Wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 lipca 2020 r., sygn. IV SA/Wa 2630/19

Kombatanci

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Marzena Milewska-Karczewska (spr.), Sędziowie asesor WSA Agnieszka Wąsikowska, sędzia WSA Tomasz Wykowski, Protokolant ref. Bartłomiej Grzybowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lipca 2020 r. sprawy ze skargi D. R. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych oddala skargę

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi jest decyzja z (...) września 2019r. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nr (...), którą organ ten utrzymał w mocy decyzje własną z (...) maja 2019r. nr (...) o odmowie potwierdzenia D. R. statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych.

Materialnoprawną podstawę decyzji stanowił przepis art. 5 w związku z art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ustawy z dnia 20 marca 2015r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (jt. Dz.U. z 2018r. poz. 690 - dalej: ustawa o działaczach antykomunistycznych).

Zaskarżone rozstrzygniecie wydane zostało w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Decyzją z (...) maja 2019r. (nr wskazany na wstępie) Szef Urzędu do Spraw Kombatantów Osób Represjonowanych (dalej: Szef Urzędu), po rozpatrzeniu wniosku D. R., odmówił ww. potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Zdaniem organu analiza całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego nie daję podstaw do uznania, że wnioskodawca spełnia przesłanki z art. 2 i art. 3 ustawy o działaczach antykomunistycznych.

Na skutek wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy przez D. R. Szef Urzędu ponownie rozpoznając sprawę decyzją z (...) września 2019r. (nr wskazany na wstępie) utrzymał decyzję własną z (...) maja 2019r. w mocy, uznając że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie. W uzasadnieniu organ przywołał obowiązujące w sprawie przepisy ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz wskazał, że Szef Urzędu w niniejszej sprawie przeprowadził szczegółowe postępowanie wyjaśniającego. W wyniku tego postępowania ustalono, że Pan D. R. w latach 1980-1981 należał do (...). Przez pewien czas zajmował nawet stanowisko przewodniczącego struktur związku w Hotelu (...) (znajduje to potwierdzenie w zeznaniach J. Z. oraz w pisemnych wyjaśnieniach D. P.). Organ zauważył jednak, że zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o działaczach antykomunistycznych, prowadzona w okresie od 31 sierpnia 1981 r. do 12 grudnia 1981 r. działalność w ramach niezależnych związków zawodowych nie jest jednak zaliczana do okresów działalności opozycyjnej. Na podstawie zebranych dowodów organ za wiarygodne uznał wyjaśnienia strony, w zakresie w jakim wskazała ona, że w okresie stanu wojennego brała udział w spotkaniach, które odbywały się w kościołach na terenie P. i w okolicach, w mszach za ojczyznę oraz w manifestacjach. W ocenie Szefa Urzędu tego rodzaju aktywność, jeżeli nie była połączona z podejmowaniem konkretnych działań, jak zorganizowany udział w redakcji, druku, kolportażu ulotek, prasy i wydawnictw drugiego obiegu, organizowanie strajków, manifestacji lub pomocy dla osób represjonowanych, nie może stanowić samodzielnej podstawy potwierdzenia wnioskowanego statusu. Spotkania tego rodzaju, w tym msze za ojczyznę, a także manifestacje uliczne, były wydarzeniami masowymi, w których brały udział osoby negatywnie nastawione do panującego ustroju. Za działalność opozycyjną nie może być uznany również sam negatywny stosunek do ustroju komunistycznego. Z kolei za niewiarygodne Szef Urzędu uznał wyjaśnienia zainteresowanego w zakresie w jakim wskazywał on, że uczestniczył w organizowaniu manifestacji, pomocy dla osób represjonowanych, czy kolportażu nielegalnych ulotek. Organ wskazał w tym zakresie, że D. P. w swoich pisemnych wyjaśnieniach stwierdziła, że nie współpracowała z D. R. Zainteresowany wskazywał natomiast, że wspólnie z nią organizował pomoc dla osób internowanych. Również wyśnienia K. L. nie wskazują, aby świadek znał jakiekolwiek szczegóły działalności wnioskodawcy. Zeznania świadka J. Z. w zakresie działalności zainteresowanego zawierają zaś wiele nieścisłości. Potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym znajdują jedynie wyjaśniania świadka co do udziału strony w spotkaniach w kościołach i w manifestacjach. Zgromadzony materiał, zdaniem organu odwoławczego, nie potwierdza zatem by strona brała regularny udział w organizowaniu marszów o antyrządowym charakterze. Wnioskodawca miał ponadto współpracować z nieżyjącym już opozycjonistą J. C. Organ zapoznał się z biogramem J. C. zawartym w Encyklopedii Solidarności i ustalił, że żadne z podejmowanych przez niego przedsięwzięć nie pokrywa się z działaniami podnoszonymi w toku postępowania przez D. R. Trudno wobec tego uznać, że ich znajomość wykraczała poza wspólny udział w spotkaniach w kościołach. Organ zaznaczył również, że także Służba Bezpieczeństwa, która w związku z postawą zainteresowanego podejrzewała go o prowadzenie nielegalnej działalności, nie stwierdziła jej prowadzenia przez stronę.