Postanowienie SN z dnia 26 maja 1998 r. sygn. III SW 1/98

1. Także w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji sądy są uprawnione do niestosowania ustaw z nią sprzecznych (art. 236 ust. 1 Konstytucji).

2. Prezydium Sejmu nie ma kompetencji do odmowy przyjęcia wniosku o przeprowadzenie referendum (art. 110 ust. 2 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum, Dz.U. Nr 99, poz. 487).

Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Roman Kuczyński, Walerian Sanetra

Sąd Najwyższy, z udziałem Romana Korzewicza, pełnomocnika obywatelskiego Ruchu „Samorządowa Rzeczpospolita", Prezydium Sejmu oraz Państwowej Komisji Wyborczej, po rozpoznaniu w dniu 26 maja 1998 r. na rozprawie skargi Romana Korzewicza na uchwałę Prezydium Sejmu nr 18 z dnia 21 kwietnia 1998 r. w sprawie odmowy przyjęcia wniosku o zarządzenie referendum

postanowił:

uchylić zaskarżoną uchwałę, znieść postępowanie w sprawie i przekazać Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej do rozpoznania wniosek z dnia 27 marca 1998 r. o przeprowadzenie referendum.

Uzasadnienie

Roman Korzewicz, pełnomocnik Obywatelskiego Ruchu „Samorządowa Rzeczpospolita", wniósł skargę na uchwałę nr 18 Prezydium Sejmu z dnia 21 kwietnia 1998 r. odmawiającą przyjęcia wniosku z dnia 27 marca 1998 r. o zarządzenie referendum w sprawie podziału i ustroju terytorialnego kraju. Przyczyną odmowy przyjęcia tego wniosku była niewystarczająca ilość obywateli popierających go. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum (Dz. U. Nr 99, poz. 487) wniosek powinien uzyskać poparcie co najmniej 500 tys. osób posiadających prawo wybierania do Sejmu, a w niniejszej sprawie tych osób było 484.540. Prezydium Sejmu ustaliło to zlecając na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o referendum Państwowej Komisji Wyborczej sprawdzenie, czy jest wymagana liczba podpisów. Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła, że ogółem złożono 536.129 podpisów, ale 51.580 złożono wadliwie. W skardze wniesiono o uchylenie zakwestionowanej uchwały Prezydium Sejmu oraz uznanie, że skarżący miał prawo do złożenia dnia 22 kwietnia 1998 r. uzupełniającej listy zawierającej podpisy 21.364 osób popierających wniosek oraz że wniosek z dnia 27 marca 1998 r. spełniał wymogi ustawowe, gdyż poparło go 500 tys. osób. W skardze podniesiono, że skoro art. 6 ustawy o referendum nie zakazuje uzupełniania wniosku i w ogóle nic na ten temat nie stanowi, to poprzez odesłanie z art. 44 tej ustawy powinno się stosować odpowiednio Ordynację wyborczą do Sejmu, przewidującą możliwość usuwania wad wniosku. Stwierdzono także, iż Konstytucja nie upoważnia Prezydium Sejmu do działania w imieniu Sejmu. Nie miało ono zatem kompetencji do działania na zewnątrz polegającego na skierowaniu sprawy do Państwowej Komisji Wyborczej oraz podjęciu uchwały odmawiającej przyjęcia wniosku. Zarzucono także popełnienie błędów w weryfikacji podpisów i całych list. Wymaganie podania wieku osoby popierającej wniosek powinno być uznane za spełnione, jeżeli zamiast tego wpisano datę urodzenia tej osoby. Nie powinno się - zdaniem skarżącego - eliminować podpisów mieszkańców wsi, którzy nie podali numeru domu, gdyż bez trudu można ustalić ich tożsamość. Bezzasadnie nie uwzględniano podpisów umieszczonych na odwrocie karty, na którym nie było tytułu wniosku, mimo że znajdował się on na awersie, a kolejność numeracji była zachowana.