Składniki wynagrodzenia - ustalanie wysokości i rozliczanie podatkowo-składkowe
Pracodawcy mają możliwość swobodnego kształtowania systemów wynagradzania przyznając pracownikom, obok obligatoryjnych elementów płacy, dobrowolne składniki wynagrodzenia. W większości mają one działanie motywacyjne. Warunkiem poprawnego funkcjonowania fakultatywnych składników płacowych w firmie jest precyzyjne określenie celu, w jakim zostały wprowadzone, a w niektórych przypadkach również warunków, jakie pracownik powinien spełnić, aby je otrzymać. Firmy, które chcą zwiększyć swoją atrakcyjność na rynku pracy, mogą ponadto oferować obecnym i przyszłym pracownikom wiele świadczeń pozapłacowych.
Na wynagrodzenie pracownika składają się zarówno elementy obowiązkowe, jak i o charakterze fakultatywnym. W przypadku tych pierwszych obowiązek ich przyznania wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy (m.in. Kodeksu pracy, rozporządzenia urlopowego) i są to np. dodatki za godziny nadliczbowe i nocne, wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy lub ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Natomiast w odniesieniu do składników dobrowolnych, zasady ich przyznawania i wypłacania są zawarte w umowach o pracę, regulaminach (wynagradzania, premiowania) czy układach zbiorowych pracy funkcjonujących u danego pracodawcy. Są to np. premie, nagrody, prowizje oraz dodatki (funkcyjny, stażowy, wyrównawczy, zmianowy, za pracę w warunkach szkodliwych, za znajomość języków obcych itp.).
Przyznanie i wypłatę niektórych ze składników wynagrodzenia mogą regulować także pragmatyki służbowe. Dotyczy to m.in. dodatków stażowych dla nauczycieli i pracowników samorządowych.
WAŻNE!
Firmy, które chcą wypłacać fakultatywne składniki wynagrodzenia, mogą zawrzeć postanowienia o ich wypłacaniu w umowach o pracę, układach zbiorowych bądź w innych aktach wewnątrzzakładowych.
1. Definicja wynagrodzenia za pracę
Wynagrodzenie za pracę jest pojęciem występującym w terminologii różnych dyscyplin prawa, jednak nawet w prawie pracy nie ma jednolicie ustalonej prawnej definicji.