Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 20 lipca 2023 r., sygn. II SA/Sz 332/23

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Windak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Wiesław Drabik, Sędzia WSA Joanna Wojciechowska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 20 lipca 2023 r. sprawy ze skargi M. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] stycznia 2023 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] września 2022 r. Prezydent Miasta S., powołując się na przepisy art. 17 ust. 1, art. 3 pkt 11, art. 25 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 615 ze zm.), odmówił przyznania M. C. świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad babcią M. S., uzasadniając odmowę tym, że znaczny stopień niepełnosprawności M.S. powstał po ukończeniu 25 roku życia. Ponadto organ wskazał, że niepełnosprawna posiada córki na których w pierwszej kolejności spoczywa obowiązek alimentacyjny, co wyklucza przyznanie świadczenia dla wnuczki.

M. C. złożyła od tej decyzji odwołanie, wnosząc o jej uchylenie i przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów postępowania polegające na niewyjaśnieniu wszystkich okoliczności sprawy oraz naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 17 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 17 ust. 1a oraz art. 17 ust. 1b pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

W wyniku rozpoznania sprawy na skutek złożonego odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S., działając w oparciu o art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.) i art. 17 ust. 1 pkt 4, ust. 1a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, decyzją z dnia [...] stycznia 2023 r., nr [...], utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium przytoczyło przepisy art. 17 ust. 1, ust. 1a i ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz przedstawiło ustalenia stanu faktycznego sprawy. Kolegium wskazało m.in., że odwołująca się, jako osoba wnioskująca o przyznanie świadczenia, podała, że sprawuje opiekę jest jej 75 letnią, niepełnosprawną babcią - M. S., która jest wdową. Z załączonego do wniosku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z 16 grudnia 2017 r. wynika, że M. S. została na stałe zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności. Nie da się jednak ustalić od kiedy istnieje niepełnosprawność, natomiast znaczny stopień niepełnosprawności datuje się od 27 listopada 2017 r., tj. od 70 roku życia. W wyniku przeprowadzonego wywiadu środowiskowego ustalono, że M. S. mieszka razem z odwołującą się, jej mężem oraz dwójką ich dzieci. Wnuczka nigdzie nie pracuje, utrzymuje się ze świadczeń na dzieci i wynagrodzenia męża. Opiekuje się babcią, wykonuje wszystkie czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Zapewnia babci niezbędną pomoc w zachowaniu higieny, podaje leki, zapewnia kontakt z lekarzem, pomaga w załatwianiu spraw urzędowych. Organ ustalił, że rodzice niepełnosprawnej nie żyją, natomiast żyje jej trójka dzieci, tj. syn legitymujący się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz dwie córki, które nie legitymują się znacznym stopniem niepełnosprawności nie wykazują chęci podjęcia się opieki nad swoją matką, co jednak nie zwalnia je z obowiązku alimentacyjnego wobec niej. Dopóki względem M. S.. na jej dzieciach ciąży obowiązek alimentacyjny (za wyjątkiem syna legitymującego się znacznym stopniem niepełnosprawności), to nie będzie on istniał po stronie wnuczki jako zobowiązanej w dalszej kolejności. Kolegium wyjaśniło, że dla zachowania obiektywnego kryterium ustawodawca przyjął, że jedynie legitymowanie się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności przez osoby zobowiązane w pierwszej kolejności do wypełnienia obowiązku alimentacyjnego daje możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego dla dalszego krewnego. Żadne inne okoliczności, jak zatrudnienie, zły stan zdrowia ale nie poparty orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, a tym bardziej brak chęci opiekowania się matką nie zwalnia zobowiązanych z wykonania obowiązku alimentacyjnego wobec matki bowiem obowiązek alimentacyjny nie musi być wypełniany jedynie osobiście. Stąd nawet faktyczne sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny przez dalszego krewnego nie uprawnia do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w sytuacji, gdy w relacji rodzinnej znajdują się osoby zobowiązane w pierwszej kolejności do świadczeń alimentacyjnych wobec osoby niepełnosprawnej i same nie legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.