Jednorazowe niedopełnienie obowiązku segregacji odpadów a podwyższona opłata - Wyrok NSA z dnia 4 lipca 2024 r., sygn. III FSK 1407/23

Jednorazowe niedopełnienie obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych jest wystarczającą przesłanką do nałożenia podwyższonej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie art. 6ka ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędzia NSA Anna Dalkowska, Sędzia WSA (del.) Mirella Łent (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej w L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 lipca 2023 r. sygn. akt I SA/Gd 442/23 w sprawie ze skargi Spółdzielni Mieszkaniowej w L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku z dnia 12 grudnia 2022 r. nr SKO.463.94.2022 w przedmiocie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 11 lipca 2023 r., I SA/Gd 442/23, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę S. w L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku z dnia 12 grudnia 2022 r. w przedmiocie określenia wysokości opłaty podwyższonej za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lipiec i sierpień 2022 r.

W uzasadnieniu wyroku, sąd pierwszej instancji wskazał, że istota sporu w rozpatrywanej sprawie sprowadzała się do oceny prawidłowości określenia skarżącej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z zastosowaniem stawek w podwyższonej wysokości ze względu na niedopełnienie obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. WSA w Gdańsku stanął na stanowisku, że należało przyznać rację organom, że ze względu na stwierdzone przez podmiot odbierający odpady przypadki braku segregacji odpadów komunalnych w miesiącach lipiec i sierpień 2022 r. skarżąca jako właściciel nieruchomości zobowiązana była na podstawie art. 6ka ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022 r., poz. 1297) dalej jako: "u.c.p.g." do uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi według stawki podwyższonej. Dodał, że powołany art. 6ka u.c.p.g. określa konsekwencje niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Podkreślił, że obowiązek taki wynika z art. 5 ust. 1 pkt 3 u.c.p.g., zgodnie z którym właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez zbieranie w sposób selektywny powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz sposobem określonym w wydanych na podstawie art. 4a ust. 1 u.c.p.g. WSA w Gdańsku wskazał, że nie było wątpliwości, że nieprawidłowości w selekcji odpadów zostały stwierdzone na nieruchomości skarżącej, zaznaczył, że na znajdujących się w aktach sprawy fotografiach, załączonych do zawiadomień, widoczna była nie tylko zawartość pojemników na odpady, ale także znajdująca się na wiacie śmietnikowej tablica, na której widnieje adres nieruchomości. Stwierdził, że doszło do uchybienia przez skarżącą obowiązkowi selektywnego zbierania odpadów komunalnych, przy czym uchybienie to nie miało charakteru incydentalnego, jak twierdzi strona, ale wystąpiło wielokrotnie. Sąd pierwszej instancji zauważył, że z art. 6ka u.c.p.g. wynika, że w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów dochodzi do wszczęcia postępowania administracyjnego i w następstwie tego wydania decyzji administracyjnej nakładającej na właściciela opłatę podwyższoną. Wykładnia językowa tego przepisu prowadzi do jednoznacznych rezultatów. Sposób sformułowania przesłanki powiadomienia przez organ odbierający odpady komunalne wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości - "w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych" oraz przesłanki określenia wysokości podwyższonej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi - "nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych" daje podstawę do przyjęcia, że czynności te powinny być podjęte także w przypadku jednorazowego niedopełnienia obowiązku. Wykładnia literalna wskazanego przepisu nie budzi wątpliwości i nie upoważnia do poszukiwania innego rozumienia przywołanych zapisów. Ustawodawca nie dookreślił pojęcia niedopełnienia obowiązku selektywnego zbierania odpadów. W przepisie nie ma mowy o "uporczywości", czy "notoryczności" niesegregowania odpadów. Pojęcia te nie stanowią zatem elementów norm prawnych wyrażonych w art. 6ka u.c.p.g. i w związku z tym nie podlegają ocenie jako przesłanki rozstrzygania przez organ administracji. WSA w Gdańsku podkreślił, że podwyższona opłata w odniesieniu do nieruchomości zamieszkałych nie ma charakteru stałego. Określana jest za miesiąc, w którym stwierdzono nieselektywną zbiórkę odpadów. Także ta okoliczność wskazuje na jej charakter jako opłaty za koszt dodatkowych usług związanych z odbiorem odpadów. Koszty te powstają niezależnie od tego, czy brak segregowania odpadów ma charakter incydentalny czy nie. Jeżeli odpady trafiają do odbiorcy jako zmieszane, powstają związane z tym dodatkowe koszty ich zagospodarowania, które muszą zostać sfinansowane. Gdyby pobór opłaty dodatkowej został uzależniony od "uporczywości" niesegregowania odpadów, to oznaczałoby to sytuację, w której powstawałyby koszty zagospodarowania odpadów zmieszanych, które musiałby zostać ostatecznie sfinansowane przez gminę. Tymczasem system gospodarowania odpadami komunalnymi jest z założenia systemem finansowanym z opłat mieszkańców, a nie z dopłat jednostek samorządu terytorialnego. Reasumując WSA w Gdańsku stwierdził, że doszło do ziszczenia się przesłanek warunkujących wydanie przez organ decyzji określającej wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za okresy, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, z zastosowaniem wysokości stawki opłaty podwyższonej. Wyrok ten w całości dostępny jest w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych (http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej w skrócie CBOSA).