Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 8 stycznia 2021 r., sygn. II SA/Gl 1322/20

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Matan, Sędziowie, Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, , Sędzia WSA Artur Żurawik (spr.), , , , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 stycznia 2021r. sprawy ze skargi Miasta G. na rozstrzygniecie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie dofinansowania do opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w formie zasiłków celowych oddala skargę.

Uzasadnienie

Wojewoda Śląski rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] r., nr [...] , działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 713 ze zm. - dalej u.s.g.) stwierdził nieważność zarządzenia Nr [...] Prezydenta Miasta G. z dnia [...] r. w sprawie określenia zasad udzielania osobom starszym dofinansowania do opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w formie zasiłków celowych, w całości, jako sprzecznego z art. 7 Konstytucji RP w zw. z art. 8 ust. 1 i 2, art. 39, art. 41 pkt 1, art. 102 ust. 1 oraz art. 106 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1876 z późn. zm. - dalej u.p.s.), oraz z art. 107 § 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm. - dalej k.p.a.).

W uzasadnieniu organ podał, że zarządzenie zostało doręczone w dniu 22 lipca 2020 r. Jako podstawę prawną zarządzenia podano art. 30 ust. 1 u.s.g. i art. 110 ust. 3 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 5 oraz art. 39 u.p.s. Organ nadzoru ocenił, że jest ono w całości sprzeczne z prawem, jako pozbawione podstawy prawnej. W załączniku do przedmiotowego zarządzenia Prezydent określił m. in. krąg podmiotowy osób, które będą mogły ubiegać się o zasiłki celowe przeznaczone na dofinansowanie do opłaty za gospodarowanie odpadami (ust. 3), warunki przyznawania świadczeń (ust. 4 pkt 1), wysokość świadczeń (ust. 4 pkt 2) oraz sposób ich wypłacania (ust. 4 pkt 3). Zgodnie z art. 110 ust. 3 u.p.s. ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta). To, że Prezydent Miasta posiada kompetencję do ustalenia kierunków i sposobu wykonywania zadań przez ośrodek pomocy społecznej, nie oznacza uprawnienia organu wykonawczego do władczego ingerowania w zasady przyznawania zasiłków celowych. Zasady te określa ustawa i to jej przepisy stanowią podstawę do wydawania decyzji administracyjnych. Tymczasem ustalenie zakresu podmiotowego oraz sposobu i zakresu udzielania wsparcia, zawarte w załączniku do przedmiotowego zarządzenia, wykracza poza granice przewidziane dla ustaleń organu wykonawczego gminy i rozstrzyga o prawach i obowiązkach mieszkańców gminy, co w świetle obowiązujących przepisów prawa jest niedopuszczalne. W ust. 3 załącznika do zarządzenia Prezydent określił szczegółowe warunki kwalifikujące do uzyskania zasiłku celowego - określając w ten sposób krąg podmiotowy osób, które mogą ubiegać się o przyznanie tych świadczeń. Jednym z tych warunków jest "dysponowanie dochodem nieprzekraczającym 300% dochodu określonego w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej". W ten sposób Prezydent podniósł ustawowe kryterium dochodowe uprawniające do zasiłku celowego, o którym mowa w art. 39 ustawy. Tymczasem z art. 8 ust. 2 u.p.s. jednoznacznie wynika, że jedynie Rada Miasta - w drodze uchwały będącej aktem prawa miejscowego - może podjąć decyzję o podwyższeniu tego kryterium. Ponadto Prezydent Miasta w ust. 4 pkt 1 załącznika do zarządzenia ustalił, że warunkiem udzielenia wsparcia finansowego jest złożenie prawidłowo wypełnionego wniosku wraz z załącznikami oraz przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, mimo że warunki te wynikają z ustawy o pomocy społecznej - w szczególności z jej art. 102 ust. 1 oraz art. 106 ust. 3 i 4. Wreszcie, w ust. 4 pkt 2 i 3 załącznika Prezydent określił, że zasiłki celowe mają być przyznawane w wysokości 50 % obowiązującej w G. stawki za gospodarowanie odpadami, a 30% ww. stawki w przypadku osób niesegregujących odpady. Środki wypłacane będą bezpośrednio na rachunek podmiotu, na rzecz którego osoba objęta pomocą obowiązana jest wnosić tę opłatę. W przekonaniu organu nadzoru Prezydent Miasta, w drodze zarządzenia, autorytatywnie przesądził o treści decyzji administracyjnych, mimo, że ich rozstrzygnięcie (i uzasadnienie) powinny zostać ustalone dopiero po przeprowadzeniu indywidualnego postępowania (art. 107 § 1 i 3 k.p.a.).