Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2022
Wstęp
Obecnie rodzice wychowujący dzieci mogą korzystać z wielu przywilejów związanych z rodzicielstwem. Chodzi nie tylko o urlopy czy zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, lecz także o inne uprawnienia związane z wychowywaniem małoletnich dzieci.
Głównym przywilejem pracujących rodziców wychowujących dzieci jest jednak możliwość korzystania z następujących urlopów:
● urlopu macierzyńskiego,
● urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
● urlopu rodzicielskiego,
● urlopu ojcowskiego,
● urlopu wychowawczego.
Pomimo że obowiązujące przepisy dotyczące urlopów związanych z rodzicielstwem zostały wprowadzone na początku 2016 r., to pracodawcy ustalający swoim pracownikom prawo do urlopów: macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego czy ojcowskiego oraz wysokość zasiłku macierzyńskiego nadal mają wiele wątpliwości w tym zakresie.
Ówczesna nowelizacja Kodeksu pracy rozszerzyła krąg osób uprawnionych do urlopów związanych z rodzicielstwem na innych ubezpieczonych. Uregulowano w niej także zasady korzystania z urlopów przez osoby przysposabiające dzieci oraz sytuacje szczególne, m.in. porzucenie dziecka przez matkę, jej śmierć czy uzyskanie przez nią stopnia niepełnosprawności. Dzięki tym zmianom wiele uprawnień zyskali np. pracujący ojcowie lub inni ubezpieczeni członkowie najbliższej rodziny.
Przepisy ustawy zasiłkowej przewidują natomiast wiele sytuacji pozwalających na wymienność uprawnień w zakresie zasiłku macierzyńskiego między ubezpieczonymi, niezależnie od ich tytułów ubezpieczenia. Umożliwiają one bowiem dzielenie się uprawnieniami w zakresie zasiłku macierzyńskiego także w sytuacji, gdy jeden z rodziców ma status pracownika, a drugi jest objęty ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu, np. prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej czy bycia zleceniobiorcą. W ustawie przewidziane są także sytuacje, które dają możliwość przerwania przez ubezpieczoną - matkę dziecka korzystania z zasiłku macierzyńskiego i przejęcie uprawnienia do tego zasiłku przez ubezpieczonego - ojca dziecka albo ubezpieczonego - innego członka najbliższej rodziny.