Na podstawie umowy uaktywniającej niania sprawuje opiekę nad dziećmi od ukończenia 20. tygodnia życia. Umowa jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicem/rodzicami dziecka. Umowa uaktywniająca jest umową o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia.
Od 1 stycznia 2018 r. w niekorzystny sposób zmienia się finansowanie przez budżet państwa umów uaktywniających zawieranych z nianiami opiekującymi się dziećmi od 20 tygodnia życia do lat 3. Dotychczas budżet państwa finansował w tym przypadku składki ZUS od podstawy wymiaru wynoszącej minimalne wynagrodzenie. Rodzice i opiekunka zaś finansowali składki ubezpieczeniowe od nadwyżki ponad tę podstawę.
Podwyższenie od 1 stycznia 2018 r. minimalnego wynagrodzenia za pracę spowoduje wzrost świadczeń pracowniczych, których wyliczenie uzależnione jest od minimalnej płacy. Są to m.in. dodatki za pracę w nocy, kwoty wolne od potrąceń, wynagrodzenia za przestój czy za gotowość do pracy. Wyższa płaca minimalna oznacza również wyższe koszty zatrudnienia, w tym składek ZUS, m.in. dla przedsiębiorców rozpoczynających
