dodatkowe wpłaty do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców] 1. Do dnia 31 grudnia 2022 r. kredytodawcy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy zmienianej w art. 66 wnoszą dodatkowe wpłaty do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, o którym mowa w art. 14 ustawy zmienianej w art. 66, w łącznej kwocie 1 400 000 000 zł.

2. Terminy wpłat, o których mowa w ust. 1, oraz ich wysokość określa, w drodze uchwały, Rada Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Przepisy art. 16a ust. 2-2b i 4-6 ustawy zmienianej w art. 66, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio.

3. Do dochodzenia należności z tytułu wpłat, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 17a ust. 1-3 ustawy zmienianej w art. 66 stosuje się odpowiednio.

Art. 90. [Zwolnienie z obowiązku wpłaty] W okresie od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2022 r. z obowiązku wpłaty, o której mowa w art. 16a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 66, są zwolnieni kredytodawcy będący bankami, którzy nie spełniają:

1) wymogów w zakresie funduszy własnych na poziomie określonym w art. 92 ust. 1 lit. a-c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 575/2013”, z uwzględnieniem dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych ponad wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w przepisach rozporządzenia nr 575/2013, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 47, uwzględniającego inne rodzaje ryzyka niż ryzyko nadmiernej dźwigni, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. d rozporządzenia nr 575/2013, powiększonego o 1,5 punktu procentowego zgodnie z art. 142 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 47, na zasadzie indywidualnej, o której mowa w art. 6-10 rozporządzenia nr 575/2013, zasadzie subskonsolidowanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 49 rozporządzenia nr 575/2013, lub zasadzie skonsolidowanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 48 rozporządzenia nr 575/2013, lub

2) wymogów w zakresie funduszy własnych na poziomie określonym w art. 92 ust. 1 lit. d rozporządzenia nr 575/2013 z uwzględnieniem dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 47, uwzględniającego ryzyko nadmiernej dźwigni w niewystarczającym stopniu pokryte wymogiem określonym w art. 92 ust. 1 lit. d rozporządzenia nr 575/2013, ponad wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie z art. 92 ust. 1 lit. d rozporządzenia nr 575/2013, na zasadzie indywidualnej, o której mowa w art. 6-10 rozporządzenia nr 575/2013, zasadzie subskonsolidowanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 49 rozporządzenia nr 575/2013, lub zasadzie skonsolidowanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 48 rozporządzenia nr 575/2013, lub

3) wymogów dotyczących płynności określonych w art. 412 i art. 413 rozporządzenia nr 575/2013 z uwzględnieniem dodatkowego wymogu w zakresie płynności ponad wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w przepisach rozporządzenia nr 575/2013, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 47, na zasadzie indywidualnej, o której mowa w art. 6-10 rozporządzenia nr 575/2013, lub zasadzie skonsolidowanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 48 rozporządzenia nr 575/2013, a w przypadku stosowania odstępstwa od stosowania wymogów dotyczących płynności na zasadzie indywidualnej zgodnie z art. 8 rozporządzenia nr 575/2013 - na poziomie podgrupy płynnościowej w rozumieniu rozporządzenia nr 575/2013, lub

4) wymogu w zakresie minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych, o którym mowa w art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 2253).

Art. 91. [Zakończenie zawieszenia umowy o kredyt hipoteczny] W przypadku zawieszenia wykonania umowy o kredyt hipoteczny na podstawie art. 31fa ust. 1 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 71 z dniem wejścia w życie ustawy kończy się okres tego zawieszenia.

Art. 92. [Dotychczasowe przepisy wykonawcze] Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie:

1) art. 17 ust. 14 ustawy zmienianej w art. 55 zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 17 ust. 14 ustawy zmienianej w art. 55, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy;

2) art. 55 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 55 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 55 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 55, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy;

3) art. 20 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 63 zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 20 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 63, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 93. [Wejście w życie] Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:

1) art. 53, art. 60, art. 67, art. 72 i art. 77-79, które wchodzą w życie z dniem 31 lipca 2022 r.;

2) art. 48 i art. 57 pkt 4 lit. a, które wchodzą w życie z dniem 10 listopada 2023 r.