Wyrok WSA w Krakowie z dnia 4 września 2019 r., sygn. II SA/Kr 452/19

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Mirosław Bator (spr.) Sędziowie: WSA Beata Łomnicka WSA Krystyna Daniel Protokolant: specjalista Anna Chwalibóg po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 września 2019 r. sprawy ze skargi Z. Z. i S. C. na decyzję Wojewody [...] z dnia 6 marca 2019 r. znak: [...] w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości skargę oddala.

Uzasadnienie

‘

Prezydent Miasta T. decyzją z dnia 28 grudnia 2018 r. nr [...] działać na podstawie art. 136 ust.3, art. 142 i art. 229 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w związku z art. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych oraz art. 104 K.p.a. orzekł o odmowie zwrotu nieruchomości oznaczonej jako część działki nr [...] położonej w obrębie [...], jedn. ew. [...], m. Kraków, w granicach parcel l. kat [...] i [...], b.gm. kat. [...], będącej obecnie własnością Gminy Kraków w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w K., dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla [...] prowadzi księgę wieczystą nr [...] W uzasadnieniu organ wskazał, że umową sprzedaży zawartą w formie aktu notarialnego z dnia 3.11.1977 r. Z. Z. oraz S. C. sprzedali Skarbowi Państwa działki nr [...], [...], [...], objęte Iwh [...], gm. kat. [...] Powyższa umowa sprzedaży została zawarta w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Do umowy dołączono decyzję o zatwierdzeniu planu realizacyjnego budowy osiedla mieszkaniowego "[...]" wydaną przez Zarząd Rozbudowy K. z dnia 12.04.1977 r. co należy przyjąć za cel wykupu niniejszej nieruchomości. W wyniku umowy sprzedaży parcele l. kat. [...] i [...] zostały wykreślone z Iwh [...] gm. kat [...] i wpisane do księgi wieczystej nr [...] Jako właściciel w dziale II księgi wieczystej ujawniony był Skarb Państwa. Aktem notarialnym z dnia 15.07.1980 r. parcele l. kat. [...] i [...] zostały oddane w użytkowanie wieczyste Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w K. na 99 lat (do dnia 15.07.2079 r). Prawo użytkowania wieczystego na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w K. zostało następnie ujawnione w księdze wieczystej KW [...]. Decyzją Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 6 lipca 1995 r. parcele nr [...] i [...] przeszły na własności Gminy Kraków i zostały przeniesione do księgi wieczystej nr [...] Jako właściciel ujawniona została Gmina Kraków, natomiast jako użytkownik wieczysty Spółdzielnia Mieszkaniowa "[...]" w K.. Pismem z dnia 24.08.2018 r. Prezydent Miasta T. wystąpił do Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie o udzielenie informacji czy nieruchomość objęta postępowaniem stanowi część drogi publicznej. W odpowiedzi na powyższe Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu poinformował, iż działka [...] zagospodarowana jest infrastrukturą drogowa drogi publicznej - ul. [...]. Ulica [...] (wcześniej ul. [...]) na podstawie rozporządzenia Wojewody Krakowskiego nr 18 zaliczona została do kategorii dróg lokalnych miejskich (obecnie gminnych), zaś nadanie nazwy ul. [...] nastąpiło na podstawie uchwały Rady Miasta Krakowa z dnia 14.06.1991 r. Organ stwierdził, że stosownie do art. 229 ustawy o gospodarce nieruchomościami roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, o którym mowa w art. 136 ust.3 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie przysługuje, jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nieruchomość została sprzedana albo ustanowiono na niej prawo użytkowania wieczystego na rzecz osoby trzeciej i prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej. Na Skarbie Państwa lub właściwej jednostce samorządu terytorialnego spoczywa obowiązek zwrotu nieruchomości, jeżeli stała się ona zbędna na cel wywłaszczenia. Obowiązek ten znosi jednak przepis art. 229 ustawy w sytuacji, gdy Skarb Państwa lub właściwa jednostka samorządu terytorialnego nie jest już w dniu 1 stycznia 1998 r. właścicielem nieruchomości albo też nie włada tą nieruchomością, gdyż została ona oddana w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej (tzn. innemu podmiotowi niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego). Do wyłączenia ciążącego na wyżej wymienionych podmiotach obowiązku zwrotu wywłaszczonej nieruchomości na podstawie art. 229 u.g.n., dochodzi bez potrzeby merytorycznego rozpoznania, czy nieruchomość ta stała się zbędna na cel określony w akcie wywłaszczeniowym. Uwarunkowane jest ono jednak uprzednim ustaleniem, iż spełnione zostały ustanowione w tym przepisie przesłanki, które powodują, że przewidziane w art. 136 ust. 3 u.g.n. roszczenie nie przysługuje. W świetle tego przepisu objęta żądaniem zwrotu nieruchomość musi, być przed dniem 1 stycznia 1998 r.: sprzedana lub obciążona ustanowionym na niej użytkowaniem wieczystym, nabywcą lub użytkownikiem wieczystym musi być osoba trzecia - w rozumieniu tego przepisu, prawo to (użytkowanie wieczyste), musi być ujawnione w księdze wieczystej przed dniem 1 stycznia 1998 r. i stan ten (własność osoby trzeciej lub ujawnione w księdze wieczystej na rzecz osoby trzeciej prawo użytkowania wieczystego) musi istnieć w dniu wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami. W związku z powyższym należy stwierdzić, iż prawo użytkowania wieczystego nieruchomości oznaczonych jako parcele l. kat. 42 i [...] b.gm. kat. [...] zostało ustanowione i wpisane do ksiąg wieczystych przed dniem 1 stycznia 1998 r., stan ten istniał zarówno w chwili wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, jak również istnieje obecnie a zmianom ulegały jedynie podmioty, którym przysługiwało to prawo. Tym samym nie jest możliwy zwrot części działki ewid. [...] obrębu [...] jedn. ewid. [...] w ramach parcel l. kat. 42 i [...] b.gm. kat. [...], ze względu na fakt spełnienia negatywnej przesłanki zwrotu nieruchomości z art. 229 u.g.n. Ponadto z zebranych w postępowaniu administracyjnym dokumentów wynika, iż działka ewid. [...] obrębu [...], jedn. ewid. [...] znajduje się w liniach rozgraniczających drogi gminnej ulicy [...], będącej drogą publiczną w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Zgodnie z art. 2a ustawy o drogach publicznych drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa, a drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Przepis ten określa strukturę własnościową dróg publicznych w sposób niedopuszczający wyjątków. Z przepisu tego wynika zarazem zakaz przenoszenia własności dróg publicznych na rzecz podmiotów innych niż wymienione w tym przepisie. A zatem z woli ustawodawcy drogi publiczne zostały zaliczone do kategorii rzeczy o ograniczonym obrocie. Jedyna dopuszczalna forma obrotu nieruchomościami zajętymi pod drogi publiczne może polegać na przenoszeniu własności między podmiotami wymienionymi w cyt. art. 2a ustawy o drogach publicznych, wyłącznie w razie zmiany przynależności drogi publicznej do określonej kategorii.