Wyrok WSA w Łodzi z dnia 7 września 2023 r., sygn. II SA/Łd 708/23

Administracyjne postępowanie; Pomoc społeczna

Dnia 7 września 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Asesor WSA Beata Czyżewska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 września 2023 roku sprawy ze sprzeciwu I. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 22 czerwca 2023 roku znak: KO.441.138.2023 w przedmiocie ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego oddala sprzeciw. ał

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z 22 czerwca 2023 r. znak: KO.441.138.2023 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Piotrkowie Trybunalskim, po rozpatrzeniu odwołania I.W., uchyliło zaskarżoną decyzję Wójta Gminy Grabica z 27 kwietnia 2023 r. nr GOPS.4211.ŚP.186.2023. w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad matką J.S. i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Jak wynika z akt sprawy decyzją z 27 kwietnia 2023 r. Wójt Gminy Grabica odmówił przyznania I.W. świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad matką J.S. . W jej uzasadnieniu organ powołał przepisy art. 17 ust. 1 pkt 4, ust. 1a oraz ust. 5 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 390 z późn.zm. – dalej w skrócie "u.ś.r.") i wskazał, że 20 marca 2023 r. I.W. złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad matką J.S. . Do wniosku dołączyła orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności matki z 28 lutego 2023 r. znak: PZ.801.110.2023 wydane przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Trybunalskim, z którego wynika, iż nie da się ustalić od kiedy istnieje niepełnosprawność, a ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 19 stycznia 2023 r. Orzeczenie wydano do dnia 28 lutego 2026 r. W trakcie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego 3 kwietnia 2023 r. pracownik socjalny GOPS w Grabicy ustalił, że I.W. jest osobą rozwiedzioną, ma troje dorosłych dzieci: syna zamieszkującego w Piotrkowie Trybunalskim i dwie córki zamieszkujące w Łodzi. Wnioskodawczyni mieszka pod jednym adresem z matką J.S. , jednakże prowadzi odrębne gospodarstwo domowe. J.S. jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, wymaga opieki innych osób w codziennym funkcjonowaniu. Wymaga pomocy przy czynnościach związanych z higieną osobistą, samodzielnie korzysta z toalety. Ubiera się sama, jednakże często są to ubrania niedostosowane do pory roku czy sytuacji, albo założone nieprawidłowo. Porusza się samodzielnie, ale wymaga pomocy córki podczas chodzenia po nierównej powierzchni czy przechodzeniu przez próg. Podczas spacerów używa laski, a po schodach nie jest w stanie chodzić. Nie może zostawać sama w domu. Córka I.W. zapewnia matce całodobową opiekę. W ramach tej opieki przygotowuje matce 4-5 posiłków dziennie (podgrzewa je, nakłada na talerz, podaje), 3 razy dziennie podaje leki, których dawki przygotowuje na bieżąco. Myje matkę, czesze, obcina paznokcie. Wnioskodawczyni wykonuje wszystkie czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, rozpala w piecu, wietrzy pomieszczenia, sprząta, gotuje, pierze, robi zakupy, zamawia wizyty lekarskie domowe, realizuje recepty. Wnioskodawczyni do 31 grudnia 2022 r. pracowała zawodowo. Zrezygnowała z pracy aby zająć się chorą matką, której stan zdrowia pogarsza się. Dalsze godzenie pracy zawodowej z opieką nad matką stało się niemożliwe. Wnioskodawczyni jest osobą zdrową, nie leczy się z powodu chorób przewlekłych, nie ma orzeczenia o niepełnosprawności. W toku postępowania wyjaśniającego ustalono również, że J.S. ma syna, który zamieszkuje z rodziną na sąsiedniej działce, jednakże nie zajmuje się matką. Pracuje zawodowo, ma na utrzymaniu dwoje uczących się dzieci (syna 11 lat i córkę 20 lat), leczy się z powodu chorób przewlekłych. W ocenie organu pierwszej instancji w sprawie nie zaistniały negatywne przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, o których mowa w art. 17 ust. 5 u.ś.r. Zdaniem organu pierwszej instancji jedną z przesłanek uprawniających do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobom, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.ś.r., innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki w myśl art. 17 ust. 1a pkt 2 jest fakt, iż nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego jednoznacznie wynika, że wnioskodawczyni nie jest jedyną osobą spokrewnioną z J.S. w pierwszym stopniu, a co za tym idzie, nie jest jedyną osobą, która może sprawować nad nią opiekę. Brak chęci zajmowania się matką ze strony syna, nie zwalnia go z obowiązku alimentacyjnego na jej rzecz. Jest to wręcz jego obowiązek, tak jak i I.W., bowiem obowiązek alimentacyjny ciąży w równym stopniu na wszystkich dzieciach. Sprawowanie opieki nad rodzicem nie musi być wykonywane bezpośrednio i polegać na osobistym świadczeniu. Organ nadmienił także, iż świadczenie pielęgnacyjne nie jest przyznawane za samą opiekę nad niepełnosprawnym rodzicem, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania tej opieki lub za rezygnację z zatrudnienia w celu jej sprawowania. Nie może być traktowane jako zastępcze źródło dochodu.