VAT 2019/2020. Komentarz - Art. 113

I. Uwagi wstępne

[Charakter zwolnienia] Przez wiele lat komentowany artykuł określał zwolnienie o charakterze podmiotowym, które w konsekwencji było nazywane zwolnieniem podmiotowym. Teoretycznie z dniem 1 stycznia 2014 r. zwolnienie to utraciło podmiotowy charakter, gdyż obecnie obejmuje ono nie tyle podatników, co sprzedaż podatników. W związku z tym, że jest to jednak cała sprzedaż podatnika, zwolnienie to de facto obejmuje podatników. W istocie zatem zwolnienie, o którym mowa, nadal ma charakter podmiotowy. W konsekwencji wciąż uzasadnione jest nazywanie go zwolnieniem podmiotowym.

[Fakultatywny charakter zwolnienia] Inaczej niż w przypadku zwolnień stricte przedmiotowych (określonych przepisami art. 43 ustawy o VAT oraz rozporządzenia w sprawie zwolnień od VAT), komentowane zwolnienie ma charakter fakultatywny. Nadal aktualny jest w tym zakresie wyrok WSA w Szczecinie z 20 grudnia 2012 r. (sygn. I SA/Sz 882/12), w którym czytamy, że:

WSA

(...) zwolnienie to jest prawem podatnika, a więc jego immanentną cechą jest, że podatnik może, ale nie musi z niego korzystać.

[Zalety i wady zwolnienia] Podstawową zaletą korzystania ze zwolnienia podmiotowego jest brak VAT z tytułu czynności podlegających opodatkowaniu, które - gdyby nie zwolnienie podmiotowe - byłyby opodatkowane. Z drugiej jednak strony korzystanie ze zwolnienia podmiotowego powoduje, że zakupy dokonywane przez podatników nie uprawniają do odliczania kwot podatku naliczonego. Powoduje to, że korzystanie ze zwolnienia podmiotowego jest ekonomicznie opłacalne dla podatników, u których zysk z braku opodatkowania przekracza stratę z tytułu braku możliwości odliczenia podatku naliczonego.

Brak VAT nie jest jednak jedyną zaletą korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Do pozostałych zalet korzystania z tego zwolnienia należy:

· brak obowiązku rejestracji VAT (podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego mogą jednak rejestrować się dobrowolnie - zob. komentarz do art. 96 ustawy o VAT), z wyjątkiem obowiązku rejestracji VAT UE,