Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 17 października 2023 r., sygn. II SA/Ol 639/23

Transport

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Marzenna Glabas (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Piotr Chybicki Asesor WSA Grzegorz Klimek po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 17 października 2023 r. sprawy ze skargi Ż. Sp. z o.o. w O. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie z dnia [...], nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za nieuzupełnienie dodatkowych danych w zgłoszeniu SENT oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z 2 lutego 2023 r. Naczelnik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Olsztynie (dalej jako: "organ I instancji", "naczelnik UCS"), działając na podstawie art. 21 ust. 2d ustawy z 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (Dz. U. z 2017 r. poz. 708, ze zm.; dalej jako: "ustawa SENT"), nałożył na Z. sp. z o.o. (dalej jako: "spółka", "skarżąca") karę pieniężną 10.000 zł za nieuzupełnienie w zgłoszeniu [...] stanu licznika oraz numeru fabrycznego dystrybutora, tj. za naruszenie obowiązku wynikającego z art. 7c ust. 1 ustawy SENT i odstąpił od nałożenia kary 20.000 zł za brak uzupełnienia tych samych danych w zgłoszeniu [...] oraz [...].

W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że podstawę do wszczęcia postępowania dała analiza danych w rejestrze SENT przeprowadzona przez Śląski Urząd Celno-Skarbowy w Katowicach Dział Centrum SENT, która wykazała nieuzupełnienie wymienionych zgłoszeń o wskazane dane. Organ ustalił,

że przedmiotem zgłoszenia z 25 kwietnia 2022 r., z 17 maja 2022 r. i 6 maja 2022 r. był przewóz z B. S.A. towaru objętego pozycją CN ex 2711 – propan-butan

w ilości odpowiednio 7000 l, 6000 l i 6200 l. Stosownie do § 3b pkt 1 lit a) i b) rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie dodatkowych danych podlegających wskazaniu w zgłoszeniu przewozu towarów (Dz. U. z 2021 r., poz. 1259, dalej jako: "rozporządzenie"), spółka zobowiązana była wskazać w zgłoszeniach stany liczników dystrybutorów, z których wydawany jest towar, odczytane bezpośrednio przed załadunkiem do zbiornika oraz numery fabryczne dystrybutorów, czego jednak nie uczyniono. Organ I instancji podniósł, że podmiot wysyłający, podmiot odbierający oraz przewoźnik są obowiązani niezwłocznie aktualizować dane zawarte w zgłoszeniu w takim zakresie, w jakim byli zobowiązani do ich zgłoszenia (art. 8 ust. 1 ustawy SENT). Naczelnik UCS wskazał, że spółka wnioskowała o odstąpienie od nałożenia kary, na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy SENT. Usprawiedliwiała, że nieuzupełnienie zgłoszeń nastąpiło w okresie, który był dla spółki bardzo trudny, ponieważ pracownik odpowiedzialny merytorycznie za zamykanie dostaw paliw okazał się osobą niekompetentną, działającą na własną rękę, niewykonującą poleceń przełożonych, nie zachowywał procedur, jak i przepisów określonych dla obszaru jego obowiązków, a także działał celowo na niekorzyść spółki, co w konsekwencji doprowadziło do zwolnienia tej osoby. Używane przez pracownika mienie spółki w postaci laptopa i telefonu nie zostało zwrócone w terminie, został zablokowany dostęp do aplikacji, jak i wszelkich danych dotyczących czynności przy zamawianiu i zamykaniu dokumentacji obrotu paliwami, a w chwili odzyskania urządzeń wszelkie dane były trwale usunięte. Skarżąca argumentowała, że jej działania w analizowanym okresie były ograniczone z powodu opisanych faktów i nie miały na celu uniknięcia jakichkolwiek zobowiązań. Przedłożyła faktury na zakup gazu propan-butan od B. S.A., obejmujące podatek akcyzowy. Uwzględniając stanowisko spółki, organ I instancji uznał, że w przepisach ustawy SENT ustawodawca nie wyłączył odpowiedzialności podmiotu odbierającego nawet za uchybienia popełnione na skutek błędów czy omyłek. Przepisy ustawy są bezwzględnie obowiązujące i nie przewidują wartościowania przyczyn naruszenia przez odpowiedzialne podmioty zasad systemu monitorowania drogowego przewozu wrażliwych towarów. Odstępstwo od nałożenia kary pieniężnej jest instytucją o charakterze wyjątkowym, gdyż zasadą jest płacenie kar, a nie zwalnianie z tego obowiązku. Wskazano, że norma prawna zawarta w art. 21 ust. 3 ustawy SENT uregulowała możliwość odstąpienia od ukarania, tj. z powodu "ważnego interesu podmiotu odbierającego" lub "interesu publicznego", przy spełnieniu pozostałych warunków z art. 26 ust. 3 tej ustawy. O istnieniu "ważnego interesu podmiotu odbierającego" świadczą okoliczności obiektywne, np. trudności finansowe wynikające ze zdarzeń niezależnych od niego, znacznie obniżających jego zdolności płatnicze, spowodowane zdarzeniami losowymi. W związku z tym organ I instancji dokonał analizy sytuacji majątkowej spółki i ustalił, że skarżąca nie posiada zaległości podatkowych i tytułów wykonawczych. Według stanu na dzień 14 lipca 2022 r. nie były przeprowadzane w stosunku do spółki kontrole celno-skarbowe ani postępowania podatkowe. Skarżąca jest beneficjentem pomocy publicznej. W okresie od 10 listopada 2011 r. do 3 marca 2021 r. otrzymała pomoc w wysokości 2 613 350,20 zł brutto. W ocenie organu I instancji nałożenie kary finansowej nie doprowadziłoby do ograniczenia lub upadku prowadzonej działalności, a co za tym idzie, do konieczności obciążenia Skarbu Państwa kosztami pomocy. Tym samym, w ocenie naczelnika UCS, nie zachodzą przesłanki do odstąpienia od nałożenia kary z powodu "ważnego interesu" spółki. Z kolei pojęcie interesu publicznego uzasadniającego odstąpienie od nałożenia kary uwzględnia zaufanie obywatela do organu państwa, wartości wspólne dla całego społeczeństwa, sprawiedliwość, a także wyeliminowanie sytuacji, gdy rezultatem zapłaty należności będzie obciążenie Skarbu Państwa kosztami pomocy. Przy ocenie interesu publicznego należy również uwzględnić, czy podmiot odpowiedzialny za naruszenie prowadził działalność zgodną z prawem. Nie jest bowiem w interesie publicznym nakładanie kar pieniężnych na podmioty, które działają zgodnie z prawem, a dokonały jedynie nieistotnych (z punktu widzenia również podatkowego) omyłek czy błędów w zgłoszeniu SENT. Naczelnik UCS podniósł, że zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 sierpnia 2021 r., sygn. akt. II GSK 214/21, właściwe odczytanie klauzuli interesu publicznego jako przesłanki dającej podstawę do nałożenia kary powinno także nastąpić z uwzględnieniem zasady proporcjonalności wywodzącej się z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, która mimo że jest adresowana do ustawodawcy, powinna być traktowana jako zasada stosowania prawa. Zastosowanie zasady proporcjonalności w odniesieniu do sankcji bezwzględnie oznaczonej (administracyjnej kary pieniężnej w określonej wysokości) wymaga rozważenia, czy wymierzenie kary pieniężnej w określonej wysokości będzie przydatne do osiągnięcia zamierzonych skutków (celów) danej regulacji oraz czy zachowana została właściwa dla demokratycznego państwa prawa proporcja między efektem wymierzonej sankcji pieniężnej a jej dolegliwością. Uwzględniając powyższe, organ I instancji stwierdził, że w interesie publicznym jest, aby uczestnicy systemu monitorowania przewozów wywiązywali się z obowiązków nałożonych na nich przepisami prawa. Podmiot odbierający, jako profesjonalny przedsiębiorca, zobowiązany jest do staranności i dbałości w zakresie prowadzonej działalności oraz znajomości przepisów prawa i takiego zorganizowania wykonywanej działalności, aby wyeliminować ryzyko jego naruszenia. Mając na uwadze okoliczności, w jakich doszło do niewykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa, naczelnik UCS wymierzył karę pieniężną za jedno naruszenie występujące w zgłoszeniu [...] i jednocześnie uznał, że w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki interesu publicznego, które uzasadniają odstąpienie od nałożenia kary za naruszenia występujące w pozostałych dwóch zgłoszeniach. Interes publiczny nie wymaga nakładania kary w stosunku do każdego naruszenia z osobna, natomiast w stosunku do jednego naruszenia konieczne jest zastosowanie środków niezbędnych dla osiągnięcia celu ustawy SENT. Nałożenie kary pieniężnej za uchybienia występujące w trzech zgłoszeniach SENT w wysokości 30.000 zł naruszyłoby zasadę proporcjonalności określoną w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, która nakazuje organom państwowym użycie jedynie takich środków, które są niezbędne dla osiągnięcia konkretnego celu. Zdaniem organu nałożenie kary pieniężnej za jedno naruszenie jest wystarczające do zdyscyplinowania spółki do przestrzegania przepisów zawartych w ustawie SENT. Podkreślono, że podejmując decyzję o nałożeniu kary pieniężnej za jedno naruszenie i odstępując od nałożenia kary za dwa naruszenia organ I instancji wziął pod uwagę przesłanki interesu publicznego oraz uwzględnił podnoszone przez spółkę argumenty, tj. fakt że prowadzi legalną działalność gospodarczą, nie zalega w zapłacie podatków i innych należności publicznoprawnych oraz składek ZUS. W wyniku przeprowadzonej analizy danych zawartych w systemie SENT organ stwierdził, że w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 5 stycznia 2023 r. spółka była podmiotem odbierającym gaz LPG w 32 zgłoszeniach SENT. W przypadku 29 zgłoszeń zostały one zamknięte prawidłowo, wprowadzono faktyczną ilość odebranego gazu LPG w litrach, podano stan licznika dystrybutora oraz numer fabryczny dystrybutora gazu LPG. Pozostałe trzy są przedmiotem niniejszego postępowania. W ocenie naczelnika UCS wymierzenie kary administracyjnej w łącznej wysokości 30.000 zł za nieuzupełnienia dodatkowych danych w trzech zgłoszeniach SENT byłoby niewspółmierne do stopnia naruszenia przepisów ustawy SENT.