Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 12 marca 2020 r., sygn. II SA/Go 18/20

Budowlane prawo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Michał Ruszyński Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka - Trzebiatowski (spr.) Sędzia WSA Grażyna Staniszewska Protokolant st. sekr. sąd. Agata Przybyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2020 r. sprawy ze skargi Gminy [...] na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...]r., nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego oddala skargę.

Uzasadnienie

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (zwany dalej PINB), działając na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 i art. 51 ust. 7 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1186 ze zm. - określanej dalej jako u.p.b.) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U z 2018 r. poz. 2096 ze zm., aktualny t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 256 ze zm. - określanej dalej jako k.p.a.), wydał dnia [...] września 2019 r. decyzję nr [...], którą nałożył na Gminę [...] obowiązek doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego poprzez demontaż trzech górnych kręgów betonowych i ponowne przykrycie płytą żelbetową studzienki znajdującej się ponad poziomem gruntu na terenie działki o numerze ewidencyjnym gruntu [...] położonej w obrębie [...] oraz demontaż trzech górnych kręgów betonowych i ponowne przykrycie płytą żelbetową studzienki znajdującej się ponad poziomem gruntu na terenie działki o numerze ewidencyjnym gruntu [...] położonej w obrębie [...].

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że dnia [...] października 2017 r. przeprowadzono kontrolę (oględziny) studzienek melioracyjnych usytuowanych na terenie działek o numerach ewidencyjnych gruntu [...] położonych w obrębie [...], stanowiących własność P.S., W.S. i Z.S. W trakcie kontroli stwierdzono wykonanie na terenie działek robót budowlanych polegających na "wyniesieniu" istniejących studzienek melioracyjnych ponad poziom gruntu na wysokość około 0,3-0,4 m. Omawiane roboty budowlany - w ocenie organu - należało zakwalifikować jako przebudowę urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, gdyż rurociąg na którym usytuowane są studzienki ma średnicę 0,16 m, a więc poniżej 0,6 m, wykonano w 2017 r. z naruszeniem art. 30 ust. 1 pkt 2 u.p.b., ponieważ przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych nie dokonano wymaganego zgłoszenia. Dalej organ podał, że inwestorem omawianych robót była Gmina, a nadto, że w związku z tym, iż roboty wykonano bez wymaganego zgłoszenia, należało zastosować tryb naprawczy, uregulowany w przepisach art. 50-51 u.p.b. Ponieważ omawiane roboty budowlane zostały wykonane na terenie działek nienależących do inwestora, istotne znaczenie przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy ma - zdaniem PINB - okoliczność dotycząca dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych organ I instancji podkreślił, że jakkolwiek przepis art. 51 ust. 1 pkt 2 u.p.b. nie stanowi podstawy do wydania decyzji nakładającej na inwestora obowiązek złożenia przewidzianego w art. 32 ust. 4 pkt 2 u.p.b. oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, to jednak organ prowadzący postępowanie w sprawie nie jest zwolniony z obowiązku ustalenia, czy podmiot, wobec którego prowadzone jest postępowanie, legitymuje się tytułem prawnym do nieruchomości na cele budowlane. Skoro bowiem w postępowaniach dotyczących pozwolenia na budowę lub legalizacji obiektu wybudowanego samowolnie, inwestor ma obowiązek wykazania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, to taki sam warunek musi być spełniony, aby mogło nastąpić doprowadzenie robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 u.p.b. Różnica jaka w tym zakresie występuje polega na tym, że stosownie do przepisów art. 32 ust. 4 pkt 2 i art. 48 ust. 3 pkt 2 u.p.b. wykazanie przez inwestora prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane może nastąpić przez złożenie stosownego oświadczenia, natomiast w postępowaniu naprawczym musi się to odbyć według reguł ogólnych, a więc przez przedstawienie dokumentów stwierdzających uprawnienie inwestora do wykonania robót budowlanych. Niespełnienie tego wymogu skutkuje w myśl art. 35 ust. 4 u.p.b. - odmową wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, a w przypadkach objętych postępowaniem legalizacyjnym lub naprawczym - zastosowaniem sankcji określonych w art. 51 ust. 1 pkt 1 u.p.b., czyli wydanie decyzji nakazującej zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego. Zdaniem organu, za przedstawioną wyżej interpretacją przepisów u.p.b. regulujących tryb naprawczy przemawia również treść art. 4 u.p.b., formułujący tzw. "prawo do zabudowy". Przepis ten stanowi, że każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami. Poprzez prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, należy rozumieć zarówno tytuł do władania nieruchomością w rozumieniu podmiotowym, regulujący stosunki majątkowe, jak