Celem urlopu rodzicielskiego, a także wychowawczego, jest osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem. Pracownik-rodzic korzysta z uprawnienia w postaci zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, przy czym za czas urlopu rodzicielskiego otrzymuje zasiłek macierzyński. Poza tym podczas obu urlopów objęty jest obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi oraz - w czasie urlopu wychowawczego - także ubezpieczeniem zdrowotnym.

Przepisy prawa pracy nie zabraniają podejmowania przez rodzica pracy zarobkowej w czasie obu omawianych urlopów. Pracownik może więc połączyć wychowywanie potomstwa z pracą na podstawie: umowy zlecenia, o dzieło, jak również umowy o pracę. Daną umowę może zawrzeć zarówno z własnym pracodawcą, który urlopu udzielił, jak i z innym podmiotem. Jest również dopuszczalny powrót do pracy do swojego pracodawcy w czasie urlopu rodzicielskiego, ale w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (art. 182^1a § 6 w zw. z art. 182¹ § 5 i 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; dalej: k.p.).

Za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 60% lub 80%, w zależności od tego, w jakim terminie pracownica złożyła wniosek do pracodawcy o poszczególne urlopy, w tym o rodzicielski.

Podjęcie pracy zarobkowej podczas urlopu rodzicielskiego nie pozbawia prawa do zasiłku macierzyńskiego w przeciwieństwie do takiej aktywności w czasie choroby.

Jeżeli pracownik dopuści się działalności zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby, utraci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia od pracy. W przypadku zasiłku macierzyńskiego takiego zagrożenia nie ma. Ten zasiłek nie zostanie uznany za nienależny, mimo zatrudnienia się pracownika np. na umowę zlecenia podczas przebywania na urlopie rodzicielskim.