Na podstawie art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 427, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§ 3.[Nazwa ośrodków oraz wydziałów zamiejscowych] 1. Ośrodki zamiejscowe sądów okręgowych oraz wydziały zamiejscowe sądów okręgowych i sądów rejonowych używają nazwy sądu z dodaniem odpowiednio wyrazów: „Ośrodek Zamiejscowy w ...”; „Wydział Zamiejscowy w ...”.

2. Działające w sądach rejonowych, jako wydziały lub wydziały zamiejscowe, sądy grodzkie używają nazwy sądu z dodaniem wyrazów „Sąd Grodzki w ... ”.

§ 4.[Używanie nazw sądów] Nazwy sądów, ustalone w sposób określony w § 2 i 3, używane są w pieczęciach urzędowych, w orzeczeniach i dokumentach wydawanych przez sąd oraz umieszczane na aktach spraw rozpatrywanych w danym sądzie i na pismach wychodzących z sądu.

§ 5.[Nazwa wydziału] W orzeczeniach, na aktach spraw sądowych oraz na pismach wychodzących z poszczególnych wydziałów sądu, oprócz sygnatury akt i nazwy sądu, podaje się również nazwę wydziału.

§ 7.[Oznaczenie budynków, w których mieszczą się tymczasowe siedziby oraz ośrodki i wydziały zamiejscowe sądów] Na budynkach, w których mieszczą się tymczasowe siedziby oraz ośrodki i wydziały zamiejscowe sądów, napis na zewnątrz gmachu sądowego powinien wskazywać stałą siedzibę sądu oraz jego siedzibę tymczasową lub odpowiednio – siedzibę ośrodka lub wydziału zamiejscowego.

§ 8.[Tablica informacyjna] 1. Wewnątrz budynku, przy wejściu do pomieszczeń sądowych, umieszcza się tablicę informacyjną, wskazującą pełne nazwy wydziałów i innych komórek organizacyjnych sądu oraz oznaczenia numerów pomieszczeń, w których mieści się każda z tych komórek.

2. Na tablicy informacyjnej podaje się godziny przyjęć interesantów.

3. Treść tablic informacyjnych w sądach rejonowych powinna zawierać ponadto informacje o komorniku (komornikach) przy danym sądzie, ze wskazaniem jego siedziby, terytorialnego zakresu działania i godzin przyjmowania interesantów. W sądach, przy których działa więcej niż pięciu komorników, informacje te są udostępniane w oddziale administracyjnym sądu, o czym zamieszcza się wskazówkę na tablicy informacyjnej.

§ 9.[Tablica ogłoszeń] Wewnątrz budynku, w widocznym i ogólnie dostępnym miejscu, umieszcza się tablicę ogłoszeń.

§ 10.[Sala rozpraw] 1. W sali rozpraw część przeznaczona dla publiczności powinna być oddzielona od części, w której znajduje się stół sędziowski oraz miejsca dla osób uczestniczących w rozprawie.

2. Obok sali rozpraw wydziela się pomieszczenie przeznaczone na pokój narad.

3. W każdym sądzie, przy salach rozpraw, wydziela się pomieszczenie dla świadków oraz odrębne, odpowiednio zabezpieczone pomieszczenie dla doprowadzonych do sądu osób pozbawionych wolności, a w miarę możliwości również pomieszczenie dla pokrzywdzonych.

§ 12.[Gospodarka znakami opłaty sądowej] 1. Wykonywanie czynności związanych ze zlecaniem druku i dystrybucją znaków opłaty sądowej dla wszystkich sądów Minister Sprawiedliwości powierza jednemu sądowi.

2. Inne zadania z zakresu gospodarki znakami opłaty sądowej wykonują sądy.

§ 14.[Wydział wizytacji w sądzie apelacyjnym] 1. W sądzie apelacyjnym do wykonywania czynności z zakresu wewnętrznego nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów tworzy się wydział wizytacji.

2. Obowiązki przewodniczącego wydziału wizytacji może pełnić prezes lub wiceprezes sądu.

§ 15.[Wydział wizytacji lub referat do spraw wizytacji w sądzie okręgowym] 1. W sądzie okręgowym do wykonywania czynności z zakresu wewnętrznego nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów może być utworzony wydział wizytacji lub referat do spraw wizytacji.

2. Obowiązki przewodniczącego wydziału wizytacji lub kierownika referatu do spraw wizytacji pełni prezes lub wiceprezes sądu.

§ 16.[Oznaczenie wydziałów sądu] 1. Poszczególne wydziały sądu oznacza się kolejnymi liczbami rzymskimi.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do zespołów kuratorskiej służby sądowej.

§ 17.[Określenie nazwy i zakresu spraw przekazanych wydziałowi w zarządzeniu dotyczącym jego utworzenia] W zarządzeniu Ministra Sprawiedliwości o utworzeniu w sądzie apelacyjnym, okręgowym lub rejonowym innego wydziału niż wymienione w art. 12, 16 i 18 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, zwanej dalej „ustawą”, określa się jego nazwę i zakres spraw przekazanych temu wydziałowi.

§ 18.[Sekcje] 1. Jeżeli liczba spraw określonego rodzaju jest znaczna i ulega systematycznemu wzrostowi, a ponadto istnieją odpowiednie warunki kadrowe i lokalowe, w ramach wydziałów mogą być tworzone sekcje.

2. Do pełnienia obowiązków kierownika sekcji prezes sądu wyznacza jednego z sędziów orzekających w wydziale.

3. W ramach sekretariatu wydziału może zostać wyodrębniona sekcja dla wykonywania czynności w określonych rodzajach spraw, jeżeli liczba sędziów orzekających w wydziale nie uzasadnia wydzielenia sekcji, a warunki organizacyjne za tym przemawiają.

4. Sekcje, o których mowa w ust. 1 i 3, tworzy w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości prezes sądu apelacyjnego, przy czym w wydziałach sądu okręgowego i sądów rejonowych z obszaru właściwości sądu okręgowego – na uzasadniony wniosek prezesa sądu okręgowego.

§ 19.[Zasady i ograniczenia związane z łączeniem stanowisk dotyczące prezesów oraz wiceprezesów sądów] 1. W sądach apelacyjnych i okręgowych prezesi tych sądów nie pełnią funkcji przewodniczącego wydziału, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w § 14 ust. 2 i § 15 ust. 2.

2. Wiceprezesi sądów apelacyjnych mogą pełnić funkcję przewodniczącego wydziału.

3. Wiceprezesi sądów okręgowych mogą pełnić funkcję przewodniczącego wydziału, a w sądach o limicie etatów sędziowskich do 50 pełnią funkcję przewodniczącego wydziału.

4. Prezesi sądów rejonowych mogą pełnić funkcję przewodniczącego wydziału, a w sądach o limicie etatów sędziowskich do 15 pełnią funkcję przewodniczącego wydziału.

5. Wiceprezesi sądów rejonowych mogą pełnić funkcję przewodniczącego wydziału, a w sądach o limicie etatów sędziowskich do 35 pełnią funkcję przewodniczącego wydziału.

§ 20.[Sekretariat] 1. Każdy wydział w sądzie posiada sekretariat.

2. Sekretariatem wydziału kieruje kierownik sekretariatu.

§ 21.(uchylony).

§ 22.[Oddziały w sądzie apelacyjnym] 1. W sądzie apelacyjnym tworzy się oddziały: administracyjny, kadr, finansowy oraz gospodarczy.

2. Prezes sądu apelacyjnego tworzy oddział informatyczny albo – w ramach oddziału administracyjnego – sekcję informatyczną.

3. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z prezesami sądów apelacyjnych może powierzyć oddziałowi informatycznemu sądu apelacyjnego wykonywanie czynności związanych z projektowaniem, wdrażaniem i utrzymywaniem systemów informatycznych obsługujących sądy powszechne.

§ 23.[Oddziały w sądzie okręgowym] 1. W sądzie okręgowym tworzy się oddziały: administracyjny, kadr, finansowy, gospodarczy oraz informatyczny.

2. W sądzie okręgowym o limicie etatów sędziowskich poniżej 40 oddziały: administracyjny, kadr i informatyczny łączy się w oddział administracyjny, a oddziały finansowy i gospodarczy – w oddział finansowy.

§ 24.[Zespoły do spraw analiz i organizacji pracy] 1. W sądach apelacyjnych i okręgowych w ramach oddziału administracyjnego albo wydziału wizytacji mogą być tworzone zespoły do spraw analiz i organizacji pracy.

2. W sądach apelacyjnych i okręgowych może być utworzony samodzielny oddział do spraw analiz i organizacji pracy, jeśli jest to uzasadnione potrzebami sądu.

§ 25.[Oddziały w sądzie rejonowym] 1. W sądzie rejonowym o limicie etatów sędziowskich powyżej 31 tworzy się oddziały: administracyjny, kadr, finansowy oraz gospodarczy.

2. W sądzie rejonowym o limicie etatów sędziowskich powyżej 50 tworzy się ponadto oddział informatyczny.

3. W sądzie rejonowym o limicie etatów sędziowskich od 15 do 30 oddziały administracyjny i kadr łączy się w oddział administracyjny, a oddziały finansowy i gospodarczy – w oddział finansowy.

4. W sądzie rejonowym o limicie etatów sędziowskich do 14 tworzy się tylko oddział administracyjno-finansowy.

5. W sądzie rejonowym o limicie etatów sędziowskich do 50, w zależności od rozmiaru zadań, prezes sądu okręgowego w uzgodnieniu z Ministrem Sprawiedliwości może utworzyć oddział informatyczny lub w ramach oddziału administracyjnego lub administracyjno-finansowego – sekcję informatyczną.

§ 26.[Podległość służbowa oddziałów] 1. Oddział administracyjny podlega:

1) prezesowi sądu w zakresie zapewnienia właściwego toku wewnętrznego urzędowania sądu, a w sądach, w których nie utworzono oddziału kadr – także w zakresie zwierzchnictwa służbowego nad sędziami, referendarzami sądowymi, asystentami sędziów i kuratorami sądowymi oraz w zakresie innych spraw niezastrzeżonych do wyłącznej kompetencji dyrektora sądu;

2) dyrektorowi sądu w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych oraz majątkowych, a w sądach, w których nie utworzono oddziału kadr – także w zakresie zwierzchnictwa służbowego nad pracownikami sądu.

2. Oddział kadr podlega:

1) prezesowi sądu w zakresie zwierzchnictwa służbowego nad sędziami, referendarzami sądowymi, asystentami sędziów oraz kuratorami sądowymi;

2) dyrektorowi sądu w pozostałym zakresie.

3. Oddziały: finansowy, gospodarczy i informatyczny podlegają dyrektorowi sądu. W przypadku, o którym mowa w § 25 ust. 4, stosuje się ust. 1.

§ 27.(uchylony).

§ 28.[Inne oddziały lub sekcje] W sądzie, ze szczególnych względów, uzasadnionych potrzebami sądu, mogą być tworzone oddziały lub sekcje inne niż wymienione w § 22, 23, 25 i 27.

§ 29.[Audytor wewnętrzny] 1. W sądach apelacyjnych i okręgowych do przeprowadzania audytu wewnętrznego zatrudnia się audytorów wewnętrznych, wykonujących zadania określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.) [1] , zwanej dalej „ustawą o finansach publicznych”.

2. Audytor wewnętrzny podlega bezpośrednio dyrektorowi sądu, który zapewnia mu organizacyjną odrębność oraz warunki do wykonywania zadań.

3. Szczegółowe zadania audytorów wewnętrznych określają przepisy o finansach publicznych.

§ 30.[Rzecznik prasowy] 1. Zadania związane ze współpracą sądu ze środkami masowego przekazu wykonuje prezes lub wiceprezes sądu.

2. W sądzie apelacyjnym i okręgowym do wykonywania zadań, o których mowa w ust. 1, może być powołany rzecznik prasowy.

3. W zakresie działalności informacyjnej rzecznik prasowy podlega bezpośrednio prezesowi sądu.

§ 31.[Udzielanie informacji dotyczących rozpoznawanej sprawy] 1. Kierownik sekretariatu wydziału lub inny upoważniony przez niego pracownik sekretariatu mogą udzielać telefonicznie informacji o sprawie rozpoznawanej w wydziale, po uprzednim podaniu danych osobowych strony lub uczestnika postępowania albo sygnatury akt sprawy.

2. Informacja o firmie przedsiębiorcy będącego stroną postępowania nie podlega ograniczeniom.

3. Przedmiotem informacji udzielanych telefonicznie mogą być w szczególności:

1) sygnatura akt sprawy;

2) terminy posiedzeń i rozpraw;

3) data rozstrzygnięcia, którego dotyczy zapytanie;

4) czynności dotyczące postępowania międzyinstancyjnego.

§ 33.[Zadania dyrektora sądu] Dyrektor sądu:

1) pełni bezpośredni nadzór nad pracą jednostek organizacyjnych sądu, w tym oddziałów i sekcji, niezwiązanych bezpośrednio z działalnością orzeczniczą, z wyjątkiem zespołów kuratorskiej służby sądowej;

2) koordynuje działalność jednostek organizacyjnych sądu oraz organizuje współpracę pomiędzy wydziałami orzeczniczymi i pozostałymi jednostkami organizacyjnymi sądu;

3) odpowiada za przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych;

4) odpowiada za przestrzeganie zasad ochrony i bezpieczeństwa obiektów sądowych stosownie do obowiązujących w tym zakresie przepisów;

5) zapewnia ławnikom odpowiednie warunki pracy, w szczególności warunki lokalowe, oraz narzędzia pracy, które umożliwią wykonanie ich obowiązków orzeczniczych.

§ 34.[Informacja o stanie jednostek organizacyjnych sądu] 1. Prezes sądu, dyrektor sądu, a także przewodniczący wydziału i kierownik sekcji, przed zakończeniem sprawowania funkcji, przekazują swojemu następcy, w formie pisemnej, informację o stanie jednostek organizacyjnych sądu, którymi zarządzali.

2. Informacja powinna dotyczyć przede wszystkim spraw niezałatwionych oraz dokumentacji będącej w dyspozycji osoby dotychczas pełniącej daną funkcję. Na żądanie przyjmującego informację, osoba dotychczas pełniąca funkcję uzupełnia ją.

§ 35.[Wykonywanie czynności przez kierownika ośrodka lub przewodniczącego wydziału zamiejscowego] Kierownik ośrodka lub przewodniczący wydziału zamiejscowego sądu okręgowego lub wydziału zamiejscowego sądu rejonowego wykonuje czynności z zakresu administracji zlecone przez prezesa właściwego sądu.

§ 36.[Zawiadomienie Ministra Sprawiedliwości o wydaniu ważniejszych zarządzeń z zakresu administracji sądu] Prezes sądu apelacyjnego oraz prezes sądu okręgowego zawiadamia, w formie pisemnej, Ministra Sprawiedliwości o wydaniu ważniejszych zarządzeń z zakresu administracji sądu, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty ich wydania.

§ 37.(uchylony).

§ 38.[Gospodarka znakami opłaty skarbowej] Dyrektor sądu wykonuje czynności z zakresu gospodarki znakami opłaty sądowej.

§ 39.(uchylony).

§ 40.(uchylony).

§ 42.[Ustalenie spraw, w których nastąpiła zmiana właściwości miejscowej] Jeżeli w wyniku zmian organizacyjnych nastąpiła zmiana obszaru właściwości sądu, prezes tego sądu niezwłocznie zarządza dokonanie przez przewodniczących właściwych wydziałów przeglądu akt w celu ustalenia spraw, w których nastąpiła zmiana właściwości miejscowej, oraz podjęcie czynności administracyjnych niezbędnych do ich przekazania.

§ 43.[Przekazywanie spraw rozpatrywanych na podstawie przepisów K.p.c] Sprawy rozpoznawane na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101), zwanej dalej „K.p.c”, niezależnie od daty wpływu do sądu i etapu rozpoznawania, przekazywane są do sądu właściwego według nowych przepisów.

§ 44.[Przekazywanie spraw rozpatrywanych na podstawie przepisów K.p.k] 1. Sprawy rozpoznawane na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.), zwanej dalej „K.p.k.”, w których w dniu wejścia w życie przepisów o zmianie właściwości nie rozpoczęto rozprawy głównej, przekazywane są do sądu właściwego według nowych przepisów.

2. Sprawy, w których postępowanie zostało zawieszone, mimo zmiany właściwości miejscowej sądu, podlegają rozpoznaniu przez sąd właściwy według dotychczasowych przepisów.

§ 46.[Wyznaczanie sesji sądowych w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 sierpnia] 1. Wyznaczanie sesji sądowych w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 sierpnia może być czasowo ograniczone do rozpoznawania spraw pilnych. Prezesi sądów okręgowych, za zgodą właściwego prezesa sądu apelacyjnego, po zasięgnięciu opinii właściwych prokuratorów, ustalą dokładny okres ograniczenia wyznaczania sesji sądowych, mając na uwadze warunki lokalne oraz potrzebę zapewnienia niezbędnej sprawności postępowania i załatwiania wpływających spraw.

2. Czas przerwy w poszczególnych sądach nie może być dłuższy niż 4 tygodnie.

3. Czasowe ograniczenie wyznaczania sesji sądowych w okresie, o którym mowa w ust. 1, może być ustalone też w sądzie apelacyjnym.

4. Za sprawy pilne uważa się w szczególności:

1) sprawy w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania, sprawy osób tymczasowo aresztowanych i pozbawionych wolności oraz zatrzymanych, a także sprawy, w których orzeczono środek zabezpieczający, sprawy z postępowania przyspieszonego oraz te, w których zbliża się termin, z jakim ustaje karalność czynu;

2) wnioski o wydanie zarządzeń tymczasowych oraz wnioski o nadanie klauzuli wykonalności;

3) sprawy o ustalenie kontaktów z dziećmi, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, zarządzenia wydawane w trybie art. 109 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 i 1529 oraz z 2013 r. poz. 1439), zwanej dalej „K.r.o.”, sprawy, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375), sprawy dotyczące umieszczenia nieletniego w schronisku dla nieletnich, pilne czynności z zakresu postępowania wykonawczego w sprawach rodzinnych i nieletnich oraz z zakresu postępowania wyjaśniającego w sprawach nieletnich;

4) sprawy z zakresu prawa pracy z powództwa pracownika oraz z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych;

5) skargi na czynności komornika;

6) sprawy o naruszenie posiadania;

7) sprawy z powództwa i przeciwko syndykowi masy upadłości.

5. W przypadku wystąpienia znacznych zaległości w rozpoznawaniu spraw w danym sądzie, prezes sądu apelacyjnego może nie wyrazić zgody na czasowe ograniczenie wyznaczenia sesji sądowych.

§ 47.[Udzielenie urlopu] 1. Sędziom, referendarzom sądowym, asystentom sędziów i kuratorom sądowym urlopu udziela prezes sądu, zaś pozostałym pracownikom sądu – dyrektor sądu. Dyrektorowi sądu urlopu udziela prezes sądu.

2. Prezesom sądów apelacyjnych urlopu udziela Minister Sprawiedliwości, prezesom sądów okręgowych – prezes sądu apelacyjnego, a prezesom sądów rejonowych – prezes sądu okręgowego.

§ 49.[Zasady dotyczące przydzielania spraw] 1. Przewodniczący wydziału przydziela sprawy sędziom i referendarzom sądowym, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie oraz w sposób wskazany w podziale czynności ustalonym przez prezesa sądu apelacyjnego albo okręgowego na podstawie art. 22a § 1 ustawy. Sprawozdawcę w kolejnych sprawach, z zastrzeżeniem zasad wyboru składu sądu w sprawach karnych zgodnie z art. 351 K.p.k., przewodniczący wydziału wyznacza według alfabetycznej listy sędziów danego wydziału, uwzględniając stan referatów poszczególnych sędziów, w tym rodzaj i ciężar gatunkowy poszczególnych spraw, celem równomiernego obciążenia sędziów.

2. Przewodniczący wydziału może wyznaczyć sędziego sprawozdawcę w kolejnych sprawach, odstępując od kolejności z alfabetycznej listy sędziów, jeżeli sprawa, która ma być przydzielona, pozostaje w związku z inną sprawą z referatu danego sędziego.

3. Sposób przydzielania spraw sędziom w sprawach wpływających do wydziałów karnych sądów pierwszej instancji i sądów odwoławczych określają przepisy K.p.k.

§ 50.[Zasada niezmienności składu orzekającego w toku załatwiania sprawy] Przy rozdziale pracy pomiędzy sędziów przewodniczący wydziału przestrzega zasady niezmienności składu orzekającego w toku załatwiania sprawy, a w szczególności, aby zmiana sędziego sprawozdawcy zachodziła tylko wyjątkowo.

§ 51.[Udzielanie niezbędnych informacji] 1. Stronom postępowania, ich pełnomocnikom oraz innym osobom, uprawnionym na podstawie przepisów szczególnych, pracownicy sądu powinni w miarę potrzeby i możliwości udzielać niezbędnych informacji o toku postępowania w prowadzonych sprawach.

2. Od osób, o których mowa w ust. 1, można żądać złożenia pisma tylko wtedy, gdy wynika to z przepisów postępowania sądowego.

§ 52.[Podpisywanie pism dotyczących udzielenia informacji w sprawie stron oraz nadesłania dokumentów i przedmiotów] 1. Pisma kierowane do organów, instytucji lub osób w sprawie udzielenia informacji dotyczących stron oraz nadesłania dokumentów i przedmiotów podpisuje przewodniczący wydziału lub sędzia, imieniem i nazwiskiem, potwierdzonymi pieczątką imienną.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy pism, których sporządzanie należy do kierownika sekretariatu.

§ 53.[Informacje stanowiące podstawę do wszczęcia sprawy przez sąd rodzinny lub wszczęcia postępowania w stosunku do osób uzależnionych] Jeżeli w toku czynności sądowych okaże się, że uzyskane informacje mogą stanowić podstawę do wszczęcia z urzędu sprawy przez sąd rodzinny lub wszczęcia postępowania w stosunku do osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych, sędzia jest obowiązany zawiadomić o tym niezwłocznie właściwy sąd rodzinny, właściwą gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych, właściwą poradnię wychowawczo-zawodową lub prokuratora.

§ 54.[Podział spraw między wydziałami według zasad określonych w przepisach o właściwości miejscowej] Jeżeli przy utworzeniu w sądzie rejonowym dwóch lub więcej wydziałów cywilnych, karnych, rodzinnych, gospodarczych, ksiąg wieczystych, pracy lub pracy i ubezpieczeń społecznych, zakres spraw przekazanych tym wydziałom określony został według części obszaru właściwości miejscowej sądu, podział spraw między tymi wydziałami następuje według zasad określonych w przepisach o właściwości miejscowej, z wyjątkiem przepisów K.p.c. o właściwości przemiennej.

§ 55.[Przekazanie pisma zgodnie z właściwością] 1. Jeżeli pismo wszczynające postępowanie wpłynęło do wydziału, który nie jest właściwy w sprawie, przewodniczący wydziału, przed jego rejestracją w danym wydziale, zarządza niezwłoczne przekazanie pisma zgodnie z właściwością. O przekazaniu pisma do innego wydziału kierownik sekretariatu informuje biuro podawcze sądu.

2. W przypadkach budzących wątpliwości wydział właściwy do rozpoznania sprawy wyznacza prezes sądu.

§ 56.(uchylony).

§ 58.[Zapewnienie sprawnego przebiegu postępowania odwoławczego] Przewodniczący wydziału w sądzie pierwszej instancji zapewnia sprawny przebieg postępowania odwoławczego, aż do przedstawienia akt sprawy sądowi odwoławczemu. Po zwrocie akt zapoznaje się z orzeczeniami sądu odwoławczego i zarządza, aby z orzeczeniami tymi zapoznali się sędziowie, którzy wydali zaskarżone orzeczenie, a w razie gdy orzeczenie dotyczy zagadnienia prawnego, w którym orzecznictwo było niejednolite – wszyscy sędziowie wydziału.

§ 59.[Zapewnienie sprawnego kierowania do rozpatrzenia zaskarżonych orzeczeń] Przewodniczący wydziału w sądzie drugiej instancji zapewnia sprawne kierowanie do rozpatrzenia zaskarżonych orzeczeń, a także, w przypadku wniesienia kasacji – sprawne wykonanie czynności z zakresu postępowania kasacyjnego, aż do przedstawienia akt Sądowi Najwyższemu lub załatwienia sprawy w inny sposób.

§ 60.[Nieprzybycie sędziego na posiedzenie] 1. W razie nieprzybycia sędziego na posiedzenie, przewodniczący wydziału, kierując się względami celowości, zarządza wykonanie tej czynności przez innego sędziego albo odwołuje posiedzenie w sprawie. Jeżeli zachodzi potrzeba wyznaczenia sędziego z innego wydziału, przewodniczący zwraca się w tej sprawie do prezesa sądu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych czynności sądowych, a także w razie nieprzybycia na posiedzenie ławnika.

§ 61.[Zakres czynności przewodniczącego posiedzenia] 1. Do zakresu czynności przewodniczącego posiedzenia należy w szczególności:

1) wydawanie zarządzeń w związku z przygotowaniem posiedzenia i zarządzeń w toku postępowania;

2) zapewnienie członkom składu orzekającego możliwości zapoznania się z aktami sprawy;

3) dbanie o punktualne rozpoczęcie posiedzenia oraz o niezwłoczne rozstrzyganie, złożonych na posiedzeniu, wniosków stron, a także wniosków o otwarcie rozprawy;

4) spowodowanie, aby protokół został podpisany, a akta zwrócone do sekretariatu bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia, zaś w wyjątkowych wypadkach – najpóźniej w ciągu 3 dni po zakończeniu posiedzenia.

2. Przewodniczący posiedzenia sądu drugiej instancji zarządza odbycie narady wstępnej, jeżeli w sprawie występują skomplikowane zagadnienia faktyczne lub prawne.

3. W razie niezamieszczenia w orzeczeniu niezbędnych rozstrzygnięć co do dowodów rzeczowych, kosztów sądowych lub co do zaliczenia tymczasowego aresztowania, przewodniczący posiedzenia podejmuje niezwłocznie czynności zmierzające do wydania postanowienia w tym przedmiocie.

§ 62.[Kontrola biegu przydzielonych spraw] Sędzia, przy pomocy asystenta sędziego i sekretarza sądowego, kontroluje bieg przydzielonych mu spraw, w tym terminowość wykonywania zarządzeń przez sekretariat wydziału.

§ 63.[Obowiązki kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej] W ramach obowiązków, określonych w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.), kierownik zespołu kuratorskiej służby sądowej między innymi wykonuje następujące czynności:

1) przyjmowanie orzeczeń i pism wpływających do zespołu oraz rozdzielanie pracy między kuratorów, z uwzględnieniem właściwego ich obciążenia;

2) czuwanie nad celowością i zasadnością podejmowanych przez kuratorów decyzji oraz nad prawidłowością pracy obsługi biurowej;

3) opracowywanie projektu podziału czynności kuratorów i projektu planu dyżurów sądowych;

4) organizowanie narad kuratorów w celu omówienia wybranych zagadnień prawnych budzących wątpliwości;

5) sporządzanie na żądanie prezesa lub kuratora okręgowego wszelkich informacji, w tym statystycznych;

6) wykonywanie innych czynności, niezbędnych dla zapewnienia sprawnego funkcjonowania kuratorskiej służby sądowej.

§ 65.[Godzina rozpoczęcia posiedzenia] 1. Dla każdej sprawy wyznaczonej na posiedzenie wyznacza się godzinę rozpoczęcia posiedzenia, uwzględniając przypuszczalny czas trwania spraw poprzedzających oraz warunki komunikacyjne, w tym dostępność środków komunikacji, z której korzystają osoby zamieszkałe poza siedzibą sądu.

2. Sprawy z udziałem prokuratora (oskarżyciela publicznego) oraz sprawy, w których występują te same osoby, należy w miarę możliwości wyznaczać na ten sam dzień i w następującej po sobie kolejności.

§ 66.[Zawiadomienie ławników o terminie posiedzenia] 1. Ławników zawiadamia się o terminie posiedzenia co najmniej na 7 dni przed posiedzeniem, a tylko wyjątkowo w terminie krótszym; jednocześnie zawiadamia się pracodawcę zatrudniającego ławnika.

2. O każdym przypadku nieusprawiedliwionego nieprzybycia ławnika na posiedzenie przewodniczący składu orzekającego zawiadamia w terminie 3 dni prezesa sądu, a nadto może zawiadomić radę ławniczą.

§ 67.[Karta wstępu na salę rozpraw] W razie przewidywanego przybycia licznej publiczności, prezes sądu może zarządzić wydanie kart wstępu na salę rozpraw. Może również wyznaczyć odpowiednie miejsce dla przedstawicieli prasy i innych środków masowego przekazu.

§ 69.[Doręczenie pisma w sądzie] Jeżeli obecny w sądzie adresat wykazał swoją tożsamość, pismo doręcza się mu bezpośrednio, za potwierdzeniem odbioru.

§ 70.[Zarządzenie bezpośredniego doręczania oraz odbierania pism sądowych] Prezes sądu może zarządzić bezpośrednie doręczanie pism sądowych miejscowym instytucjom oraz bezpośrednie odbieranie pism kierowanych przez miejscowe instytucje do sądu.

§ 71.[Skrytka pocztowa] Jeżeli adresat podał jako adres do korespondencji tylko numer skrytki pocztowej, zawiadomienie o nadejściu przesyłki sądowej może być dokonane również za pośrednictwem tej skrytki.

§ 72.[Dowód doręczenia] Doręczenie zawiadomień, wezwań i innych pism sądowych osobom wymienionym w art. 137 K.p.c. oraz w art. 134 § 1 i 2 K.p.k. powinno zostać potwierdzone przesłaniem sądowi dowodu doręczenia, a w razie stwierdzenia niewłaściwości jednostki, do której przesłano pismo, przesyłka powinna zostać niezwłocznie przekazana jednostce właściwej, z jednoczesnym zawiadomieniem o tym sądu.

§ 73.[Wezwanie i zawiadomienie o terminach posiedzeń] 1. Wezwania i zawiadomienia o terminach posiedzeń powinny być wysyłane w terminach umożliwiających, w przypadku stwierdzenia przeszkód w doręczeniu, ponowne ich doręczenie albo odwołanie posiedzenia i zawiadomienie o tym osób, którym te wezwania lub zawiadomienia zostały już skutecznie doręczone.

2. W zawiadomieniach i wezwaniach należy zamieścić informacje, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma stawić się wzywana osoba oraz czy jej stawiennictwo jest obowiązkowe, a także uprzedzić o skutkach niestawiennictwa.

§ 74.[Doręczenie pisma na posiedzeniu] Jeżeli pismo podlegające doręczeniu zostało złożone w czasie uniemożliwiającym doręczenie przed terminem posiedzenia, pismo to doręcza się na posiedzeniu, odnotowując fakt doręczenia w protokole lub notatce urzędowej.

§ 76.[Zobowiązanie do udostępnienia rzeczy] Jeżeli przed wydaniem opinii zachodzi potrzeba obejrzenia przez biegłego rzeczy znajdującej się w posiadaniu strony, należy w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego zobowiązać jednocześnie stronę do udostępnienia biegłemu rzeczy w czasie przez niego określonym.

§ 77.[Wymogi dotyczące sporządzania opinii przez biegłego] Jeżeli biegły został zobowiązany do przedstawienia opinii na piśmie, sporządza ją pismem maszynowym i składa wraz z odpisami dla stron, chyba że przewodniczący posiedzenia lub sędzia sprawozdawca zarządzi inaczej.

§ 78.[Odpowiednie stosowanie przepisów] Do sposobu przechowywania dostarczonego do sądu przedmiotu oględzin stosuje się odpowiednio przepisy § 352–356.

§ 79.[Dokumenty przechowywane ze szczególną starannością] 1. Dokumenty w postaci weksli, czeków, warrantów, rewersów i bankowych umów kredytowych powinny być przechowywane ze szczególną starannością, w miejscu wyznaczonym przez prezesa sądu, posiadającym odpowiednie zabezpieczenia techniczne.

2. Do akt sprawy dołącza się sporządzone przez kierownika sekretariatu odpisy dokumentów, o których mowa w ust. 1, z adnotacją o miejscu przechowywania oryginału dokumentu.

§ 81.[Powstanie z miejsca] 1. Wszyscy obecni na sali rozpraw, nie wyłączając uczestniczących w posiedzeniu prokuratora (oskarżyciela publicznego) i protokolanta, powstają z miejsc w czasie wejścia sądu na salę, odbierania przez sąd przyrzeczenia, ogłaszania wyroku oraz w czasie opuszczania sali przez sąd. Sędziowie powstają z miejsc podczas odbierania przyrzeczenia.

2. W czasie posiedzenia każda osoba powstaje z miejsca, gdy przemawia do sądu lub gdy sąd zwraca się do niej. W uzasadnionych przypadkach, a zwłaszcza gdy przemawiają za tym względy zdrowotne, długotrwałe składanie zeznań lub konieczność prawidłowego utrwalenia dźwięku albo obrazu i dźwięku, przewodniczący posiedzenia może zezwolić na pozostawanie w pozycji siedzącej.

§ 82.[Użycie młotka i krążka rezonansowego] Przewodniczący posiedzenia w celu zachowania porządku na sali rozpraw może używać młotka i krążka rezonansowego, jeżeli znajdują się na wyposażeniu sądu.

§ 83.[Naruszenie przez adwokata lub radcę prawnego obowiązków wynikających z przepisów postępowania sądowego] W razie naruszenia przez adwokata lub radcę prawnego, jako pełnomocników procesowych lub adwokatów występujących jako obrońcy oskarżonych w sprawie, obowiązków wynikających z przepisów postępowania sądowego, a w szczególności w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na posiedzenie sądu lub niewykonania postanowień i zarządzeń sądu w wyznaczonym terminie, jeżeli spowodowało to przewlekłość postępowania – sąd lub prezes sądu powinien zawiadomić o tym dziekana okręgowej rady adwokackiej lub dziekana okręgowej izby radców prawnych.

§ 84.[Sprawdzanie tożsamości przesłuchiwanego] Przed przesłuchaniem sprawdza się dane osobowe przesłuchiwanego na podstawie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość, czyniąc o tym stosowną wzmiankę w protokole. Brak dokumentu stwierdzającego tożsamość należy również odnotować w protokole.

§ 85.[Odroczenie lub przerwanie posiedzenia] 1. W razie odroczenia lub przerwania posiedzenia, należy ogłosić osobom zainteresowanym obecnym na posiedzeniu termin następnego posiedzenia, chyba że ze względu na przyczynę odroczenia lub przerwania posiedzenia niezwłoczne wyznaczenie następnego terminu nie jest możliwe.

2. W razie ogłoszenia terminu następnego posiedzenia, należy pouczyć osoby zainteresowane o tym, które z nich mają obowiązek stawić się na następne posiedzenie bez osobnego wezwania, oraz o skutkach niestawiennictwa. Na żądanie osoby zainteresowanej należy wydać jej pismo wskazujące termin stawienia się w sądzie. Osoby nieobecne na posiedzeniu wzywa się na następne posiedzenie lub zawiadamia o nim na zasadach ogólnych.

§ 86.[Protokół] Protokół sporządza się pismem maszynowym bądź w formie wydruku komputerowego. W wyjątkowych sytuacjach protokół można sporządzić odręcznie.

§ 86a.[Zapis dźwięku i obrazu] Przewodniczący czuwa nad prawidłowym zapisem dźwięku albo obrazu i dźwięku. W szczególności może zarządzić, aby osoba zwracająca się do sądu lub odpowiadająca na pytania sądu znajdowała się w sali rozpraw w miejscu przeznaczonym dla świadka.

§ 88.[Sporządzanie orzeczenia] 1. Orzeczenie i jego uzasadnienie sporządza przewodniczący posiedzenia lub sędzia sprawozdawca.

2. W razie gdy sporządzenie uzasadnienia orzeczenia przez przewodniczącego posiedzenia lub sędziego sprawozdawcę nie jest możliwe lub napotyka przeszkody, których czasu trwania nie można przewidzieć, uzasadnienie sporządza inny sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia. Jeżeli sporządzenie uzasadnienia jest niemożliwe, przewodniczący wydziału czyni o tym wzmiankę w aktach sprawy.

3. Jeżeli, stosownie do ust. 1, sporządzenie uzasadnienia należy do ławnika, przewodniczący wydziału w razie potrzeby wyznaczy sędziego do udzielenia pomocy ławnikowi przy sporządzaniu uzasadnienia.

4. Do sprostowania i uzupełnienia uzasadnienia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące sprostowania i uzupełnienia orzeczenia.

§ 89.[Zdanie odrębne] 1. Zgłoszenie zdania odrębnego zaznacza się przy podpisie złożonym na orzeczeniu poprzez zamieszczenie odpowiedniej wzmianki.

2. Sędzia nie ma obowiązku uzasadnienia orzeczenia, do którego zgłosił zdanie odrębne. Jeżeli jednak w sprawie rozpoznanej w składzie jednego sędziego i dwóch ławników zdanie odrębne zgłosił przewodniczący posiedzenia, a żaden z ławników nie podjął się sporządzenia uzasadnienia, sporządza je przewodniczący posiedzenia na podstawie motywów ustalonych w czasie narady.

§ 90a.[Udostępnienie danych za pośrednictwem kont w systemie teleinformatycznym] 1. Prezes sądu może zarządzić udostępnienie danych o sprawie stronom i ich przedstawicielom za pośrednictwem kont w systemie teleinformatycznym.

2. Po uwierzytelnieniu konta strona lub jej przedstawiciel uzyskują dostęp do danych o sprawie.

3. Strona lub jej przedstawiciel mogą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w ust. 1, za zgodą prezesa sądu, udzielić dostępu do danych o sprawie innym osobom posiadającym konta w tym systemie, o ile tym osobom przysługuje uprawnienie do ich przeglądania. Dostęp jest ograniczony do przeglądania danych o sprawie.

4. Strona, a także jej przedstawiciel mogą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w ust. 1, pozbawić dostępu do danych o sprawie inne osoby, o których mowa w ust. 3, jeśli tym osobom przestało przysługiwać uprawnienie do ich przeglądania.

§ 91.[Kserokopia z akt sprawy o wpis do rejestru] 1. W toku postępowania o wpis do rejestru, z akt sprawy o wpis wydaje się kserokopie dokumentów.

2. Z akt rejestrowych obejmujących dokumenty podmiotów wpisanych do rejestru wydaje się wyłącznie odpisy tych dokumentów.

§ 92.[Udostępnienie akt oraz wydanie przedmiotów lub dokumentów po wykazaniu tożsamości] 1. Udostępnienie stronie akt do przejrzenia oraz wydanie jej przedmiotów lub dokumentów złożonych w sprawie albo wydanie dokumentów na podstawie akt może nastąpić po wykazaniu przez nią tożsamości, a co do innych osób niż strona – po wykazaniu ponadto istnienia uprawnienia wynikającego z przepisów postępowania sądowego.

2. Przeglądanie akt spraw odbywa się w obecności pracownika sądowego, a akt, do których złożono testament, pod kontrolą pracownika sądowego.

3. W razie udostępnienia zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku w budynku sądu, nie dopuszcza się samodzielnego kopiowania tego zapisu przez stronę.

4. Na wniosek strony lub jej przedstawiciela sąd wydaje zapis dźwięku z adnotacjami na informatycznym nośniku danych.

§ 93.[Powszechna dostępność do akt] 1. Ograniczenia w udostępnianiu akt do przejrzenia nie mają zastosowania w wydziałach prowadzących rejestry sądowe w odniesieniu do akt tych spraw, do których powszechną dostępność regulują odrębne przepisy.

2. Przepisów o udostępnianiu akt sądowych do przejrzenia nie stosuje się do akt księgi wieczystej. Udostępnianie tych akt do wglądu regulują odrębne przepisy.

§ 94.[Przejrzenie akt sprawy przez upoważnionych przedstawicieli organizacji społecznych] 1. Przewodniczący wydziału zezwala na przejrzenie akt sprawy w sekretariacie upoważnionym przedstawicielom organizacji społecznych, które mogą wstąpić do toczącego się postępowania w danej sprawie lub zgłosić w nim swój udział.

2. Przewodniczący wydziału decyduje ponadto o udostępnieniu akt sądowych innym osobom niemającym uprawnień procesowych i o zakresie wykorzystania przez nie tych akt.

3. Udostępnienie większej liczby akt, np. dla celów naukowo-badawczych, wymaga zgody prezesa sądu.

4. Protokół z posiedzenia jawnego sporządzony za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk udostępnia się w budynku sądu za pomocą urządzenia służącego do odtworzenia zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku, albo przez wydanie zapisu dźwięku na informatycznym nośniku danych, po spełnieniu warunków, o których mowa w ust. 1 i 2.

§ 95.[Przesłanie akt sprawy lub akt księgi wieczystej na żądanie uprawnionych podmiotów] 1. Akta sprawy lub akta księgi wieczystej przesyła się na każde żądanie po wykonaniu niezbędnych czynności w sprawie: Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Ministrowi Sprawiedliwości, Sądowi Najwyższemu, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka oraz sądowi odwoławczemu.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do akt rejestrowych.

3. W innych przypadkach sądowi oraz prokuratorowi (oskarżycielowi publicznemu) przesyła się akta, jeżeli pozwala na to bieg sprawy. W razie gdy bieg sprawy nie pozwala na przesłanie akt, można przesłać odpisy dokumentów wskazanych przez organ zwracający się o ich nadesłanie.

4. Zarządzając przesłanie akt sprawy niezakończonej, potrzebnych jako dowód w innej sprawie, przewodniczący wydziału określa termin zwrotu akt, uwzględniając czas potrzebny do dokonania odpowiednich czynności przez organ wzywający.

5. W razie przesyłania akt księgi wieczystej, księgę wieczystą wyłącza się z akt i pozostawia w wydziale ksiąg wieczystych. Akta księgi wieczystej powinny zostać zwrócone do sądu w terminie nieprzekraczającym miesiąca.

6. Termin określony w ust. 5 nie dotyczy przypadku przesłania akt księgi wieczystej do sądu okręgowego w celu rozpoznania środka odwoławczego lub do Sądu Najwyższego w związku z rozpoznawaniem kasacji.

7. W elektronicznym postępowaniu upominawczym sąd odwoławczy ma dostęp do akt sprawy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego to postępowanie.

8. W razie konieczności udostępnienia akt sprawy innym upoważnionym podmiotom sąd prowadzący elektroniczne postępowanie upominawcze przesyła im wytworzony przez system teleinformatyczny kod umożliwiający uzyskanie dostępu do akt sprawy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

9. Pomocniczy zbiór dokumentów znajdujący się w sądzie prowadzącym elektroniczne postępowanie upominawcze w przypadkach wskazanych w ust. 7 i 8 przesyła się na żądanie.

10. Jeżeli protokół sporządzono za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, to upoważnionym podmiotom udostępnia się zapis dźwięku na informatycznym nośniku danych lub za pomocą konta w systemie teleinformatycznym, o którym mowa w § 90a ust. 1.

11. W razie przekazania sprawy innemu sądowi sąd ten otrzymuje dostęp do protokołu z posiedzenia sporządzonego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, za pomocą systemu teleinformatycznego, o którym mowa w § 90a ust. 1, wraz z informacją o przekazaniu sprawy.

§ 96.[Zarządzenie przesłania akt do sądu rejonowego] 1. Na wniosek osób uprawnionych przewodniczący wydziału może zarządzić przesłanie akt do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania tych osób w celu ułatwienia im przejrzenia akt i sporządzenia z nich odpisów.

2. Jeżeli osoba uprawniona do przejrzenia akt jest pozbawiona wolności, przewodniczący wydziału może zarządzić, na jej wniosek, przesłanie akt do zakładu karnego lub aresztu śledczego, chyba że szczególne względy przemawiają za umożliwieniem tej osobie przejrzenia akt w sekretariacie.

3. Przeglądanie akt w zakładzie karnym lub areszcie śledczym odbywa się w oddzielnym pomieszczeniu pod nadzorem funkcjonariusza Służby Więziennej, a w przypadkach, w których dyrektorzy jednostek penitencjarnych nie są w stanie zapewnić odpowiedniego nadzoru – pod nadzorem upoważnionego pracownika sądowego. O skierowaniu pracownika sądowego do jednostki penitencjarnej decyduje prezes sądu na wniosek dyrektora jednostki penitencjarnej.

4. Przewodniczący posiedzenia może zarządzić wydanie lub przesłanie akt biegłemu, jeżeli wymagają tego okoliczności sprawy.

5. Zarządzając wydanie lub przesłanie akt, przewodniczący wydziału wyznacza termin, w którym akta powinny być zwrócone.

6. W przypadku protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk osobom uprawnionym udostępnia się zapis dźwięku za pomocą urządzenia służącego do odtworzenia zapisu albo na informatycznym nośniku danych.

§ 97.[Przedstawienia akt sądowi odwoławczemu] 1. Przedstawienia akt sądowi odwoławczemu na skutek wniesionego środka odwoławczego dokonuje się niezwłocznie po skutecznym doręczeniu środka odwoławczego stronie przeciwnej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. W przypadku przewlekłości postępowania w tym zakresie należy wskazać sądowi odwoławczemu przyczyny zwłoki. Sąd odwoławczy może również zażądać odpowiednich wyjaśnień. Równocześnie z przedstawieniem akt sądowi odwoławczemu sąd pierwszej instancji przesyła wersję elektroniczną uzasadnienia wydanego orzeczenia za pomocą systemu teleinformatycznego, o którym mowa w § 90a ust. 1, lub na informatycznym nośniku danych.

1a. W przypadku utrwalenia przebiegu posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk sąd odwoławczy oraz Sąd Najwyższy uzyskują dostęp do zapisu za pomocą systemu teleinformatycznego, o którym mowa w § 90a ust. 1, lub na informatycznym nośniku danych.

2. Sąd odwoławczy może zwrócić akta sprawy sądowi pierwszej instancji w celu sporządzenia brakującego uzasadnienia orzeczenia wydanego przez ten sąd, sporządzenia odpisów protokołów lub innych dokumentów znajdujących się w aktach, jeżeli są one nieczytelne, dołączenia do akt brakujących zwrotnych potwierdzeń doręczenia pism sądowych lub dołączenia odpisów orzeczeń oraz usunięcia innych usterek popełnionych w sądzie pierwszej instancji.

3. Zwrot akt następuje na podstawie zarządzenia przewodniczącego wydziału odwoławczego lub postanowienia sądu orzekającego w drugiej instancji.

§ 98.[Ograniczenia związane z wynoszeniem akt spraw sądowych poza siedzibę sądu] 1. Poza przypadkami określonymi w § 95–97, akta spraw sądowych nie powinny być wynoszone poza siedzibę sądu.

2. Przewodniczący wydziału w szczególnych przypadkach, uzasadnionych sprawnością postępowania, może zezwolić sędziemu referentowi na wyniesienie akt sądowych poza siedzibę sądu, po uprzednim odnotowaniu tego faktu przez kierownika sekretariatu w repertorium sądowym.

§ 98a.[Odpowiednie stosowanie przepisów] Do celów określonych w niniejszym rozporządzeniu do trybu zakładania i udostępniania konta w systemie teleinformatycznym stronom postępowania, ich przedstawicielom i zawodowym pełnomocnikom oraz innym podmiotom uprawnionym lub upoważnionym stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie trybu zakładania konta oraz sposobu posługiwania się podpisem elektronicznym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (Dz. U. Nr 226, poz. 1830).

§ 98b.[System teleinformatyczny] System teleinformatyczny, o którym mowa w § 90a ust. 1, zapewnia:

1) dostęp do danych o sprawie;

2) wyszukiwanie danych i ich sortowanie;

3) możliwość odtworzenia przebiegu załatwiania i rozstrzygania spraw;

4) zabezpieczenie przed nieautoryzowanym dostępem oraz wprowadzeniem nieuprawnionych zmian.

§ 99a.[Wykonanie pomocy sądowej na wezwanie sądu prowadzącego elektroniczne postępowanie upominawcze] Jeżeli pomoc sądowa wykonywana jest na wezwanie sądu prowadzącego elektroniczne postępowanie upominawcze, prośba o jej udzielenie przesyłana jest właściwemu sądowi drogą elektroniczną.

§ 100.[Niedopuszczalność zlecenia przeprowadzenia dowodu] 1. Jeżeli odległość od miejsca zamieszkania świadka jest mniejsza do siedziby sądu orzekającego niż do siedziby sądu, w którego okręgu świadek mieszka, zlecenie przeprowadzenia dowodu temu sądowi nie jest dopuszczalne, chyba że uzasadniają to szczególne warunki komunikacyjne.

2. Nie należy także zwracać się o przesłuchanie świadków do innego sądu, jeżeli odległość między miejscem ich zamieszkania a siedzibą sądu orzekającego nie przekracza 50 km, chyba że równocześnie świadkowie mają być obecni w czasie oględzin lub też nie mogą się stawić w siedzibie sądu orzekającego z powodu przeszkód trudnych do usunięcia.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do przesłuchania stron i biegłych.

§ 101.[Wiążąca moc zlecenia przeprowadzenia dowodu] 1. Zlecenie przeprowadzenia dowodu wiąże sąd wezwany. Jeżeli jednak pismo o udzielenie pomocy sądowej nie czyni zadość warunkom przewidzianym w § 99 i gdy wskutek tego udzielenie pomocy sądowej nie jest możliwe, sąd wezwany zwraca je sądowi wzywającemu w celu uzupełnienia.

2. Jeżeli zlecenie przeprowadzenia dowodu zostało wydane z naruszeniem warunków określonych w § 100, sąd wezwany przesyłając swoje akta sądowi wzywającemu po wykonaniu zlecenia, zawiadamia prezesa tego sądu o stwierdzonym uchybieniu.

3. Pismo o udzielenie pomocy sądowej, skierowane omyłkowo do sądu miejscowo niewłaściwego, sąd wezwany przekazuje sądowi właściwemu i zawiadamia o tym sąd wzywający.

4. Jeżeli sąd wezwany przyznał osobom biorącym udział w postępowaniu wynagrodzenie lub zwrot kosztów podróży, powinien wypłacić je z zaliczki na wydatki, a w razie braku zaliczki – ze środków budżetowych Skarbu Państwa i w takim przypadku dołączyć do akt sprawy wezwanie o zwrot tych wydatków przez sąd wzywający, zachowując wymogi dotyczące określenia wydatków zawarte w odrębnych przepisach.

§ 102.[Niezwłoczne wykonanie zlecenia przeprowadzenia dowodów lub czynności wyjaśniających] Zlecenie przeprowadzenia dowodów lub czynności wyjaśniających, pochodzące od sądu pracy lub sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, powinno być wykonane niezwłocznie, najpóźniej w terminie 14 dni od daty wpływu tego zlecenia.

§ 103.[Żądanie złożenia przez biegłych wyjaśnień lub uzupełnienia opinii] Jeżeli strony biorące udział w przeprowadzaniu przez sąd wezwany lub sędziego wyznaczonego dowodu z opinii biegłych albo w czynnościach wyjaśniających, połączonych z przeprowadzeniem takiego dowodu, zgłoszą uwagi co do treści złożonej opinii, sąd wezwany lub sędzia wyznaczony powinien, stosownie do potrzeb, zażądać od biegłych wyjaśnień lub uzupełnienia opinii. Jeżeli jednak niezwłoczne uzupełnienie opinii nie byłoby możliwe, sąd wezwany lub sędzia wyznaczony wyznacza biegłym inny termin.

§ 104.[Zwrócenie się do właściwego organu o podanie aktualnego adresu osoby, która ma być przesłuchana] W sprawach karnych, jak również w sprawach o roszczenia alimentacyjne, o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane, a także w sprawach rodzinnych i w sprawach o ochronę zdrowia psychicznego, w których postępowanie może być wszczęte z urzędu, w sprawach nieletnich, w sprawach w stosunku do osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i psychotropowych, w sprawach o roszczenia pracowników z zakresu prawa pracy oraz w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych – sąd wezwany w razie otrzymania wiadomości, że osoba, która ma być przesłuchana, nie mieszka pod wskazanym adresem, powinien zwrócić się do właściwego organu ewidencji ludności lub innego organu o podanie aktualnego adresu. W razie stwierdzenia, że osoba ta mieszka w okręgu innego sądu, pismo o udzielenie pomocy sądowej przesyła się sądowi właściwemu według miejsca zamieszkania tej osoby, zawiadamiając o tym sąd wzywający.

§ 105.[Ściąganie kar o charakterze pieniężnym nałożonych przez sąd wezwany] Ściągnięcie kar o charakterze pieniężnym nałożonych przez sąd wezwany należy do tego sądu. W tym celu sąd wezwany wyłącza postanowienie o nałożeniu kary z akt i czyni o tym wzmiankę w aktach.

§ 108.[Objęcie jednym zarządzeniem wezwania do usunięcia braków i uiszczenia opłaty] Jeżeli pismo nie jest opłacone, bądź jest opłacone w wysokości innej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcia i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.

§ 109.[Nadanie pismu biegu w części wolnej od braków formalnych] W razie gdy pomimo wezwania pismo nie zostało w zakreślonym terminie opłacone, poprawione lub uzupełnione i nie może otrzymać biegu tylko co do niektórych żądań, przewodniczący wydziału nadaje bieg pismu w części, co do której nie zachodzą przeszkody formalne. Zwrotu pozostałej części pisma dokonuje się przez doręczenie stronie odpisu zarządzenia o jego zwrocie.

§ 110.[Skutki nieusunięcia braków formalnych w sprawach, w których możliwe jest tylko łączne rozpoznanie zgłoszonych roszczeń] 1. W sprawach, w których możliwe jest tylko łączne rozpoznanie zgłoszonych roszczeń, w razie nieusunięcia braków formalnych pisma dotyczącego jednego z nich, zwrotowi podlega całe pismo.

2. W innych przypadkach zwraca się pismo wraz z doręczeniem stronie odpisu zarządzenia o jego zwrocie, chyba że zarządzenie o zwrocie pisma podlega zaskarżeniu. W takim przypadku zwrotu pisma dokonuje się po doręczeniu i uprawomocnieniu się tego zarządzenia.

§ 111.[Odpis opinii biegłego] Przewodniczący wydziału zarządza niezwłoczne doręczenie stronom odpisów opinii biegłego złożonej przed rozprawą lub zawiadomienie stron w sposób określony w art. 472 K.p.c. o możliwości zapoznania się z treścią opinii złożonej do akt sprawy, z pouczeniem o uprawnieniu do zgłoszenia ewentualnych uwag jeszcze przed rozprawą.

§ 113.[Zawiadomienie przypozwanej osoby o terminie najbliższego posiedzenia] W razie gdy strona przypozwała osobę trzecią, należy, niezależnie od doręczenia tej osobie odpisu pisma wniesionego przez stronę, zawiadomić ją o terminie najbliższego posiedzenia. Dalszych doręczeń tej osobie dokonuje się tylko w razie przystąpienia w charakterze interwenienta ubocznego.

§ 114.[Kurator] Kuratorem strony, której miejsce pobytu nie jest znane albo która nie ma zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego lub organu powołanego do jej reprezentowania, należy w miarę możliwości ustanowić osobę bliską dla tej strony albo obeznaną ze stanem jej sprawy. O wskazanie kandydata na kuratora można zwrócić się do odpowiednich organów.

§ 115a.[Obowiązki informacyjne przewodniczącego posiedzenia związane ze sporządzaniem i udostępnianiem protokołu] Przewodniczący posiedzenia uprzedza uczestniczące w posiedzeniu osoby o sposobie sporządzania protokołu, a strony i uczestników postępowania występujących w sprawie bez zawodowych pełnomocników – o zasadach jego udostępniania.

§ 116.[Wzmianka zastępująca protokół] Wzmiankę zastępującą protokół przy wydaniu wyroku zaocznego na rozprawie umieszcza się nad sentencją wyroku. Wzmianka obejmuje: datę rozprawy, dane co do obecności powoda, stwierdzenie, że pozwany nie stawił się mimo należytego powiadomienia go o terminie posiedzenia, nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swojej nieobecności i nie składał wyjaśnień albo że mimo stawienia się nie brał udziału w sprawie, oraz dane dotyczące ogłoszenia wyroku. Wzmiankę podpisują przewodniczący posiedzenia i protokolant.

§ 117.[Zarządzenie spisania protokołu przy wydawaniu wyroku zaocznego] Przewodniczący posiedzenia zarządza spisanie protokołu przy wydawaniu wyroku zaocznego, gdy:

1) wyrok zaoczny dotyczy tylko niektórych z kilku pozwanych, inni zaś pozwani stawili się;

2) powód złożył oświadczenie istotne dla sprawy;

3) na posiedzeniu były dokonane czynności wchodzące w zakres postępowania dowodowego.

§ 118.[Ponowne zaprotokołowanie złożonych zeznań] 1. Jeżeli przesłuchanie stron nie wyjaśniło dostatecznie faktów i sąd przesłuchał ponownie jedną ze stron po uprzednim odebraniu od niej przyrzeczenia, a strona potwierdziła w całości swe poprzednie zeznania, ponowne zaprotokołowanie złożonych zeznań nie jest konieczne.

2. Jeżeli ponowne zeznanie strony zawiera tylko niewielkie zmiany w stosunku do poprzedniego zeznania, można ograniczyć się do zaprotokołowania tylko zmienionej części zeznań, z zaznaczeniem że w pozostałej części strona powtórzyła zeznania poprzednie.

§ 119.[Brak podpisu pod protokołem] Jeżeli osoba mająca podpisać protokół nie może lub nie chce złożyć podpisu, w protokole zaznacza się przyczynę braku podpisu.

§ 119a.[Wniosek o sporządzenie transkrypcji] 1. Przewodniczący składa wniosek o sporządzenie transkrypcji do prezesa sądu. Wniosek powinien zawierać wskazanie fragmentu protokołu podlegającego transkrypcji, zwanego dalej „fragmentem protokołu”, uzasadnienie oraz oczekiwany termin wykonania transkrypcji.

2. Uwzględniając wniosek, prezes sądu oznacza fragment protokołu oraz termin wykonania transkrypcji.

3. Czynności związane z transkrypcją są wykonywane przez pracowników sądów lub innych jednostek podległych Ministrowi Sprawiedliwości oraz przez osoby kierujące ich pracami.

4. Osobę kierującą czynnościami związanymi z transkrypcją wyznacza prezes sądu apelacyjnego spośród pracowników sądu lub innych jednostek podległych Ministrowi Sprawiedliwości.

5. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 4, jest pracownikiem innej jednostki podległej Ministrowi Sprawiedliwości, prezes sądu apelacyjnego wyznacza, spośród pracowników sądu, osobę odpowiedzialną za kontakt z osobą kierującą czynnościami związanymi z transkrypcją.

6. Do zadań osoby, o której mowa w ust. 4, należy w szczególności kontrolowanie terminowości i jakości transkrypcji oraz przekazywanie transkrypcji wnioskodawcy.

7. Prezes sądu okręgowego wyznacza pracownika sądu lub innej jednostki podległej Ministrowi Sprawiedliwości odpowiedzialnego za kontakt z osobą, o której mowa w ust. 4.

8. Do zadań osób, o których mowa w ust. 5 i 7, należy w szczególności udostępnianie osobie kierującej czynnościami związanymi z transkrypcją fragmentu protokołu za pomocą systemu teleinformatycznego służącego do obsługi transkrypcji.

§ 121.[Przesłanie tekstu ogłoszenia do publikacji] 1. Tekst ogłoszenia przeznaczonego do opublikowania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym przesyła się do publikacji po uiszczeniu przez stronę opłaty na rachunek bieżący dochodów Ministerstwa Sprawiedliwości. Tekst ogłoszenia przeznaczonego do opublikowania w prasie przesyła się redakcji czasopisma po wpłaceniu przez stronę opłaty za zamieszczenie ogłoszenia albo po złożeniu dowodu jej przekazania bezpośrednio do redakcji czasopisma, chyba że strona jest zwolniona od kosztów sądowych.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy ogłoszeń w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.

§ 122.[Wywieszanie ogłoszeń sądowych] Ogłoszenia sądowe wywiesza się w lokalu urzędu gminy właściwej ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu osoby nieobecnej, a w innych przypadkach – gminy właściwej ze względu na siedzibę sądu, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.