Możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu w części zaciągniętego na zakup mieszkania oraz skutków podatkowych z tytułu zwrotu określonej kwoty przez bank.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe – w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego;
• nieprawidłowe – w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego oraz skutków podatkowych z tytułu zwrotu określonej kwoty przez bank. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 12 lipca 2024 r. (wpływ 12 lipca 2024 r.) oraz 13 sierpnia 2024 r. (wpływ 13 sierpnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Zaciągnął Pan dwa kredyty mieszkaniowe nominowane w walucie obcej: pierwszy w lutym 2007 r., a drugi we wrześniu 2007 r. Drugi z tych kredytów przeznaczył Pan na cele mieszkaniowe na lokal, w którym Pan zamieszkuje.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

W roku 2007 wraz z małżonką zaciągnął Pan dwa hipoteczne kredyty mieszkaniowe, w lutym i wrześniu, obydwa waloryzowane do kursu franka szwajcarskiego.

Pana intencją jest skorzystanie z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do kredytu zaciągniętego we wrześniu 2007 roku.

Mieszkanie zakupione za ten kredyt jest wykorzystywane na potrzeby mieszkaniowe Pana rodziny od momentu odbioru inwestycji.

Przedmiotowy kredyt został zaciągnięty na cele mieszkaniowe. Przeznaczenie środków określone w umowie kredytu zostało sformułowane jako: „Cel kredytu: budownictwo mieszkaniowe. Przeznaczenie środków z kredytu: finansowanie przedpłat na poczet budowy i zakupu od dewelopera lokalu mieszkalnego oraz udziału w prawie własności lokalu użytkowego – garażu wielostanowiskowego (...)”.

Walutą waloryzacji kredytu jest frank szwajcarski (CHF). Kwota udzielonego kredytu została określona w złotych polskich (PLN) oraz w walucie waloryzacji.

Proponowane postanowienia ugody przewidują, że przed umorzeniem kredytu waluta zadłużenia zostanie zamieniona na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego na dzień zawarcia ugody, według Tabeli kursów średnich walut obcych publikowanej przez Narodowy Bank Polski (...).

Przewidywane jest całkowite umorzenie pozostałej części kredytu oraz wypłata wynegocjowanej kwoty na rachunek bankowy.

Przewalutowanie zostanie przeprowadzone w ramach istniejącej umowy kredytowej.

Propozycja ugody zakłada, że wolą stron jest utrzymanie pierwotnej umowy o kredyt hipoteczny w mocy z uwzględnieniem zmian, które wynikają z ugody.

Kredyt, o którym mowa we wniosku, został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt jest zabezpieczony hipotecznie na kredytowanej nieruchomości.

Na kwotę umorzenia składać się będzie saldo kredytu oraz odsetki.

Kredytem sfinansowano zakup lokalu mieszkalnego i garaż, opłaty okołokredytowe oraz refinansowano poniesione nakłady związane z zakupem przedmiotowej nieruchomości.

Jak wspomniał Pan powyżej ugoda zakłada również zwrot określonej kwoty przez bank.

Ugoda wyłącza natomiast umorzenie z tytułu innych opłat takich jak ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, kwoty odsetek karnych, etc.

Kredyt został zaciągnięty wspólnie z małżonką. Wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie.

Nie korzystał Pan z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Decyzję co do zawarcia ugody z bankiem planuje Pan podjąć niezwłocznie po uzyskaniu interpretacji indywidualnej KIS w przedmiotowej sprawie. Ocenia Pan, że ewentualna ugoda zostałaby podpisana do końca października 2024 r.

Cytując za zawartą umową o kredyt hipoteczny celem kredytu było budownictwo mieszkaniowe z przeznaczeniem środków na finansowanie przedpłat na poczet budowy i zakupu od dewelopera lokalu mieszkalnego oraz udziału w prawie własności lokalu użytkowego – garażu wielostanowiskowego, z którym będzie związane prawo do korzystania z miejsca postojowego, refinansowanie poniesionych nakładów związanych z zakupem przedmiotowej nieruchomości oraz pokrycie opłat okołokredytowych.

W zakres opłat okołokredytowych wchodziły usługi dodatkowe w tym wymagane umową kredytową: ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, ubezpieczenie na życie i od niezdolności do podjęcia pracy zarobkowej oraz prowizja od ubezpieczenia na życie.

Środki pochodzące z tej części kredytu posłużyły również do sfinansowania zmian projektowych oraz części wykończenia lokalu mieszkalnego.

Wszystkie koszty okołokredytowe zostały rozgraniczone w treści umowy.

Garaż podziemny nie jest przynależny do lokalu mieszkalnego.

Dla lokalu niemieszkalnego stanowiącego garaż podziemny została założona nowa księga wieczysta.

W umowie kredytowej nie umieszczono rozgraniczenia dotyczącego części kredytu przeznaczonej na zakup udziału w prawie własności lokalu użytkowego – garażu wielostanowiskowego.

Przedmiotem Pana zapytania są skutki podatkowe zarówno umorzenia części kredytu, jak i zwrotu określonej kwoty przez bank.

Zwrot ustalonej kwoty będzie świadczeniem ze strony banku związanym z umorzeniem zadłużenia z tytułu salda kredytu oraz odsetek.

Pytania

1.Czy podatnik, któremu udzielono dwóch kredytów hipotecznych waloryzowanych kursem franka szwajcarskiego może na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego od kredytu, który przeznaczył na zakup mieszkania, w którym zamieszkał?

2.W odniesieniu do kwoty zwrotu, czy podatnik, któremu udzielono kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego może na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego również od kwot świadczeń pieniężnych związanych z umorzeniem zadłużenia z tytułu salda kredytu oraz odsetek?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. podatnik może skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z umorzeniem kredytu hipotecznego udzielonego na cele mieszkaniowe od kredytu, który przeznaczył na zakup mieszkania, w którym zamieszkał, jeżeli nie skorzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu żadnego innego kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Ad. 2.

Podatnik może skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od kwot świadczeń pieniężnych związanych z umorzeniem zadłużenia, ponieważ wynikają one ze zwrotu pobranego świadczenia, którego dotyczy ugoda.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazał Pan, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy istniejące zadłużenie, a dodatkowo wypłaci Panu określoną kwotę zwrotu.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Skutki podatkowe zwrotu świadczenia

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Pana przypadku, zgodnie z planowaną ugodą, dojdzie do zwrotu świadczenia związanego z umorzeniem zadłużenia z tytułu salda kredytu oraz odsetek po przewalutowaniu.

Skoro zatem będzie to zwrot nienależnie pobranego świadczenia, to zwrot ten nie będzie stanowił przysporzenia po Pana stronie, a zatem w ogóle nie będzie stanowił przychodu.

W przypadku zwrotu świadczenia w związku z przewalutowaniem kredytu i ponownym rozliczeniem klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Skoro zwrot ten nie będzie stanowił w ogóle przychodu po Pana stronie, to nie można rozpatrywać kwestii zaniechania poboru podatku dochodowego.

Zatem do tej kwoty nie znajduje w ogóle zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem.

Pana stanowisko w tej kwestii należało więc uznać za nieprawidłowe.

Umorzenie wierzytelności

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Z informacji przedstawionych przez Pana wynika, że:

1.kredyt, w stosunku do którego chce Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku został zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego z garażem, refinansowanie poniesionych nakładów oraz pokrycie opłat okołokredytowych (w tym przeznaczonych na wykończenie lokalu);

2.bank zaproponował Panu podpisanie ugody, na podstawie której umorzy istniejące zadłużenie.

Powziął Pan wątpliwość, czy z tytułu umorzenia kredytu, który przeznaczył Pan na zakup mieszkania może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Omawiane rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując – że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule. Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.

Z opisu sprawy wynika, że zaciągnięty kredyt w części dotyczył zakupu lokalu mieszkalnego. Zatemgłówna przesłanka do skorzystania z zaniechaniapoboru podatku została spełniona.

Ponadto spełnione zostały wszystkie warunki zawarte w omawianym Rozporządzeniu, tj.: kredyt został zabezpieczony hipotecznie i nie korzystał Pan wcześniej z żadnego umorzenia.

Skoro spełnione zostały wszystkie przesłanki wynikające z omawianego Rozporządzenia, może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego przeznaczonego na zakup mieszkania.

W konsekwencji, od tej części nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej kwoty wierzytelności.

Pana stanowisko w tym zakresie jest więc prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.

Jednocześnie zastrzegam, że interpretacja indywidualna w Pana sprawie stanowi rozstrzygnięcie tylko i wyłącznie w zakresie postawionego pytania w części dotyczącej skutków podatkowych umorzenia kredytu przeznaczonego na zakup mieszkania i nie odnosi się do oceny innych kwestii podatkowych poruszonych w opisie sprawy.

Ocenie nie podlegało zatem umorzenie kredytu w części, w jakiej sfinansował on opłaty okołokredytowe, zakup udziału w prawie własności w garażu wielostanowiskowym oraz refinansowanie poniesionych nakładów, gdyż nie było to przedmiotem zapytania.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).