Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 3 października 2023 r., sygn. II SA/Wr 306/23

Administracyjne postępowanie; Ochrona zwierząt

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Wojciech Śnieżyński, Sędziowie: Sędzia WSA Olga Białek (spr.), Asesor WSA Malwina Jaworska-Wołyniak, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w Wydziale II w dniu 3 października 2023 r. sprawy ze skargi Stowarzyszenia [...] z siedzibą w J. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia 24 marca 2023 r. nr SKO/SR-418/13/2023 w przedmiocie stwierdzenia wniesienia odwołania z uchybieniem terminu I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy na rzecz strony skarżącej kwotę 100 (słownie: sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 27 grudnia 2022 r. nr 1/2022 działający z upoważnienia Burmistrza Miasta i Gminy Ś., Kierownik Referatu Inwestycji i Gospodarki Komunalnej (dalej: organ I instancji) z dnia 27 grudnia 2022r. nr 1/2022 odmówił nakazania czasowego odebrania psa w typie [...] W. D.

Powyższa decyzja została doręczona Stowarzyszeniu D. z siedzibą w J. (dalej: Stowarzyszenie, strona skarżąca) w dniu 30 stycznia 2023 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Legnicy (dalej: organ II instancji, SKO, Kolegium) postanowieniem z dnia 24 marca 2023 r. znak: SKO/SR-418/13/2023 stwierdziło wniesienie odwołania z uchybieniem terminu. W uzasadnieniu organ podkreślił, że zaskarżoną decyzję doręczono stronie w dniu 30 stycznia 2023 r. i decyzja ta zawierała pouczenie o prawie wniesienia od niej odwołania do organu odwoławczego w terminie 3 dni od daty jej doręczenia. Jak wywiodło SKO, koniec 3 - dniowego terminu do wniesienia odwołania przypadał na dzień 2 lutego 2023 r. Odwołanie od powyższej decyzji opatrzone zostało datą 13 lutego 2023 r. i w tymże dniu zostało nadane w Urzędzie Pocztowym. Według Kolegium z przedstawionych okoliczności wynika, że odwołanie zostało wniesione z uchybieniem ustawowego terminu. Warunkiem skuteczności czynności procesowej - wniesienia odwołania - jest zachowanie ustawowego terminu do jego wniesienia. Uchybienie ustawowego terminu powoduje bezskuteczność odwołania, co oznacza brak możliwości rozpoznania sprawy merytorycznie. Kolegium nie podzieliło przy tym stanowiska Stowarzyszenia, że w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania 3 - dniowy termin do złożenia odwołania i że ma on zastosowanie do odwołania od decyzji o jakich mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt. W tym zakresie Kolegium w pełni podzieliło pogląd wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 31 stycznia 2022 r. sygn. akt II SA/Lu 626/21. Sąd nie miał wątpliwości, że oba rozstrzygnięcia - odebranie zwierzęcia i odmowa jego odebrania - następują na podstawie art. 7 ust. 1 u.o.z. W związku z powyższym art. 7 ust. 2a u.o.z. ma zastosowanie również do decyzji o odmowie odebrania zwierzęcia właścicielowi. Przepis ten odwołuje się bowiem nie do konkretnego rozstrzygnięcia (pozytywnego), lecz do decyzji, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.o.z. SKO zwróciło uwagę na konstrukcję art. 7 ust. 1 u.o.z., zgodnie z którym zwierzę "może być" czasowo odebrane właścicielowi. Przepis przyznaje przede wszystkim kompetencję wójtowi. Przy takim brzmieniu art. 7 ust. 1 u.o.z. nie sposób stwierdzić, że stanowi on wyłącznie o jednym, konkretnym rozstrzygnięciu. Odnosząc się do podnoszonego w orzecznictwie argumentu, że art. 7 ust. 3 u.o.z. organ odwoławczy wskazał na podjęcie decyzji "w przedmiocie odebrania zwierzęcia" w przeciwieństwie do ust. 1, a różnym wyrażeniom nie należy nadawać tego samego znaczenia. Kolegium zważyło, że przepisy dotyczą innych trybów odebrania zwierzęcia i wymagają innego sformułowania ze względów czysto językowych. W przypadku zastosowania art. 7 ust. 3 u.o.z. decyzja jest wydawana następczo. Nie ma zatem potrzeby artykułowania uprawnienia do czasowego odebrania zwierzęcia, co umożliwia inne sformułowanie przepisu. SKO podkreśliło, że WSA w Lublinie stanął na stanowisku, że nie można różnicować dyspozycji przepisu art. 7 ust. 2a zd. 1 u.o.z. ze względu na rozstrzygnięcie, jakie zapadło w sprawie - ponieważ ustawodawca nie zróżnicował wyraźnie tych sytuacji. Odmiennej interpretacji nie wspiera także wykładnia celowościowa. Analizowany przepis został wprowadzony w związku ze szczególnym przedmiotem decyzji - odebraniem zwierzęcia w związku z traktowaniem, o jakim mowa w art. 6 u.o.z. Jego istotą jest zapewnienie sprawności i szybkości postępowania mającego na celu zabezpieczenie zwierzęcia. W związku z tym wszelkie czynności w sprawie powinny być podejmowane bez zbędnej zwłoki. Przy analizowaniu powyższego zagadnienia nie można tracić z pola widzenia dobra zwierząt, któremu służy ustawa o ochronie zwierząt. Potrzeba szybkiego działania i ochrony zwierzęcia zachodzi również wtedy, gdy wydawana jest decyzja o odmowie czasowego odbioru zwierzęcia właścicielowi (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 15 marca 2016 r., sygn. akt II SA/Bd 91/16). W orzecznictwie podnosi się również argument, że dłuższy termin na wniesienie odwołania jest bardziej korzystny dla organizacji, zajmujących się statutowo ochroną zwierząt. Trudno jednak przyjąć, że dłuższe postępowanie, opieszałość po stronie takiej organizacji służy ochronie zwierząt, które przynajmniej potencjalnie mogą być traktowane w sposób, o którym stanowi art. 6 ust. 2 u.o.z. Ustawodawca zobowiązał wszystkie podmioty postępowania (w tym również stowarzyszenia zajmujące się ochroną zwierząt) do sprawnego działania w celu ochrony zwierząt. Stosując wykładnię celowościową, nie można art. 7 ust. 2a u.o.z. interpretować wybiórczo. Zdaniem Sądu art. 7 ust. 2a u.o.z. należy czytać łącznie, mając na uwadze oba zdania, które zawiera. Intencją ustawodawcy było także zakreślenie krótkiego okresu prowadzenia postępowania przed organem drugiej instancji. W przypadku, gdy negatywna decyzja wójta wydana na podstawie art. 7 ust. 1 u.o.z. jest błędna, organ odwoławczy zrewiduje ten stan rzeczy w terminie 7 dni. Natomiast całkowicie sprzeczna z celem wprowadzenia przepisu byłaby taka wykładnia, która akceptowałaby przedłużenie okresu (ewentualnego) znęcania się nad zwierzęciem z uwagi na toczące się na zasadach ogólnych postępowanie odwoławcze. Nie można tracić z pola widzenia, że cały art. 7 u.o.z. ma charakter szczególny, dotyczy "czasowego" - nie zaś trwałego, ostatecznego - odebrania zwierzęcia. Ustawodawca wskazał, że zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie przepadku lub postępowanie karne w sprawie zostanie umorzone (art. 7 ust. 6 u.o.z.). Odebranie zwierzęcia służy jego zabezpieczeniu na czas trwania postępowania karnego. Należy uznać, że mając na uwadze szczególny charakter procedury czasowego odebrania zwierzęcia, ustawodawca wyraził w art. 7 ust. 2a u.o.z. niedopuszczalność przedłużania stanu niepewności, co do odebrania zwierzęcia - i to niezależnie od tego, jaka jest treść rozstrzygnięcia. Służy to zarówno dobru zwierzęcia, jak i gwarantuje poszanowanie praw jego właściciela. Podobny pogląd można także odnaleźć w Komentarzu do ustawy o ochronie zwierząt pod red. Karoliny Kuszlewicz (Lex). Wskazano w nim, że krótkie terminy (procesowe - przypis Kolegium) podyktowane są koniecznością szybkiego rozstrzygnięcia co do losu zwierzęcia, co jest szczególnie istotne w przypadku zwierząt odebranych w sposób nieuprawniony. Nieuzasadnione odebranie zwierząt rodzi bowiem dwojakiego rodzaju problemy. Po pierwsze, naruszać może więź człowieka ze zwierzęciem, jeśli taka istnieje (odnosi się to do tzw. zwierząt domowych), po drugie zaś, może przerwać "korzystanie" ze zwierząt w celach produkcyjnych (które niezależnie od ocen moralnych, wciąż jest w dużym zakresie dozwolone). Jedna i druga sytuacja, jeśli odbędzie się w sposób bezpodstawny, rodzić może odpowiedzialność odszkodowawczą, a nawet odpowiedzialność karną (jeśli okazałoby się, że podmiot interweniujący, mimo ostatecznej decyzji odmawiającej zatwierdzenia odebrania zwierzęcia, odmawia jego zwrotu). Nie będzie jednak do niej podstaw, gdy decyzja o czasowym odebraniu zwierząt była uzasadniona w świetle art. 7 ust. 1 lub art. 7 ust. 3 u.o.z. Zatem w ocenie Kolegium, nie ma podstaw aby różnicować termin do złożenia odwołania czy też rozpoznania sprawy w trybie odwoławczym, w zależności od tego czy decyzja w sprawie odebrania zwierzęcia jest wydawana w oparciu o ait. 7 ust. 1 czy art. 7 ust. 3 u.o.z., względnie czy ma ona charakter decyzji pozytywnej (sankcjonującej odebranie zwierzęcia) czy też odmownej (odmawiającej odebrania zwierzęcia). W każdym przypadku chodzi bowiem o dobro zwierzęcia i szybkie usunięcie stanu niepewności, co do jego dalszego losu.