Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 31 maja 2023 r., sygn. II SA/Gd 185/23

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Magdalena Dobek - Rak Sędziowie: Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz (spr.) Asesor WSA Justyna Dudek - Sienkiewicz po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2023 r. w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi E. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia 20 grudnia 2022 roku, nr SKO Gd/3369/22 w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

E. H. (dalej: strona, wnioskodawczyni, skarżąca) reprezentowana przez pełnomocnika wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku (dalej: organ II instancji, organ odwoławczy, Kolegium) z 20 grudnia 2022 r., którą utrzymano w mocy decyzję z 16 maja 2022 r. wydaną przez Prezydenta Miasta Gdańska, odmawiającą przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej wnioskowanego na męża W.H..

Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Pismem z 21 stycznia 2023 r. strona zwróciła się do Gdańskiego Centrum Świadczeń z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad bliską osobą niepełnosprawną. Po przeprowadzeniu postępowania w tym zakresie organ I instancji w dniu 16 maja 2022 r. odmówił przyznania wnioskodawczyni prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu przytoczono ustalony w sprawie stan faktyczny, w szczególności wnioski płynące z przeprowadzonych wywiadów środowiskowych. Po przytoczeniu treści art. 17 ust. 1 oraz art. 17 ust. 5 pkt 1a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U z 2023 r., poz. 390), dalej jako: "u.ś.r.", podkreślono, że podstawowymi przesłankami przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest - po pierwsze - niepełnosprawność osoby bliskiej, co do której istnieje obowiązek alimentacyjny, wraz z wymogiem sprawowania nad nią stałej opieki, po drugie zaś - rezygnacja lub niepodejmowanie z zatrudnienia w celu sprawowania tej opieki nad osobą tego wymagającą. Pomiędzy tymi dwoma przesłankami musi istnieć związek przyczynowo - skutkowy. Świadczenie pielęgnacyjne nie jest bowiem przyznawane za samo sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną, gdyż obowiązek alimentacyjny wynika z ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia. Rozmiar tej opieki musi więc być na tyle duży, aby całkowicie uniemożliwiał podjęcie lub wykonywanie pracy zarobkowej. Wprawdzie art. 17 ust. 1 u.ś.r. nie wiąże podjęcia lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z osiągnięciem konkretnego wieku lecz świadczenie pielęgnacyjne nie jest skierowane do każdej osoby niezatrudnionej opiekującej się niepełnosprawnym członkiem rodziny lecz do osób, które wywiązują się ze swego obowiązku alimentacyjnego, osobiście zapewniają stałą lub długotrwałą opiekę i jednocześnie z tego właśnie powodu zaprzestają aktywności zarobkowej, obiektywnie zdolne do podjęcia zatrudnienia, na którą to zdolność wpływa także wiek takiej osoby. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego ustalono, że mąż strony wymaga stałej opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, co wynika z posiadanego orzeczenia. Organ nie zanegował rzeczywistego faktu niesienia przez skarżącą pomocy choremu mężowi, lecz podkreślił, iż stan ten nie może automatycznie przesądzać o zasadności przyznania żądanego świadczenia. W ocenie organu I instancji z przedstawionych przez wnioskodawczynię okoliczności nie wynika, aby istniał związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy stanem zdrowia męża, a rezygnacją przez nią z aktywności zawodowej, który to związek uprawniałby do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego. Zaznaczono, że od momentu zakończenia zatrudnienia (2006 r.) wnioskodawczyni nie podejmowała żadnej aktywności zawodowej. Zdaniem organu, z zasad doświadczenia życiowego wynika, że osoba, która wiele lat nie była aktywna zawodowo nie jest w stanie skutecznie ponownie wejść na rynek pracy. Wiek wnioskodawczyni (71 lat) jest kolejnym czynnikiem obniżającym zdolność do wykonywania pracy zarobkowej, szczególnie, że nie powołała się na fakt posiadania szczególnych kwalifikacji zawodowych, z racji których mogłaby obecnie podjąć zatrudnienie lub inną pracę zarobkową. Nie można również porównywać opieki nad mężem z faktycznym wykonywaniem zatrudnienia lub pracy zarobkowej. Obowiązek zapewnienia pomocy osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom nie może być zrealizowany poprzez zastąpienie emerytury świadczeniem pielęgnacyjnym, którego cel jest inny. Stwierdzono zatem, że z własnego wyboru strona nie podejmowała zatrudnienia, co wyklucza zaistnienie przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, polegającej na istnieniu związku przyczynowego między rezygnacją z zatrudnienia lub jego niepodejmowaniem, a sprawowaniem opieki nad członkiem rodziny.