Wyrok WSA w Opolu z dnia 17 lipca 2014 r., sygn. II SA/Op 238/14

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Cisyk (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Protokolant St. sekretarz sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 lipca 2014 r. sprawy ze skargi T. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 28 czerwca 2013 r., nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 25 lutego 2013 r., nr [...], Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie, działając z upoważnienia Burmistrza Nysy, orzekł o przyznaniu T. R. specjalnego zasiłku celowego na zakup żywności, odzieży, lekarstw, środków czystości i higieny osobistej, częściowe pokrycie opłat i zadłużenia w wysokości 40 zł, jednocześnie odmawiając przyznania zasiłku celowego. Jako podstawę prawną decyzji wskazał przepisy art. 2, art. 8, art. 39 i art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182), zwanej dalej ustawą. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ podał, że w drodze wywiadu środowiskowego ustalono, iż T. R. prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, a źródłem jego utrzymania w styczniu 2013 r. była renta inwalidzka wynosząca 595,26 zł, po potrąceniu 437,44 zł zaległości alimentacyjnych. Natomiast wydatki wniosły: na telefon i internet - 110 zł, na energię elektryczną - 100 zł, gaz - 80 zł, na leki - 33,58 zł. Ponadto wnioskodawca nie reguluje opłat czynszowych, a zadłużenie z tego tytułu wynosi 32.894,45 zł, na dzień 31 stycznia 2013 r. Uznając, że wyliczony ww. dochód przekracza kryterium dochodowe, ustalone zgodnie z art. 8 ustawy w wysokości 542 zł, organ stwierdził, że T. R. nie kwalifikuje się do otrzymania pomocy w formie zasiłku celowego. Wskazał jednak, że zgodnie z art. 41 pkt 1 ustawy, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy dochód osoby przekracza kryterium dochodowe, przysługuje specjalny zasiłek celowy. Odnosząc się do sytuacji wnioskodawcy organ podał, że jest on zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności, a z zaświadczeń lekarskich z 18 i 19 lipca 2012 r. wynika, że wymaga diety ubogolipidowej, posiada liczne schorzenia neurologiczne i kardiologiczne oraz związane z uszkodzeniem kręgosłupa i powinien przyjmować leki, których koszt wynosi ok. 45 zł. Organ odnotował, że w dniu 15 lutego 2013 r. ustalono, iż ww. oczekuje pomocy finansowej na zakup żywności dostosowanej do stanu zdrowia (dieta cholesterolowa) w wysokości 400 zł, odzieży, tj. bielizny osobistej, spodni - ok. 150 zł, środków czystości i higieny osobistej (proszek do prania, mydło, pasta do zębów, płyn do naczyń urządzeń sanitarnych) - ok. 50 zł, co stanowi łącznie 600 zł. Poza tym wnioskodawca podał, że chce przeznaczyć zasiłek na spłatę zadłużenia za energię - ok. 400 zł, na spłatę zadłużenia z tytułu opłat mieszkaniowych - ok. 600 zł, na spłatę długu zaciągniętego u znajomych - ok. 300 zł i zadłużenia za czynsz wraz z odsetkami i opłatami sądowymi - ok. 40.000 zł. Wskazując na cele pomocy społecznej organ stwierdził, że pomimo występowania u klienta choroby i niepełnosprawności pomoc nie może zostać przyznana w tak dużej wysokości z uwagi na ograniczone możliwości finansowe Ośrodka. Organ zaznaczył, że osoby ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej muszą liczyć się z tym, że nie każdy ich wniosek i nie w pełnym zakresie może zostać automatycznie uwzględniony, gdyż rodzaj, forma i rozmiar pomocy muszą być odpowiednie nie tylko do okoliczności udzielenia pomocy, ale też przy udzielaniu świadczeń organ musi kierować się własnymi możliwościami finansowymi. W tym zakresie wyjaśnił, że z uwagi na ograniczony budżet przyznawanie pomocy uzależnione jest od liczby osób ubiegających się o tę pomoc, stąd Ośrodek nie może zabezpieczyć wszystkich potrzeb tych osób i udzielać świadczeń w oczekiwanej przez nie wysokości. Stosownie jednak do art. 3 ust. 4 ustawy, przy ustalaniu wysokości świadczenia pomoc należy dostosować do uzasadnionych potrzeb osoby lub rodziny z równoczesnym uwzględnieniem faktycznych możliwości finansowych Ośrodka. Odnotował też, że sytuacja życiowa T. R. jest mu dobrze znana, gdyż jest on objęty pomocą finansową co najmniej od 1994 r., a od roku 2004 otrzymuje zasiłek celowy lub specjalny zasiłek celowy. Zaakcentował, że T. R. od sierpnia 2010 r. nie odebrał z kasy Ośrodka przyznanych specjalnych zasiłków celowych oraz świadczeń w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" w łącznej kwocie 1.480 zł, pomimo wysyłanych do niego zawiadomień. Nawiązując do orzecznictwa organ zaznaczył, że z uwagi na ograniczone środki, jakimi dysponują ośrodki pomocy społecznej, wysokość udzielonej pomocy nie zawsze musi być przyznana w wysokości zaspokajającej w pełni zaistniałe potrzeby, a powinna być ona ukierunkowana w pierwszej kolejności na te osoby, które ze względu na całkowity brak dochodów lub ich nieznaczną wysokość bez udzielenia im pomocy nie byłyby w stanie egzystować. Przy rozdziale środków przyjęto zasadę, że zasiłek w wyższej wysokości jest przyznawany rodzinom z dziećmi, osobom samotnie wychowującym dzieci, nie posiadającym dochodu lub mającym bardzo niski dochód. Zasiłek celowy w niższej wysokości przyznawany jest osobom lub rodzinom, w których choćby jedna osoba otrzymuje stały comiesięczny dochód i różnica pomiędzy dochodem faktycznym rodziny a kryterium dochodowym jest mała. Górna wysokość zasiłku celowego dla rodzin wynosi 250 zł, zaś dla osób samotnych 150 zł, przy czym zasiłki w górnej wysokości są przyznawane w okresie zimowym na zakup opału. Organ wskazał ponadto, że w roku 2013 Ośrodek posiada na zasiłki celowe kwotę 38.750 zł miesięcznie. W styczniu wpłynęło 1258 podań, a w miesiącu lutym 579 podań, stąd przeciętna zasiłków dla rodzin wynosi 60 zł, a dla osób samotnych przeciętnie 30 zł. Organ wyjaśnił, że nie może rozdzielić posiadanych środków finansowych na liczbę złożonych podań w danym miesiącu, gdyż nie można w sposób automatyczny przyznać zasiłku celowego w takiej samej wysokości zarówno osobie samotnej z dochodem, jak osobie samotnej bez dochodu, czy też rodzinie z dwójką lub czwórką dzieci utrzymującej się tylko z zasiłku dla bezrobotnych i zasiłku rodzinnego. Odnośnie sytuacji wnioskodawcy, organ wywiódł, że T. R. jest osobą samotną posiadającą stały dochód, stąd nie można przyznać mu zasiłku w takiej samej wysokości jak zasiłek dla osoby samotnej bez dochodu, czy też rodziny z trójką dzieci. Zdaniem organu, sytuacja finansowa wnioskodawcy na tle innych rodzin objętych pomocą społeczną jest w miarę dobra, gdyż posiada on stały comiesięczny dochód w postaci renty, natomiast większość osób samotnych korzystających z pomocy społecznej to osoby o bardzo niskim dochodzie lub bez dochodu. Organ podkreślił, że pomoc społeczna ma charakter uzupełniający, co oznacza, że świadczenia mają na celu jedynie wspieranie osób i rodzin w trudnym dla nich okresie, nie mogą natomiast stanowić stałego źródła dochodu. Dodał, że nieodebrane przez wnioskodawcę środki finansowe z tytułu przyznanych świadczeń w wysokości 1480 zł, mógłby przeznaczyć na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb życiowych, takich jak zakup leków, żywności czy odzieży.