Jakie są obowiązki pracodawcy w związku z uzyskaniem lub utratą przez pracownika mandatu radnego
Pracownicy, którzy utracili mandat radnego i korzystali z urlopu bezpłatnego, powinni zostać przyjęci do pracy, jeżeli w ciągu 7 dni od wygaśnięcia mandatu zgłoszą gotowość do podjęcia zatrudnienia. Natomiast pracownikom, którzy uzyskali mandat radnego w wyborach samorządowych (w pierwszym terminie lub w uzupełniającym), trzeba udzielić urlopu bezpłatnego, jeżeli funkcja radnego będzie kolidować z wykonywaniem dotychczasowych obowiązków służbowych w samorządzie.
Radny od momentu ślubowania nie może być zatrudniony w urzędzie gminy (starostwie lub urzędzie marszałkowskim), w której uzyskał mandat. Dotyczy to zatrudnienia zarówno na podstawie stosunku pracy, jak i umowy cywilnoprawnej. Radny nie może też pełnić funkcji kierownika gminnej (powiatowej, wojewódzkiej) jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy (nawet społecznie, honorowo lub nieodpłatnie). Nie ma jednak przeszkód, aby był np. zatrudniony w innym urzędzie gminy niż ta, w której sprawuje mandat, starostwie powiatowym albo urzędzie marszałkowskim.
Nawiązanie stosunku pracy przez radnego w jednostkach, w których nie może tego zrobić, powoduje wygaśnięcie mandatu, nawet jeżeli radny niezwłocznie go rozwiąże.
Uzyskanie mandatu - obowiązkowy urlop bezpłatny nie dla każdego
W zależności od tego, czy mandat w wyborach samorządowych uzyskuje osoba zatrudniona wcześniej w samorządzie, czy z zewnątrz, inaczej kształtuje się uprawnienie i obowiązek skorzystania z urlopu bezpłatnego na czas wykonywania mandatu.
Pozostawanie w zatrudnieniu nie jest okolicznością uniemożliwiającą sprawowanie mandatu przez osoby niezatrudnione w samorządzie. W przypadku samorządowców funkcja radnego pozostaje jednak w kolizji z dotychczasowym zatrudnieniem we wskazanych wcześniej sytuacjach. Dlatego wynikające z ustaw samorządowych zakazy łączenia funkcji radnego, niezależnie od szczebla administracyjnego, wymuszają konieczność skorzystania przez pracowników, którzy uzyskali mandat radnego, z urlopu bezpłatnego (patrz tabela).