Jak rozliczać usługi turystyczne - w pytaniach i odpowiedziach

Usługi turystyczne świadczone przez podatnika są opodatkowane według szczególnej procedury, wymienionej w art. 119 ustawy o VAT. Choć wskazany przepis określa zasady rozliczania podatku od tego rodzaju usług, jednak nie definiuje usług turystycznych. Nie odsyła również do legalnych definicji określonych w innych przepisach prawa. W celu zdefiniowania tych usług w praktyce najczęściej przyjmuje się definicje określone w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 196 ze zm.

SŁOWNICZEK

Usługi turystyczne - usługi przewodnickie, hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym.

Impreza turystyczna - co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu.

Turysta - osoba, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc.

Źródło: art. 3 pkt 1, 2 i 9 ustawy o usługach turystycznych

W podobny sposób definicję imprezy turystycznej określa art. 2 pkt 1 dyrektywy Rady 90/314/EWG z 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (Dz. Urz. UE L 158/59), który stanowi, że impreza turystyczna oznacza wcześniej ustaloną kombinację nie mniej niż dwóch z następujących usług sprzedawanych lub oferowanych do sprzedaży w łącznej cenie, o okresie ich świadczenia dłuższym niż 24 godziny lub obejmującym nocleg:

● transport,

● zakwaterowanie,

● inne usługi turystyczne niezwiązane z transportem lub zakwaterowaniem, stanowiące znaczącą część imprezy turystycznej.

1. Kiedy świadczone usługi turystyki podlegają opodatkowaniu w procedurze marży

Przedsiębiorca, który świadczy usługę turystyki, rozlicza VAT w oparciu o procedurę marży. Jak wynika z art. 119 ust. 3 ustawy o VAT, podatnik świadczący taką usługę musi rozliczyć podatek według specjalnej procedury w każdym przypadku, gdy:

● działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek,

● przy świadczeniu usługi nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

W przypadku świadczenia usługi turystyki spełniającej podane warunki podatnik nie ma możliwości wyboru między opodatkowaniem jej na zasadach ogólnych (art. 29a ustawy o VAT) a opodatkowaniem na zasadach szczególnych (art. 119 ustawy o VAT). Zastosowanie procedury marży jest wówczas obowiązkowe.

SŁOWNICZEK

Marża to różnica między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty (art. 119 ust. 2 ustawy o VAT).

Procedurę opodatkowania marży należy stosować bez względu na to, kto nabywa usługę turystyki. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości UE, który w wyroku z 26 września 2013 r. w sprawie C-193/11 uznał, że przepisy dotyczące procedury opodatkowania marży, mające zastosowanie do biur podróży, nie są ograniczone do sprzedaży usług turystycznych na rzecz podróżnych (ostatecznych konsumentów) i obejmują sprzedaże dokonywane na rzecz wszelkich klientów, w tym podmiotów gospodarczych. W wyroku tym TSUE wyjaśnił:

Okoliczność, że w 1977 r. - w czasie gdy przyjmowana była procedura szczególna dla biur podróży - większość tych biur sprzedawała swoje usługi bezpośrednio konsumentowi końcowemu, nie oznacza, że prawodawca pragnął ograniczyć stosowanie tej procedury do tego typu sprzedaży i wykluczyć z niego sprzedaż na rzecz innych podmiotów gospodarczych.

Tym samym procedurę opodatkowania marży należy stosować zarówno wtedy, gdy nabywcą usługi turystyki jest osoba prywatna (konsument), jak i wtedy, gdy nabywcą jest podmiot gospodarczy (podatnik VAT).

Przedstawiamy sytuacje, w których pojawia się najwięcej wątpliwości związanych z opodatkowaniem usług turystyki w procedurze marży.

1.1. Czy firma, która nie jest biurem podróży, powinna rozliczać usługę turystyki w procedurze marży

Firma jest agencją marketingową, która na zlecenie swoich klientów zajmuje się realizowaniem programów wyjazdowych. Biorą w nich udział pracownicy zleceniodawców. W skład świadczonej w ten sposób kompleksowej usługi turystyki zawsze wchodzi transport i zakwaterowanie, natomiast pozostałe elementy usługi zależą od indywidualnych potrzeb zgłoszonych przez klienta. Czy firma, która nie jest biurem podróży, powinna rozliczać usługę turystyki w procedurze marży?