PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 285,

uwzględniając wniosek Komisji (¹),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (²),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów (³),

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (⁴),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Użytkownicy danych statystycznych wyrażają rosnącą potrzebę harmonizacji w celu zapewnienia porównywalności danych na całym obszarze Unii Europejskiej. Funkcjonowanie rynku międzynarodowego wymaga istnienia standardów statystycznych w celu zbierania, przekazywania oraz publikowania krajowych i Wspólnotowych danych statystycznych tak, aby wszystkie podmioty na danym rynku mogły otrzymać porównywalne dane statystyczne. W tym kontekście, klasyfikacje są ważnym narzędziem dla zbierania, opracowania oraz rozpowszechniania danych statystycznych.

(2) Statystyki regionalne są kamieniem węgielnym Europejskiego Systemu Statystycznego. Wykorzystuje się je dla wielu celów. Od wielu lat europejskie statystyki regionalne opierają się na wspólnej klasyfikacji podziału regionalnego zwanej „Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych” (NUTS). Obecnie istnieje potrzeba prawnego umocowania tej klasyfikacji podziału regionalnego jak również ustanowienia precyzyjnych zasad dla potrzeb przyszłych zmian w zakresie niniejszej klasyfikacji. Klasyfikacja NUTS nie wyklucza istnienia innych dalszych podziałów i klasyfikacji.

(3) W związku z tym, wszystkie dane statystyczne Państw Członkowskich przekazywane do Komisji, w podziale na jednostki terytorialne, powinny w miarę możliwości uwzględniać klasyfikację NUTS.

(4) Analizując i udostępniając dane, Komisja powinna, w miarę możliwości, stosować klasyfikację NUTS dla wszystkich danych statystycznych klasyfikowanych według jednostek terytorialnych.

(5) W zależności od ich przeznaczenia na poziomie narodowym lub europejskim, niezbędne są różne poziomy statystyk regionalnych. W europejskiej klasyfikacji podziału regionalnego NUTS należy przyjąć przynajmniej trzy hierarchiczne poziomy szczegółowości. W razie potrzeby Państwa Członkowskie mogą przyjąć więcej poziomów szczegółowości klasyfikacji NUTS.

(6) Informacja na temat aktualnego terytorialnego układu regionu poziomu NUTS 3 jest niezbędna dla właściwego administrowania klasyfikacją NUTS, w związku z czym należy ją regularnie przedkładać Komisji.

(7) Określanie regionów wymaga stosowania obiektywnych kryteriów zapewniających bezstronność przy kompilowaniu i korzystaniu z danych statystyk regionalnych.

(8) Użytkownicy statystyk regionalnych potrzebują stabilności nomenklatury w czasie. Dlatego też, klasyfikacja NUTS nie powinna ulegać zmianie zbyt często. Samo istnienie rozporządzenia zapewni zwiększoną trwałość zasad.

(9) Porównywalność danych statystyk regionalnych wymaga, aby regiony można było ze sobą porównać pod względem stanu zaludnienia. W tym celu zmiany klasyfikacji NUTS powinny doprowadzić do ujednolicenia struktury regionalnej pod względem wielkości zaludnienia.

(10) Należy uwzględniać rzeczywistą polityczną, administracyjną i instytucjonalną sytuację. Jednostki nie administracyjne muszą odzwierciedlać uwarunkowania ekonomiczne, społeczne, historyczne, kulturowe, geograficzne lub środowiskowe.

(11) Konieczne jest odniesienie do definicji „ludności”, na której oparta jest klasyfikacja.

(12) Klasyfikacja NUTS ogranicza się do gospodarczego terytorium Państw Członkowskich i nie obejmuje w pełni całości obszaru, o którym mowa w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską. Wykorzystanie jej w celach Wspólnoty będzie zatem wymagać odrębnej oceny w każdym przypadku. Zgodnie z definicją przyjętą w Decyzji Komisji 91/450/EWG (⁵), w skład terytorium gospodarczego każdego z państw wchodzą obszary eksterytorialne regionów, na które składają się części terytorium gospodarczego, których nie można przyłączyć do danego regionu (przestrzeń powietrzna, wody terytorialne oraz szelf kontynentalny, enklawy terytorialne, a w szczególności ambasady, konsulaty, bazy wojskowe oraz złoża ropy, gazu ziemnego itp. na wodach międzynarodowych, poza szelfem kontynentalnym, eksploatowane przez jednostki rezydenta). Konieczne jest aby klasyfikacja NUTS umożliwiała również prowadzenie statystyk dla takiego obszaru eksterytorialnego.

(13) Zmiany do klasyfikacji NUTS będą wymagać ścisłych konsultacji z Państwami Członkowskimi.

(14) Ze względu na to, że cel proponowanego działania, czyli harmonizacji statystyk regionalnych, nie może być w wystarczającym stopniu zrealizowany przez Państwa Członkowskie, a może być pełniej zrealizowany na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodne z zasadą pomocniczości zawartymi w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zdefiniowaną w tym samym artykule, niniejsze Rozporządzenie nie wykracza poza to, co konieczne jest dla osiągnięcia tego celu.

(15) Klasyfikacja NUTS przedstawiona w niniejszym rozporządzeniu powinna zastąpić „Nomenklaturę Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS)” ustalaną doraźnie przez Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich we współpracy z krajowymi instytutami statystyk. W rezultacie, wszystkie odniesienia aktów Wspólnotowych do „Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS)” należy obecnie rozumieć jako odnoszące się do klasyfikacji NUTS przedstawionej w niniejszym rozporządzeniu.

(16) Rozporządzenie Rady (WE) Nr 322/97 z dnia 17 lutego 1997 roku w sprawie statystyk Wspólnoty (⁶) stanowi podstawę odniesienia dla przepisów zawartych w niniejszym rozporządzeniu.

(17) Środki niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia powinny być przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 roku, ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (⁷).

(18) Komitet ds. Programu Statystycznego ustanowionego decyzją Rady 89/382/EWG, Euratom (⁸) zgodnie z art. 3 wspomnianej decyzji,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Przedmiot

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia wspólną klasyfikację jednostek terytorialnych (NUTS), aby zapewnić zbieranie, zestawianie i rozpowszechnianie europejskich danych statystycznych na różnych poziomach terytorialnych Unii.

2. Klasyfikację NUTS przedstawiono w załączniku I.

3. Lokalne jednostki administracyjne (LAU), o których mowa w art. 4, uzupełniają klasyfikację NUTS.

4. Siatki statystyczne, o których mowa w art. 4a, uzupełniają klasyfikację NUTS. Te siatki statystyczne są wykorzystywane do obliczania typologii terytorialnych opartych na danych dotyczących liczby ludności.

5. Unijne typologie terytorialne, o których mowa w art. 4b, uzupełniają klasyfikację NUTS przez przypisanie typów do jednostek terytorialnych.

Artykuł 2

Struktura

1. Klasyfikacja NUTS dokonuje podziału obszaru ekonomicznego Państw Członkowskich określonego w decyzji Komisji 91/450/EWG na jednostki terytorialne. Każdej jednostce terytorialnej zostaje przypisany określony kod i nazwa.

2. Klasyfikacja NUTS jest hierarchiczna – dzieli każde Państwo Członkowskie na jednostki terytorialne poziomu NUTS 1, z których każdy dzieli się na jednostki terytorialne poziomu NUTS 2, a te z kolei dzielą się na jednostki terytorialne poziomu NUTS 3.

3. Dana jednostka terytorialna może jednak reprezentować kilka poziomów NUTS.

4. Na tym samym poziomie NUTS dwie różne jednostki terytorialne w tym samym Państwie Członkowskim nie mogą być identyfikowane według tej samej nazwy. Jeżeli dwie jednostki terytorialne w różnych Państwach Członkowskich mają taką samą nazwę, do nazw jednostek terytorialnych dodaje się symbol kraju.

5. (uchylony).

Artykuł 3

Kryteria klasyfikacji

1. Jednostki administracyjne istniejące w ramach Państw Członkowskich stanowią pierwsze kryterium stosowane dla określenia jednostek terytorialnych.

W tym celu „jednostka administracyjna” oznacza obszar geograficzny z władzami administracyjnymi uprawnionymi do podejmowania decyzji administracyjnych i politycznych dla tego obszaru w obrębie prawnych i instytucjonalnych ram Państwa Członkowskiego.

2. W celu ustanowienia odpowiedniego poziomu NUTS, który ma objąć konkretną klasę jednostek administracyjnych w Państwie Członkowskim, średnia wielkość tej klasy jednostek administracyjnych w Państwie Członkowskim będzie się mieścić w następujących granicach stanu ludności:

W przypadku gdy stan ludności całego Państwa Członkowskiego jest niższy niż dolna granica danego poziomu NUTS, całe Państwo Członkowskie traktowane jest jako jedna jednostka terytorialna NUTS na tym poziomie.

3. Na potrzeby niniejszego rozporządzenia przyjmuje się, że ludność danej jednostki terytorialnej składa się z osób, które zwykle w niej zamieszkują.

4. Istniejące jednostki administracyjne wykorzystywane do celów klasyfikacji NUTS przedstawiono w załączniku II. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 7a, w celu zmiany załącznika II na podstawie zmian w jednostkach administracyjnych, o których Komisja została powiadomiona przez dane państwo członkowskie zgodnie z art. 5 ust. 1.

5. Jeżeli dla danego poziomu NUTS nie istnieją w Państwie Członkowskim jednostki administracyjne o właściwej skali wielkości, które odpowiadają kryteriom wymienionym w ust. 2, to ten poziom NUTS tworzy się, łącząc ze sobą odpowiednią liczbę istniejących mniejszych, przylegających jednostek administracyjnych. Przy łączeniu uwzględnia się kryteria geograficzne, społeczno-ekonomiczne, historyczne, kulturowe lub uwarunkowania środowiska naturalnego.

Połączone jednostki nazywa się „jednostkami nieadministracyjnymi”. Wielkość jednostek nieadministracyjnych w Państwie Członkowskim dla danego poziomu NUTS mieści się w granicach stanu zaludnienia, o których mowa w ust. 2.

Niektóre jednostki nieadministracyjne mogą jednak odbiegać od tych przedziałów z powodu szczególnych uwarunkowań geograficznych, społeczno-ekonomicznych, historycznych, kulturowych lub środowiskowych, w szczególności na wyspach i w regionach najbardziej oddalonych.

Artykuł 4

Lokalne jednostki administracyjne

1. W każdym państwie członkowskim lokalne jednostki administracyjne (LAU) dzielą poziom NUTS 3 na jeden lub dwa kolejne poziomy jednostek terytorialnych. Co najmniej jeden z poziomów LAU jest jednostką administracyjną zdefiniowaną w art. 3 ust. 1 i określoną w załączniku III. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 7a, w celu zmiany wykazu LAU w załączniku III na podstawie zmian w jednostkach administracyjnych, o których Komisja została powiadomiona przez dane państwo członkowskie zgodnie z art. 5 ust. 1.

2. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy każdego roku państwa członkowskie przekazują Komisji (Eurostatowi), według stanu na dzień 31 grudnia poprzedniego roku, wykaz LAU, wskazując wszelkie zmiany oraz region NUTS 3, do którego dane LAU należą. Stosują przy tym elektroniczny format danych wymagany przez Komisję (Eurostat).

3. Komisja (Eurostat) publikuje wykaz LAU w przeznaczonej do tego sekcji swojej strony internetowej do dnia 31 grudnia każdego roku.

Artykuł 4a

Siatki statystyczne

Komisja (Eurostat) prowadzi i publikuje system siatek statystycznych na szczeblu Unii w przeznaczonej do tego sekcji swojej strony internetowej. Siatki statystyczne muszą być zgodne ze specyfikacjami określonymi w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1089/2010 (⁹).

Artykuł 4b

Unijne typologie terytorialne

1. Komisja (Eurostat) prowadzi i publikuje w przeznaczonej do tego sekcji swojej strony internetowej typologie unijne składające się z jednostek terytorialnych na poziomie NUTS, LAU i komórek siatki.

2. Ustala się następującą typologię opartą na siatce o poziomie rozdzielczości wynoszącym 1 km²:

– „ośrodki miejskie”,

– „klastry miejskie”,

– „komórki siatki obszarów wiejskich”.

3. Następujące typologie ustalane są na poziomie LAU:

a) stopień urbanizacji (DEGURBA):

– „obszary miejskie”:

– „miasta” lub „obszary gęsto zaludnione”,

– „małe miasta i przedmieścia” lub „obszary o średniej gęstości zaludnienia”,

– „obszary wiejskie” lub „obszary słabo zaludnione”;

b) funkcjonalne obszary miejskie:

– „miasta” wraz z ich „strefami dojazdu do pracy”;

c) obszary przybrzeżne:

– „obszary przybrzeżne”,

– „obszary nieprzybrzeżne”.

Jeżeli istnieje więcej niż jeden poziom administracyjny LAU w państwie członkowskim, Komisja (Eurostat) zasięga opinii tego państwa członkowskiego w celu określenia poziomu administracyjnego LAU, który należy zastosować przy przypisywaniu typologii.

4. Następujące typologie i oznaczenia są ustalane na poziomie NUTS 3:

a) typologia miejsko-wiejska:

– „regiony przeważająco miejskie”,

– „regiony pośrednie”,

– „regiony przeważająco wiejskie”;

b) typologia metropolitalna:

– „regiony metropolitalne”,

– „regiony niemetropolitalne”;

c) typologia przybrzeżna:

– „regiony przybrzeżne”,

– „regiony nieprzybrzeżne”.

5. Komisja w drodze aktów wykonawczych określa jednolite warunki zharmonizowanego stosowania typologii na poziomie Unii. Warunki te określają metodę przypisywania typologii do poszczególnych LAU i regionów z poziomu NUTS 3. Przy stosowaniu jednolitych warunków Komisja uwzględnia uwarunkowania geograficzne, społeczno-ekonomiczne, historyczne, kulturowe i środowiskowe. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 7.

Artykuł 5

Zmiany w zakresie NUTS

1. Państwa Członkowskie informują Komisję:

a) o wszelkich modyfikacjach w zakresie istniejących jednostek administracyjnych, mogących mieć wpływ na klasyfikację NUTS, zgodnie z brzmieniem załącznika I lub postanowień załączników II i III,

b) o wszelkich innych zmianach na poziomie kraju, mogących wpłynąć na klasyfikację NUTS, zgodnie z kryteriami klasyfikacji, o których mowa w art. 3.

2. Zmiany granic jednostek na poziomie NUTS 3 wynikające ze zmian w mniejszych jednostkach administracyjnych, o których mowa w załączniku III:

a) nie są uznawane za zmiany w klasyfikacji NUTS, o ile oznaczają przeniesienie liczby ludności, równej lub mniejszej jednemu procentowi terytorialnych jednostek poziomu NUTS 3, których to dotyczy,

b) są uznawane za zmiany klasyfikacji NUTS, zgodnie z paragrafem 3 niniejszego artykułu, o ile oznaczają przeniesienie więcej niż jednego procenta ludności jednostek terytorialnych NUTS 3, których to dotyczy.

3. Zmiany do klasyfikacji NUTS w odniesieniu do jednostek nieadministracyjnych Państwa Członkowskiego, o których mowa w art. 3 ust. 5, mogą być dokonane, jeśli na danym poziomie klasyfikacji NUTS zmiana taka zmniejsza standardowe odchylenia wielkości pod względem stanu zaludnienia we wszystkich jednostkach terytorialnych Unii Europejskiej.

4. Zmiany w klasyfikacji NUTS w załączniku I przyjmuje się w drugiej połowie roku kalendarzowego, nie częściej niż co trzy lata, na podstawie kryteriów określonych w art. 3. Niemniej jednak w przypadku znaczącej reorganizacji struktury administracyjnej państwa członkowskiego takie zmiany w klasyfikacji NUTS mogą być przyjmowane w krótszych odstępach czasu.

Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 7a, w celu zmiany klasyfikacji NUTS, o której mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, na podstawie zmian w jednostkach terytorialnych, o których Komisja została powiadomiona przez dane państwo członkowskie zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu. Dane regionalne przesyłane Komisji (Eurostatowi) przez państwa członkowskie opierają się na zmienionej klasyfikacji NUTS, począwszy od 1 stycznia drugiego roku po przyjęciu tego aktu delegowanego.

5. W przypadku przyjęcia przez Komisję aktu delegowanego, o którym mowa w ust. 4, dane państwo członkowskie przekazuje Komisji (Eurostatowi) szereg czasowy dla nowego podziału regionalnego w celu zastąpienia przekazanych wcześniej danych. Dane państwo członkowskie przekazuje te szeregi czasowe do dnia 1 stycznia czwartego roku po przyjęciu tego aktu delegowanego.

Komisja w drodze aktów wykonawczych określa jednolite warunki dotyczące szeregów czasowych oraz ich długości, biorąc pod uwagę możliwość ich dostarczenia. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 7.

Artykuł 6

Zarządzanie

Komisja podejmie niezbędne środki, aby zapewnić konsekwentne zarządzanie klasyfikacją NUTS. W szczególności takie środki mogą obejmować:

a) sporządzanie i aktualizację not wyjaśniających na temat NUTS,

b) analizę problemów pojawiających się z tytułu wdrożenia NUTS w klasyfikacjach jednostek terytorialnych Państw Członkowskich.

Artykuł 7

Procedura komitetowa

1. Komisję wspomaga Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Artykuł 7a

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 3 ust. 4, art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 4, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 18 stycznia 2018 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 3 ust. 4, art. 4 ust. 1 oraz w art. 5 ust. 4, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 3 ust. 4, art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 4 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 8

(uchylony).

Artykuł 9

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, 26 maja 2003