Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 11 lipca 2023 r., sygn. II SAB/Wr 50/23

Administracyjne postępowanie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Halina Filipowicz-Kremis (spr.), Sędziowie: Sędzia WSA Adam Habuda, Sędzia WSA Gabriel Węgrzyn, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w Wydziale II w dniu 11 lipca 2023 r. sprawy ze skargi Dolnośląskiego [...] we W. na bezczynność Wójta Gminy Bolesławiec w przedmiocie usunięcia odpadów i gospodarowania nimi I. stwierdza, że Wójt Gminy Bolesławiec pozostaje w bezczynności; II. stwierdza, że bezczynność Wójta Gminy Bolesławiec ma miejsce z rażącym naruszeniem prawa; III. zobowiązuje Wójta Gminy Bolesławiec do prawidłowego, zgodnego z prawem załatwienia sprawy w terminie 30 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z uzasadnieniem.

Uzasadnienie

Skargą z dnia 26 stycznia 2023 r., Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (dalej – strona skarżąca, DWIOŚ) zarzucił Wójtowi Gminy Bolesławiec (dalej – wójt) bezczynność w sprawie usunięcia odpadów i gospodarowania nimi. Jak wskazano w treści skargi na bezczynność podczas działań przeprowadzonych przez inspektorów Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu w dniach 17-18.02.2022 r. (podjętych na skutek pisma z dnia 16 lutego 2022 r. Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego) stwierdzono fakt porzucenia odpadów (w tym odpadów o charakterze niebezpiecznym) na parkingu przy ul. [...], [...] Ł. obok stacji [...] C. W trakcie czynności przeprowadzonych przez funkcjonariuszy Policji, Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Bolesławcu, funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, a także biegłego sądowego ustalono, że na naczepie pojazdu zgromadzono 24 palety, na części z nich znajduje się 19 pojemników o pojemności 10001 typu "Mauser" a na pozostałych, znajdują się beczki o różnej pojemności. Pojemniki te są wypełnione innymi pojemnikami o zróżnicowanej wielkości, a w nich znajdują się nieznane substancje o charakterystycznym zapachu lakierów, farb i rozpuszczalników. W jednym z pojemników znajdują się odpady typu, prawdopodobnie, medycznego (co zostało na późniejszym etapie postępowania potwierdzone przez biegłego). Również opisy na niektórych pojemnikach wskazywały, że zawierają one odpady niebezpieczne np. o kodzie 07 02 08 * - inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne oraz 15 01 10* - opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych. Podczas oględzin zauważono, że jeden z pojemników 10001 jest w dolnej części zawilgocony, a paleta, na której się znajduje jest pokryta oleistą substancją. W związku z tym faktem oceniono, że istnieje realne zagrożenie, że może dojść do rozszczelnienia pojemnika i przedostania się substancji bezpośrednio do środowiska. Ze wstępnych ustaleń z biegłym sądowym dokonanych na etapie oględzin i poboru próbek wynikało, że szacowana masa ujawnionych odpadów to około 24 m3 i że są to odpady niebezpieczne – związki ropopochodne, wyczuwalne lotne związki organiczne, oleje, smary, lakiery oraz odpady medyczne. Próbki odpadów zostały pobrane przez biegłego sądowego w celu przeprowadzenia analizy laboratoryjnej. Wobec stwierdzenia konieczności podjęcia natychmiastowych działań mających na celu usunięcie odpadów z miejsca ich aktualnego magazynowania, pismem z dnia 18.02.2022 r. (nr DJDI.7024.16.2022) DWIOŚ poinformował organ o poczynionych ustaleniach. Co równie istotne przedstawiciel Urzędu Gminy przyjechał w dniu 17.02.2022 r. na miejsce postoju pojazdu z odpadami. Z uwagi na brak jakichkolwiek działań w sprawie porzuconych odpadów niebezpiecznych, wystąpieniem z dnia 8 marca 2022 r. (znak WI.7024.51.DM.PP.DD.TBI), na podstawie art. 16 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2023 r. poz. 824) DWIOŚ zwrócił się do wójta o usunięcie nieprawidłowości w jego działaniach, polegających na niepodjęciu postępowania mającego na celu usunięcie odpadów niebezpiecznych zgromadzonych na naczepie pojazdu ciężarowego, znajdującego się na terenie parkingu przy ul. [...], [...] Ł. W odpowiedzi na wystąpienie DWIOŚ, wójt pismem z 11 marca 2022 r. wskazał, że w przedmiotowym przypadku niewystarczająco ustalono stan faktyczny, a co za tym idzie dokonano nieprawidłowej kwalifikacji organu zobowiązanego do działania. W ocenie wójta zachodziła konieczność zastosowania procedury określonej w art. 24a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2021 r. poz. 779 ze zm.) – dalej: "ustawa o odpadach" i skierowania pojazdu na właściwy parking przez organ, który wszczął kontrolę transportu odpadów. Następnie DWIOŚ pismem z dnia 21 kwietnia 2022 r. (znak: WI.7024.51.2022.DM.PP.DD.TBI) skierowanym do wójta, ponownie wskazał, że w ocenie DWIOŚ nie tylko uzasadnionym ale i koniecznym jest wszczęcie działań w trybie art. 26a ustawy o odpadach. Wyjaśniono, że usunięcie odpadów z naczepy w miejscu ich aktualnego zgromadzenia jest najbezpieczniejszym dla środowiska sposobem postępowania z odpadami, nie tylko z uwagi na charakter odpadów, ale i rozszczelnienie pojemników powodujące pojawianie się odcieków. Dalsze ich przewożenie, w sposób niezabezpieczony, może spowodować kolejne wycieki o większym natężeniu. Konieczne jest ich skierowane do bezpośredniego końcowego przetworzenia, po uprzednim ich prawidłowym zabezpieczeniu na czas transportu. Dodatkowo wyjaśniono że żaden z organów, który był w miejscu nielegalnego porzucenia odpadów, nie przeprowadził kontroli transportu co jest przesłanką warunkującą możliwość zastosowania trybu z art. 24 a ustawy o odpadach. Zarówno inspektorzy Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego we Wrocławiu jak i inspektorzy WIOŚ we Wrocławiu nie przeprowadzili kontroli, ponieważ nie było podmiotu wobec którego można rozpocząć czynności kontrolne – brak kierowcy pojazdu, informacji umożliwiającej ustalenie posiadacza odpadów czy miejsca ich pochodzenia, transport nie był zgłoszony w BDO (przeprowadzenie oględzin odpadów na naczepie porzuconego pojazdu, nie może zostać utożsamione z przeprowadzeniem kontroli).