Preferencyjne rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 maja 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 czerwca 2024 r. oraz z 18 czerwca 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Jest Pani rezydentem Polski, ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski i posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.

Otrzymuje Pani przychody wyłącznie z tytułu stosunku pracy (umowa o pracę) opodatkowanych na zasadach ogólnych.

Jest Pani rozwódką, matką dwójki małoletnich dzieci.

W grudniu 2022 r. zapadł wyrok sądu o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód. Zgodnie z wnioskiem stron, sąd orzekł o opiece naprzemiennej nad dwójką dzieci. Po wyroku sądu (proces sądowy był długotrwały) byli małżonkowie ustalili jednak zgodnie między sobą, że opieka naprzemienna nie będzie jednak korzystna dla dzieci z wielu powodów i postanowili obydwoje, iż będą wychowywać dzieci w następujący sposób: ojciec (rozwodnik) będzie samotnie wychowywał syna a matka (rozwódka) będzie samotnie wychowywała córkę. Ustalili także, iż ojciec będzie ponosił wydatki na syna, natomiast matka na córkę. Oprócz okazjonalnych prezentów (np. na święta) każdy z rodziców będzie ponosił wydatki tylko na jedno z dzieci (ojciec na syna, matka na córkę) i nie będą się wspomagali finansowo w żaden sposób. Rodzice będą także okazjonalnie spotykać się z dzieckiem, nad którym nie mają bieżącej, stałej opieki (ojciec z córką, matka z synem).

Nie ma i nie miała Pani partnera. Rodzice nie pomagają Pani finansowo w żaden sposób, oprócz okazjonalnych prezentów dla dziecka (np. na święta). Nie pomagają Pani także stale w wychowywaniu córki. W związku z powyższym nie ma Pani nikogo, kto pomagałby w jakikolwiek sposób na bieżąco w opiece nad córką.

Świadczenie wychowawcze 800+ na córkę zostało ustalone wyłącznie na Panią, jak i na Pani wyłączny wniosek.

Córka nie uzyskuje żadnych przychodów.

Uzupełnienie wniosku

W piśmie przesłanym 13 czerwca 2024 r., udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:

Pytanie 1) Którego roku podatkowego (lat podatkowych) w zakresie stanu faktycznego dotyczy przedmiotowy wniosek?

Odpowiedź: 2022 r.

Pytanie 2) Wskazać datę uprawomocnienia się wyroku sądu o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód;

Odpowiedź: … grudnia 2022 r.

Pytanie 3) Kiedy – prosimy podać datę – urodziła się Pani małoletnia córka?

Odpowiedź: … października 2011 r.

Pytanie 4) Czy w okresie podatkowym będącym przedmiotem zapytania w stosunku do Pani, bądź w stosunku do Pani córki, miały zastosowanie przepisy:

·art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń oraz

·czy podlega Pani lub Pani dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Odpowiedź: Nie miały zastosowania.

Pytanie 5) Czy w roku (latach), którego (których) dotyczy wniosek, to wyłącznie Pani samotnie (tj. bez udziału ojca) i faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do małoletniej córki (uczestniczyła/uczestniczy w jej wychowaniu, sprawowała/sprawuje nad nią pieczę/opiekę, ponosiła/ponosi koszty jej utrzymania, troszczyła się/troszczy się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała/zabezpiecza potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła/ponosi wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała/pomaga w edukacji szkolnej itp.);

Odpowiedź: Tak. Uczestniczyła Pani w jej wychowaniu, sprawowała Pani nad nią pieczę/opiekę, ponosiła Pani koszty jej utrzymania, troszczyła się Pani o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała Pani potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła Pani wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała Pani w edukacji szkolnej.

Pytanie 6) Proszę wyjaśnić, czy w okresie którego dotyczy wniosek, ojciec dziecka (Pani były mąż):

a)interesował się córką, jej zdrowiem, samopoczuciem itd.?

Odpowiedź:Nie interesował się.

b)uczestniczył w podejmowaniu decyzji dotyczących córki, np. związanych ze zdrowiem, szczepieniami, szkołą, dodatkowymi zajęciami, zainteresowaniami itd.?

Odpowiedź:Nie uczestniczył w podejmowaniu decyzji dotyczących córki.

c)łożył na utrzymanie córki, tzn. czy przekazywał pieniądze lub też czy kupował ubrania, zabawki lub też finansował inne niezbędne wydatki, np. prywatne wizyty lekarskie, szczepienia, leki czy też inne wydatki, np. wyjazdy, wycieczki?

Odpowiedź: Tylko darował prezent na święta Bożego Narodzenia.

d)spędzał wspólnie z córką święta, wakacje, ferie, bądź też inne wolne od nauki/pracy dni?

Odpowiedź:Tylko kilka godzin w święta Bożego Narodzenia.

Następnie, w piśmie przesłanym 18 czerwca 2024 r., udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytanie:

Pytanie 1)  Czy w wyroku sądowym, orzekającym o opiece naprzemiennej nad synem i córką obydwojgu rodzicom, tj. Pani i Pani mężowi zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2023 r. poz. 810 i 1565) w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego na każde z dzieci?

Należy dokładnie opisać kwestię ustalenia przez Sąd w przedmiotowym wyroku kwoty świadczenia wychowawczego.

Odpowiedź: Nie. W wyroku sądowym brak ustalenia świadczenia wychowawczego. Sąd w wyroku w żadnym stopniu nie odniósł się do tej kwestii.

Pytanie

Czy może Pani rozliczyć dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, może Pani rozliczyć swoje dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. z 2024 r., poz. 226 ze zm. - dalej u.p.d.o.f.), od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Ponadto, zgodnie z art. 6 ust. 4d u.p.d.o.f. , w przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Z kolei, zgodnie z art. 6 ust. 4e u.p.d.o.f. przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Co więcej, zgodnie z art. 6 ust. 4f u.p.d.o.f., sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2023 r. poz. 810 i 1565).

Pani zdaniem, spełnia Pani wszystkie powyższe warunki. Przede wszystkim ponad wszelką wątpliwość jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Należy zauważyć, iż decyzja podjęta przez Panią oraz byłego męża co do wychowania dzieci oraz faktyczne samodzielne wychowywanie dzieci świadczy o tym, że wypełnia Pani normy, które zapisane są w art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. i nast.

W przytoczonych powyżej przepisach próżno szukać warunku, iż ulga uzależniona jest od treści wyroku sądu. Ustawodawca uzależnił stosowanie ulgi od faktycznej opieki nad dziećmi. Z resztą nawet Ministerstwo Finansów w przewodniku dla podatnika - Preferencyjne rozliczenie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci: (https://www.podatki.gov.pl/media/9796/preferencyjne_rozliczenie_dochodow_osob_samotnie_wychowujacych_dzieci_ver_4_2024.pdf), wskazało, że: „Prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci przysługuje Ci pod warunkiem, że faktycznie samotnie wychowujesz co najmniej jedno dziecko”.

Dalej wskazano, że „Nie będziesz miał prawa do skorzystania z tej preferencji, w przypadku gdy: wychowujesz wspólnie co najmniej jedno dziecko z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym, w tym również, gdy wobec dziecka sprawujesz opiekę naprzemienną, i zarówno Tobie, jak i drugiemu rodzicowi zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z przepisami ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. 500+)”.

W związku z powyższym, należy wskazać, iż nawet Ministerstwo Finansów nie uzależnia uznania rodzica jako osoby samotnie opiekującym się dzieckiem od treści wyroku sądu tylko od faktycznej relacji oraz stanu faktycznego, który ma miejsce w danej sytuacji.

Powyższe jest oczywiście zasadne, gdyż rodzice mogą w dowolny sposób kształtować opiekę nad dzieckiem. Może to być umowa cywilna lub ewentualny spór sądowy zakończony prawomocnym wyrokiem sądu. Natomiast oczywiście stan faktyczny można udowodnić za pomocą każdego prawnie dopuszczalnego dowodu, a wyrok sądu o opiece naprzemiennej jest tylko jednym z tych dowodów (jako inne dla przykładu można wskazać zeznania świadków czy też dokumenty).

Redakcja art. 6 ust. 4f u.p.d.o.f. jasno mówi, iż „Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną”. Ustawodawca w tym miejscu nie wskazał, że ulga nie ma zastosowania wobec osób wobec których orzeczono wyrokiem sądu opiekę naprzemienną tylko nie ma zastosowania wobec osób które „faktycznie” taką opiekę naprzemienną stosują.

Ponadto nawet przy przyjęciu odmiennego poglądu, orzecznictwo sądowe w tej materii jest jednolite i jasno mówi, iż nawet opieka naprzemienna może stanowić o samotnym wychowywaniu dzieci i o prawie do skorzystania z ulgi. Dla przykładu można wskazać tezę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 października 2023 r., sygn. akt II FSK 309/21, w którym sąd jasno wskazuje, iż: „W rozpoznawanej sprawie, rodzice nie wychowują i nie opiekują się dziećmi „wspólnie” (tj. jednocześnie w tym samym czasie i miejscu), ale każde z nich odrębnie, w wyznaczonym i uzgodnionym czasie, bez udziału drugiego z rodziców. Obydwoje opiekują się dziećmi i zaspokajają ich życiowe potrzeby, tworząc dzieciom dom, warunki rozwoju w miejscu swojego zamieszkania. Zatem wychowywanie dzieci, realizowane jest przez każdego z rodziców „samotnie”, bez udziału drugiego z rodziców w określonym przedziale czasowym w obrębie każdego roku kalendarzowego, będącego z mocy art. 11 Ordynacji podatkowej także rokiem podatkowym. O wspólnym (będącym antonimem samotnego), wychowaniu dzieci, nie świadczy fakt powierzenia władzy rodzicielskiej wspólnie obojgu małżonkom. Odczytując zatem normę z art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. przez zapisy Konstytucji RP, jako konkretyzację jej zasad, odnoszących się do szczególnej ochrony rodzin, w tym rodzin niepełnych, analizowaną regulację należy odczytywać przez pryzmat trudnego społecznie zjawiska wychowywania dzieci w niepełnych rodzinach i wsparcia Państwa w ich wychowaniu. Tworząc ten przepis ustawodawca miał przede wszystkim na względzie dobro dzieci wychowujących się w rozbitych lub niepełnych rodzinach. Intencją ustawodawcy nie było wobec tego to, aby warunkiem skorzystania z preferencji podatkowych było wyeliminowanie jednego z rodziców z procesu wychowywania dzieci. Z założenia ustawodawca jest racjonalny i tworząc normę celu społecznego oraz realizując deklarowaną w Konstytucji RP politykę prorodzinną, mającą wspierać wychowanie dzieci, nie mógł uzależnić preferencji podatkowych od wyeliminowania jednego z rodziców z opieki i wychowania dzieci w sytuacji, gdy z różnych życiowych względów rodzice nie wychowują tych dzieci wspólnie (czyli jednocześnie w tym samym miejscu i czasie). Ochrona fiskalnych interesów Państwa w żadnym razie nie może być konfrontowana z dobrem dzieci, w interesie których jest zapewnienie im możliwie najpełniejszego kontaktu, opieki i wychowania przez oboje rodziców. Kwestionowanie w takiej sytuacji prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów na podstawie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. byłoby sprzeczne nie tylko z brzmieniem przepisu, ale też z intencją ustawodawcy, realizującego w praktyce w formie ulg podatkowych, deklarowaną przez Państwo politykę prorodzinną.

Z kolei w wyroku z 20 grudnia 2023 r., sygn. akt II FSK 426/21, Naczelny Sąd Administracyjny jasno wskazał, że „Istotą sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do wyjaśnienia, czy na gruncie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. kryterium samotnego wychowywania dziecka jest spełnione również wtedy, gdy rozwiedziony rodzic wychowuje dziecko naprzemiennie z drugim rodzicem, tj. w odosobnieniu od drugiego rodzica dziecka oraz bez jego udziału wykonuje czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu i czasie niż drugi rodzic.

Wymaga podkreślenia, że analogiczne zagadnienie prawne było przedmiotem orzekania przez Naczelny Sąd Administracyjny (zob. np. wyroki NSA z 6 maja 2021 r. sygn. akt II FSK 412/19 czy też z dnia 12 lutego 2020 r. sygn. akt II FSK 383/20, opubl. CBOSA).

W rozpatrywanej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela zawartą tam argumentację, a ocenę prawną wyrażoną w powołanych orzeczeniach w pełni aprobuje, stąd też w dalszej części uzasadnienia będzie posługiwał się argumentacją zbieżną z tą, która została przedstawiona w tych wyrokach (...)

Wykładnię literalną art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. wspiera wykładnia celowościowa i systemowa art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. Otóż należy mieć na uwadze, że celem wprowadzenia ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym doświadczyły samotnej, samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Cel ten wpisuje się w idee polityki prorodzinnej Państwa, która na gruncie prawa podatkowego realizowana jest na wiele sposobów (m.in. odliczenia od podatku dochodowego od osób fizycznych, zwolnienia podatkowe w podatku od spadków i darowizn). Zgodnie z art. 71 ust. 1 Konstytucji RP ,Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Co prawda wychowywanie dzieci w rodzinach niepełnych nie jest stanem pożądanym, jednak w zmieniających się realiach społecznych, należy uwzględnić szczególną ochronę i pomoc Państwa wobec takich rodzin, np. poprzez umożliwienie rodzicom samotnie wychowującym dzieci skorzystanie z ulgi podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był w tym czasie wyeliminowany z opieki i wychowania dzieci, taki bowiem warunek przeczyłby polityce prorodzinnej Państwa zmierzającej do systemowego wsparcia rodziców w wychowaniu dzieci, zwłaszcza w samotnym wychowaniu dzieci. Samotne wychowywanie dzieci przez cały rok podatkowy w rozumieniu, jakie nadaje temu pojęciu organ podatkowy mogłoby być zrealizowane jedynie w odniesieniu do wdów, wdowców i osób rozwiedzionych, którym przyznano wyłączną władzę rodzicielską”.

Podobną tezę można znaleźć w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 października 2023 r., sygn. akt II FSK 376/21, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 29 maja 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 324/23, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 20 czerwca 2023 r., sygn. akt I SA/Po 57/23, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 10 sierpnia 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 570/23, z 7 grudnia 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 988/23, czy też Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 23 listopada 2023 r., sygn. akt I SA/Wr 126/23.

W dalszej kolejności należy odnieść się do analizy zapisów art. 4 ust. 4f u.p.d.o.f., który to Pani zdaniem nie ma do niej zastosowania, a więc nie wyklucza jej stanu faktycznego z prawa do skorzystania z ulgi.

Zgodnie z art. 6 ust. 4f u.p.d.o.f. sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

W powyższym unormowaniu rozdzielić trzeba dwa warunki które muszą być spełnione, aby ulga nie mogła być zastosowana, a mianowicie: wychowanie wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jednego dziecka, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną ustalenie obojgu rodzicom świadczenia wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Kwestia wychowywania dzieci została już szeroko opisana w stanie faktycznym i powyżej w uzasadnieniu prawnym, a więc w tym zakresie stanowisko Strony co do braku faktycznej opieki naprzemiennej pozostaje w mocy. Natomiast jeżeli nawet uznać, iż faktycznie wyrok sądu określający tą opiekę naprzemienną jest decydujący, choć Pani zdaniem tak nie jest, o czym wyżej, to należy zauważyć, iż nie jest wypełniona druga część powyższego unormowania wyłączającego zastosowanie ulgi, a mianowicie ustalenie obydwojgu rodzicom świadczenia wychowawczego zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, o czym szerzej w części opisu stanu faktycznego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym w 2022 r.):

Stosownie do art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 421 ze zm.):

W świetle art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Należy jednak wskazać, że art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym, określonym w tym przepisie, jest osobą samotnie wychowującą dziecko. Korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Z literalnego brzmienia art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, nie odnosi się do tego czy rodzic faktycznie pobiera to świadczenie, lecz czy ma do niego prawo (zostało mu przyznane).

Z opisu sprawy m.in. wynika, że w grudniu 2022 r. zapadł wyrok sądu o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód. Zgodnie z wnioskiem stron, sąd orzekł o opiece naprzemiennej nad dwójką dzieci. Po wyroku sądu (proces sądowy był długotrwały) byli małżonkowie ustalili zgodnie między sobą, że opieka naprzemienna nie będzie jednak korzystna dla dzieci z wielu powodów i postanowili obydwoje, iż będą wychowywać dzieci w następujący sposób: ojciec (rozwodnik) będzie samotnie wychowywał syna a matka (rozwódka) będzie samotnie wychowywała córkę. Ustalili także, iż ojciec będzie ponosił wydatki na syna, natomiast matka na córkę. Oprócz okazjonalnych prezentów (np. na święta) każdy z rodziców będzie ponosił wydatki tylko na jedno z dzieci (ojciec na syna, matka na córkę) i nie będą się wspomagali finansowo w żaden sposób. Rodzice będą także okazjonalnie spotykać się z dzieckiem, nad którym nie mają bieżącej, stałej opieki (ojciec z córką, matka z synem). Świadczenie wychowawcze 800+ na córkę zostało ustalone wyłącznie na Panią jak i na Pani wyłączny wniosek. W 2022 r. uczestniczyła Pani w wychowaniu córki, sprawowała Pani nad nią pieczę/opiekę, ponosiła Pani koszty jej utrzymania, troszczyła się Pani o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała Pani potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła Pani wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała Pani w edukacji szkolnej. W wyroku sądowym brak ustalenia świadczenia wychowawczego. Sąd w wyroku w żadnym stopniu nie odniósł się do tej kwestii.

Nie można zgodzić się z Pani stanowiskiem, zgodnie z którym spełnia Pani kryteria określone w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako osoba samotnie wychowująca dziecko i jest uprawniona do skorzystania ze sposobu rozliczenia, przewidzianego w art. 6 ust. 4d ww. ustawy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, nie kwestionując Pani zaangażowania w proces wychowawczy córki, nie można uznać, że w Pani przypadku spełnione zostały warunki wymagane dla rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wprawdzie – jak wskazała Pani we wniosku – w całym 2022 r. wyłącznie Pani (sama, bez udziału drugiego rodzica) wychowywała i wykonywała względem małoletniej córki władzę rodzicielską, to jednak wobec tego, że Pani córka – zgodnie z rozstrzygnięciem sądu – pozostaje pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom w myśl art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2023 r. poz. 810 i 1565) przysługuje prawo do ustalenia świadczenia wychowawczego, wystąpiła negatywna przesłanka uniemożliwiająca Pani skorzystanie z tej preferencji.

Każdy rodzic – niezależnie od tego, czy rozwiedziony, żyjący w separacji czy w rozłączeniu – jeżeli sprawuje naprzemienną opiekę nad dzieckiem, z racji której przysługuje mu prawo do ustalenia świadczenia wychowawczego zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, czyli w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego (do drugiej połowy uprawniony jest drugi rodzic), na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest traktowany jako osoba, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem co najmniej jedno dziecko. W konsekwencji, taki rodzic nie może opodatkować swoich dochodów na zasadach przewidzianych dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Dodajmy, że zwrot „zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci”, nie odnosi się do tego czy rodzic faktycznie pobiera to świadczenie, lecz czy ma do niego prawo (zostało mu przyznane).

W konsekwencji, nie może Pani skorzystać z rozliczenia się za 2022 r. jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).