Kiedy usługi konserwacyjne są opodatkowane stawką 8%

Od 1 lipca 2020 r. przeniesiono do ustawy o VAT przepisy dotyczące zasad opodatkowania robót konserwacyjnych. Przez lata kwestia ta była regulowana w rozporządzeniu wykonawczym MF w sprawie obniżonych stawek VAT. Zmiany w zakresie umiejscowienia omawianych przepisów nie wpłynęły na wysokość stawki VAT, jaką należy stosować do robót konserwacyjnych. Był to zabieg czysto techniczny. Mimo to prawidłowe ustalenie stawki VAT i rozliczenie robót konserwacyjnych cały czas sprawia podatnikom problemy, na co wskazują pytania spływające do redakcji. Przedstawiamy zasady rozliczania tego rodzaju robót oraz odpowiedzi na pytania, jakie otrzymaliśmy w tej sprawie.

Zasady opodatkowania VAT robót konserwacyjnych są od 1 lipca 2020 r. regulowane przez art. 41 ust. 12 ustawy o VAT.

1. Stawka VAT na roboty konserwacyjne

Stawka VAT w wysokości 8% ma zastosowanie do robót konserwacyjnych dotyczących:

1) obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT);

2) obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 1 (art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT). W tym przypadku stawkę 8% stosujemy, jeżeli wartość towarów, bez podatku, wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy (art. 41 ust. 12e ustawy o VAT).

Ustawodawca zdecydował się zdefiniować, co należy rozumieć przez roboty konserwacyjne, w art. 41 ust. 12d ustawy o VAT. Definicja ta nie uległa zmianie w porównaniu z tą stosowaną do końca czerwca 2020 r. na podstawie przepisów rozporządzenia.

Definicja

Co należy rozumieć przez roboty konserwacyjne, wyjaśniały również organy podatkowe. Wyjaśnienia te są aktualne również w obecnym stanie prawnym. Przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 31 października 2019 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.567.2019.2.ICZ) stwierdził, że:

Przez roboty konserwacyjne rozumie się roboty, które nie polegają na odtworzeniu stanu pierwotnego, ale mają na celu utrzymanie instalacji w dobrym stanie, w celu zabezpieczenia przed szybkim zużyciem się czy też zniszczeniem i dla utrzymania jej w celu użytkowania w stanie zgodnym z przeznaczeniem. Tak więc konserwacją będą prace wykonywane na bieżąco w węższym zakresie niż roboty budowlane określone jako remont.

Jednocześnie jak podkreślają organy podatkowe, roboty konserwacyjne, aby mogły korzystać z opodatkowania obniżoną stawką VAT, nie mogą dotyczyć urządzeń zamontowanych w budynku, które mogą być po demontażu wykorzystane w innym miejscu. W takim przypadku nie można mówić, że usługa konserwacji dotyczy budynku lub jego części. Takie stanowisko zajął Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 26 sierpnia 2019 r. (sygn. 0114-KDIP1-2.4012.337.2019.1.RM) dotyczącej usług konserwacji zamontowanych w bloku mieszkalnym urządzeń pochłaniających dym. W piśmie tym organ podatkowy stwierdził, że:

(…) po ewentualnym demontażu sprawnego pochłaniacza dymu, będzie go można nadal wykorzystywać, montując w innym miejscu. Zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności serwisu, konserwacji i naprawy pochłaniaczy dymu nie mogą być uznane za roboty konserwacyjne w rozumieniu § 3 ust. 2 rozporządzenia (obecnie art. 41 ust. 12d ustawy o VAT - przyp. autora). Usługi serwisu, konserwacji i naprawy pochłaniaczy dymu nie dotyczą bowiem budynku lub jego części lecz zamontowanego w budynku urządzenia w postaci pochłaniacza dymu.

Podsumowując należy stwierdzić, że roboty konserwacyjne mogą korzystać z opodatkowania obniżoną do 8% stawką VAT, gdy dotyczą:

1. obiektów budowlanych lub ich części objętych społecznym programem mieszkaniowym; przy czym przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się:

- obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych; obiektami budownictwa społecznego są budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11 (art. 2 pkt 12 ustawy o VAT), a więc budynki mieszkalne jednorodzinne, budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe, budynki zbiorowego zamieszkania,

- lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12,

- obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych,

- mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 261 ze zm.), funkcjonalnie związaną z ww. nieruchomościami.

Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się natomiast:

- budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m²,

- lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m² (art. 41 ust. 12 pkt 1 w zw. z art. 41 ust. 12a i 12b ustawy o VAT) .

2. obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 (art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT). Dzięki art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT stawka 8% ma zastosowanie również do robót konserwacyjnych wykonywanych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m², oraz lokalach mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m². W przypadku usług konserwacyjnych świadczonych w tego rodzaju budynkach i lokalach mieszkalnych stawka 8% nie znajdzie jednak zastosowania, jeżeli wartość towarów, bez podatku, wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych przekracza 50% tej podstawy.

Warto dodać, że zasady stosowania stawki VAT 8% dla robót konserwacyjnych nie zmieniły się od 1 lipca 2020 r. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na pytania dotyczące opodatkowania robót konserwacyjnych, jakie wpłynęły do redakcji.

2. Roboty konserwacyjne - odpowiedzi na pytania

Zakres prac konserwacyjnych, które mogą dotyczyć budynków, jest bardzo szeroki, stąd liczne wątpliwości co do zasad stosowania stawki 8%.

2.1 Jaką stawką opodatkować usługi przeglądów technicznych i konserwacji wind w blokach mieszkalnych i biurowcach

Problem

Rada

Uzasadnienie

Z pytania wynika, że przedsiębiorca świadczy dwa rodzaje usług w dwóch rodzajach budynków. Pierwsze to usługi przeglądów technicznych wind, drugie to usługi ich konserwacji. Zarówno pierwsze, jak i drugie są świadczone w blokach mieszkalnych i biurowcach (czyli budynkach niemieszkalnych).

Rozpoczynając odpowiedź na pytanie dotyczące stawki właściwej dla ww. usług należy zwrócić uwagę, że zdaniem organów podatkowych świadczonych przez przedsiębiorcę usług przeglądów technicznych oraz usług konserwacji wind nie można uznać za świadczenie złożone podlegające opodatkowaniu stawką VAT właściwą dla świadczenia dominującego (por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 24 stycznia 2020 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.650.2019.2.OS). W związku z tym przedsiębiorca musi odrębnie ustalić stawkę VAT dla usług przeglądów technicznych oraz usług konserwacji.

Usługi konserwacji wind mają na celu utrzymanie sprawności technicznej części budynków, zatem spełniają definicję robót konserwacyjnych. Jeżeli tego rodzaju usługi są świadczone w blokach mieszkalnych, to mogą być opodatkowane stawką VAT 8%. Blok mieszkalny zaliczany jest do obiektów budownictwa społecznego bez względu na jego powierzchnię. Art. 41 ust. 12 ustawy o VAT, przewiduje przypadki, w których do robót konserwacyjnych można zastosować stawkę 8%. Wśród obiektów, gdzie roboty konserwacyjne muszą się odbywać, nie wymieniono budynków niemieszkalnych, do których należą biurowce. W przypadku gdy przedsiębiorca świadczy te usługi w biurowcach, czyli w budynkach niemieszkalnych, należy do nich zawsze stosować stawkę 23%.

Inaczej jest w przypadku usług przeglądów technicznych. Z całą pewnością nie można próbować kwalifikować ich do robót konserwacyjnych, o których wyżej mowa. Tego rodzaju usługi ograniczają się bowiem do stwierdzenia, czy winda pracuje prawidłowo, czy też wymaga naprawy w zakresie wskazanym przez przedsiębiorcę dokonującego przeglądu. Co istotne, usług tych nie można również uznać za usługi remontu, modernizacji, termomodernizacji czy przebudowy w obiektach budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, które mogą korzystać ze stawki VAT 8% na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT. To oznacza, że przedsiębiorca powinien opodatkowywać usługi przeglądu wind stawką 23%, niezależnie od tego czy są świadczone w blokach mieszkalnych czy biurowcach.

2.2 Jaką stawką opodatkować usługi konserwacji okien i drzwi w blokach mieszkalnych

Problem

Rada

Uzasadnienie

Usługi polegające na nasmarowaniu uszczelek i zawiasów w sprzedanych wcześniej oknach i drzwiach stanowią roboty konserwacyjne w rozumieniu ustawy o VAT. Robotami konserwacyjnymi są bowiem roboty mające na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części, inne niż remont. Z pytania wynika, że usługi te będą świadczone w blokach mieszkalnych, a więc w budynkach objętych społecznym programem mieszkaniowym. W związku z tym tego rodzaju usługi mogą być opodatkowane stawką VAT 8% na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT.

2.3 Jaką stawką opodatkować usługi przeglądów technicznych i konserwacji instalacji solarnych w domach jednorodzinnych

Problem

Rada

Uzasadnienie

Z pytania wynika, że przedsiębiorca będzie świadczył usługi przeglądów technicznych i konserwacji instalacji solarnych zamontowanych na budynkach jednorodzinnych.

Aby prawidłowo ustalić, jaką stawkę VAT powinien zastosować do tych usług, należy na początku odpowiedzi podkreślić, że zdaniem organów podatkowych usług tych nie można uznać za świadczenie złożone, w którym któraś ze świadczonych przez przedsiębiorcę usług ma charakter dominujący. Takie stanowisko Dyrektor KIS zajął m.in. w interpretacji indywidualnej z 24 stycznia 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.650.2019.2.OS), w której stwierdził, że:

(…) świadczenie złożone ma miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności (świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy dzieli je na świadczenie podstawowe i świadczenia pomocnicze - tzn. takie, które umożliwiają skorzystanie ze świadczenia podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego). Jeżeli jednak świadczenia te można rozdzielić tak, że nie zmieni to ich charakteru, ani wartości z punktu widzenia nabywcy - wówczas świadczenia takie powinny być traktowane jako dwa (lub więcej) niezależnie opodatkowane świadczenia.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że świadczenie usługi przeglądów technicznych i usługi konserwacji wraz z wymianą glikoli, nie może być uznane za jedno świadczenie złożone, ponieważ żadnej z tych czynności nie można przypisać przymiotu świadczenia dominującego, dlatego też winny być opodatkowane jako osobne usługi według stawek podatku właściwych dla tych usług.

Dlatego przedsiębiorca musi w odrębny sposób ustalić stawkę VAT dla usług przeglądów technicznych oraz dla usług konserwacji instalacji solarnych.

Stawka VAT na usługi konserwacyjne instalacji solarnych

Z opodatkowania stawką VAT w wysokości 8% korzystają roboty konserwacyjne, gdy dotyczą obiektów budowlanych zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT). W takim przypadku wartość zużytych towarów do wykonanej usługi nie ma znaczenia.

Analiza powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że warunkiem zastosowania 8% stawki, na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT, jest spełnienie dwóch przesłanek:

• po pierwsze, zakres wykonywanych robót konserwacyjnych dotyczy obiektów budowlanych lub ich części.
• po drugie, obiekty, których dotyczą roboty, muszą być zaliczone do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Ponadto na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT można zastosować stawkę 8% w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT, ale tylko w przypadku robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12. W tym przypadku stawka 8% ma zastosowanie pod warunkiem, że wartość netto towarów wliczanych do podstawy opodatkowania świadczonych robót nie przekracza 50% tej podstawy.

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym ustawodawca rozumie m.in. obiekty budownictwa mieszkaniowego, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 261), funkcjonalnie związaną z budynkami objętymi społecznym programem mieszkaniowym. Gdy są to domy jednorodzinne, to ich powierzchnia użytkowa nie może przekraczać 300 m².

Definicje

Przez mikroinstalację rozumie się instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW. Przez odnawialne źródła energii rozumie się zaś odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów (art. 2 pkt 22 ustawy o odnawialnych źródłach energii).

Dlatego gdy konserwacja dotyczy mikroinstalacji montowanych na domach jednorodzinnym o powierzchni nieprzekraczającej 300 m² oraz poza ich bryłą, ale funkcjonalnie z nimi związaną, to stosujemy stawkę 8%

Gdy konserwacja dotyczy instalacji solarnej zamontowanej na domu o powierzchni użytkowej przekraczającej 300 m², to stawka 8%, bez dodatkowych warunków, może być zastosowana tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej taki dom do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej tego domu.

To oznacza, że gdy mikroinstalacja jest zamontowana na budynku mieszkalnym jednorodzinnym, stawkę 8% stosuje się do części podstawy opodatkowania:

• odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej, bez względu na wartość towarów wykorzystanych do wykonania usługi konserwacji,
• ponad udział powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej, jeżeli wartość towarów, bez podatku, wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy (art. 41 ust. 12e ustawy o VAT).

Przykład

Spółka świadczy usługę konserwacji mikroinstalacji zamontowanej na domu o powierzchni 380 m². Wartość netto usługi to 350 zł. Natomiast do jej wykonania zużyto materiały o wartości 120 zł netto. To oznacza, że cała usługa może być opodatkowana stawką 8%, gdyż wartość zużytych materiałów stanowi 34% podstawy opodatkowania.

W tym przypadku mikrointalację uważamy za część budynku.

Natomiast gdy konserwacja dotyczy instalacji solarnej zamontowanej poza bryłą domu jednorodzinnego, którego powierzchnia przekracza 300 m², stawka 8% ma zastosowanie tylko do części podstawy opodatkowania dotyczącej budynku objętego społecznym programem mieszkaniowym. Wynika to z faktu, że na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT stawkę 8% stosujemy do robót konserwacyjnych w części, w jakiej obiekt budownictwa mieszkaniowego nie był objęty programem społecznym. Natomiast według definicji obiektów budownictwa mieszkaniowego są to tylko budynki mieszkalne stałego zamieszkania. Inaczej niż w przypadku definicji budownictwa społecznego ustawodawca nie wymienia mikroinstalacji.

W praktyce oznacza to, że usługa konserwacji instalacji solarnej zamontowanej poza domem jednorodzinnym, ale z nim związanej, którego powierzchnia użytkowa przekracza 300 m², będzie opodatkowana:

• stawką 8% - w części, w jakiej powierzchnia domu nie przekracza 300 m²
• stawką 23% - w części, w jakiej powierzchnia domu przekracza 300 m².

Przykład

Podatnik wykonał konserwację instalacji solarnej zainstalowanej poza domem jednorodzinnym, ale z nim powiązanej, którego powierzchnia wynosi 400 m². Cena netto wykonanej usługi wynosi 400 zł. Ponieważ powierzchnia domu przekracza 300 m², podatnik musi ustalić proporcję, w jakiej pozostaje powierzchnia 300 m² w całkowitej powierzchni użytkowej domu. Proporcja ta wynosi 75% (300 m² / 400 m² x 100). W związku z tym podatnik:

• może zastosować stawkę 8% do kwoty 300 zł (400 zł x 75%),

• pozostałą kwotę, tj. 100 zł (400 zł - 300 zł), musi opodatkować stawką 23%.

Gdyby powierzchnia domu jednorodzinnego, w którym podatnik wykonał konserwację instalacji solarnej, nie przekraczała 300 m², mógłby wykonane przez siebie prace w całości opodatkować stawką 8%.

Stawka VAT na przeglądy instalacji solarnych

Inaczej jest w przypadku świadczonych przez przedsiębiorcę usług przeglądów technicznych instalacji solarnych. Tego rodzaju usługi przedsiębiorca powinien opodatkować stawką podstawową w wysokości 23%. Wynika to z tego, że usługi te nie mogą być uznane za roboty konserwacyjne w rozumieniu ustawy o VAT. Tego rodzaju usługi ograniczają się bowiem do stwierdzenia, czy instalacja solarna pracuje prawidłowo, czy też wymaga naprawy we wskazanym przez przedsiębiorcę zakresie. Usług tych nie można również uznać za usługi remontu, modernizacji, termomodernizacji czy przebudowy w obiektach budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, które mogą korzystać ze stawki VAT 8% na podstawie art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT.

2.4 Jaką stawką opodatkować usługi konserwacji klimatyzacji w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach niemieszkalnych

Problem

Rada

Uzasadnienie

Roboty konserwacyjne mogą korzystać z opodatkowania obniżoną do 8% stawką VAT, gdy dotyczą:

1. obiektów budowlanych lub ich części objętych społecznym programem mieszkaniowym. Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się m.in. lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12. Ustawodawca zastrzegł jednak, że do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m² (art. 41 ust. 12 pkt 1 w zw. z art. 41 ust. 12a i 12b pkt 2 ustawy o VAT) . W przypadku lokali mieszkalnych o powierzchni przekraczającej ww. limit stawkę 8% stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej (art. 41 ust. 12c ustawy o VAT);
2. obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 (art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT), w zakresie, w jakim nie są opodatkowane stawką 8% na podstawie pkt 1. W przypadku tego rodzaju obiektów stawkę 8% stosuje się tylko wówczas, gdy wartość towarów, bez podatku, wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy.

Gdyby nie istniał art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT, to przedsiębiorca wykonujący roboty konserwacyjne w lokalach mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych musiałby pamiętać o ograniczeniach w stosowaniu stawki 8% w stosunku do lokali o powierzchni przekraczającej 150 m². Miałby bowiem do niego zastosowanie art. 41 ust. 12 pkt 1 w zw. z ust. 12a i 12b pkt 2 ustawy o VAT, co skutkowałoby koniecznością stosowania klucza powierzchniowego. Dzięki art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT przedsiębiorca może stosować stawkę 8% w całości do usług wykonywanych w lokalach o powierzchni przekraczającej 150 m², jeżeli wartość towarów bez podatku wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy. Jeśli wartość takich towarów przekracza 50% podstawy opodatkowania, to art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT nie może być stosowany. Dla przedsiębiorcy oznacza to konieczność stosowania art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT, a co za tym idzie - klucza powierzchniowego.

Przykład

Podatnik świadczy usługi konserwacji klimatyzacji. W sierpniu 2020 r. wykonał konserwację w czterech lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach niemieszkalnych. Dwa z tych lokali mają powierzchnię nieprzekraczającą 150 m². Pozostałe dwa mają powierzchnię przekraczającą 150 m². W przypadku dwóch pierwszych lokali podatnik może zastosować stawkę 8% do całej wartości wykonanej usługi. W tym przypadku nie ma znaczenia, jaka była wartość towarów potrzebnych do przeprowadzenia konserwacji. W przypadku lokali, których powierzchnia przekracza 150 m², podatnik przy ustalaniu stawki VAT musi brać pod uwagę wartość towarów zużytych do wykonania konserwacji klimatyzacji. W przypadku tych lokali podstawa opodatkowania VAT wyniosła:

1. 300 zł, przy czym wartość zużytych towarów netto wyniosła 170 zł,

2. 400 zł, przy czym wartość zużytych towarów netto wyniosła 180 zł.

W pierwszym przypadku podatnik nie może opodatkować wykonanej usługi w całości stawką 8%, ponieważ wartość zużytych towarów netto przekroczyła 50% podstawy opodatkowania wykonanej usługi (170 zł/300 zł x 100 = 56,6%). W tym przypadku musi zastosować klucz powierzchniowy, do czego zobowiązuje go art. 41 ust. 12c ustawy o VAT. W drugim przypadku podatnik może opodatkować wykonaną usługę w całości stawką 8%, mimo że powierzchnia lokalu mieszkalnego, w którym ją wykonano, przekracza 150 m², ponieważ wartość zużytych towarów netto nie przekroczyła 50% podstawy opodatkowania wykonanej usługi i wyniosła 45% (180 zł / 400 zł x 100).

2.5 Jaką stawką opodatkować usługi konserwacji bram garażowych w domach mieszkalnych i lokalach użytkowych

Problem

Rada

Uzasadnienie

Roboty konserwacyjne mogą korzystać z opodatkowania obniżoną do 8% stawką VAT, gdy dotyczą:

1. obiektów budowlanych i ich części objętych społecznym programem mieszkaniowym. Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się m.in. obiekty budownictwa mieszkaniowego (należą do nich m.in. budynki mieszkalne jednorodzinne) lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych. Ustawodawca zastrzegł jednak, że do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m² (art. 41 ust. 12 pkt 1 w zw. z art. 41 ust. 12a i 12b pkt 1 ustawy o VAT). W przypadku budynków o powierzchni przekraczającej ww. limit stawkę 8% stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej (art. 41 ust. 12c ustawy o VAT);
2. obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 (art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT), gdy nie są opodatkowane stawką 8% na podstawie pkt 1. W przypadku tego rodzaju obiektów stawkę 8% stosuje się, jeżeli wartość towarów, bez podatku, wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy.

Z powyższego wynika, że roboty konserwacyjne mogą być opodatkowane w całości stawką 8%, gdy dotyczą domów jednorodzinnych o powierzchni nieprzekraczającej 300 m^2.. W przypadku gdy powierzchnia domu jednorodzinnego przekracza 300 m², przedsiębiorca może w całości opodatkować wykonane w tym budynku roboty konserwacyjne stawką 8%, jeżeli wartość towarów, bez podatku, wliczanych do podstawy opodatkowania świadczenia tych robót, nie przekracza 50% tej podstawy. W takim przypadku ma zastosowanie art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT. Jeśli jednak wartość takich towarów przekracza 50% podstawy opodatkowania, to art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT nie może być stosowany. Dla przedsiębiorcy oznacza to konieczność stosowania art. 41 ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT, a co za tym idzie - klucza powierzchniowego.

Z obniżonej do 8% stawki VAT nie mogą natomiast w ogóle korzystać roboty konserwacyjne wykonywane w lokalach użytkowych. Ustawodawca zarówno w art. 41 ust. 12 pkt 1, jak i w art. 41 ust. 12 pkt 2 ustawy o VAT zastrzegł, że stawka 8% w przypadku robót konserwacyjnych nie ma zastosowania, gdy są one wykonywane w lokalach użytkowych.

W związku z tym, gdy przedsiębiorca będzie świadczył usługi konserwacji bram garażowych w domach jednorodzinnych o powierzchni nieprzekraczającej 300m², w całości może je opodatkowywać stawka 8%. Jeśli będzie to robił w domach jednorodzinnych o powierzchni przekraczającej 300 m², może opodatkować w całości świadczone usługi stawką 8% tylko wówczas, gdy wartość towarów bez podatku wliczanych do podstawy opodatkowania tych usług nie przekracza 50% tej podstawy. Jeżeli wartość takich towarów przekracza 50% podstawy opodatkowania, to przedsiębiorca musi zastosować klucz powierzchniowy.

Przykład

Podatnik wykonał usługi konserwacji bram garażowych w dwóch domach jednorodzinnych o powierzchni przekraczającej 300 m². W przypadku pierwszego domu podstawa opodatkowania VAT wyniosła 250 zł, przy czym wartość zużytych towarów netto wyniosła 110 zł. W przypadku drugiego domu podstawa opodatkowania VAT wyniosła 300 zł, przy czym wartość zużytych towarów netto wyniosła 160 zł. W pierwszym przypadku podatnik może opodatkować wykonaną usługę w całości stawką 8%, mimo że powierzchnia domu jednorodzinnego, w którym ją wykonano, przekracza 300 m², ponieważ wartość zużytych towarów netto nie przekroczyła 50% podstawy opodatkowania wykonanej usługi i wyniosła 44% (110 zł / 250 zł x 100). W drugim przypadku podatnik nie może opodatkować wykonanej usługi w całości stawką 8%, ponieważ wartość zużytych towarów netto przekroczyła 50% podstawy opodatkowania wykonanej usługi i wyniosła 53,3% (160 zł / 300 zł x 100 = 53,3%). W tym przypadku musi zastosować klucz powierzchniowy, do czego zobowiązuje go art. 41 ust. 12c ustawy o VAT.

Jeśli przedsiębiorca świadczy usługi konserwacji bram garażowych w lokalach użytkowych, musi je zawsze opodatkowywać stawką 23%.

2.6 Jak opodatkować usługę czyszczenia kominów i przegląd instalacji

Problem

Rada

Podstawa prawna:

• art. 41 ust. 12-12e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106

Marcin Jasiński

Ekspert w zakresie VAT