Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 9 lipca 2013 r., sygn. II SA/Ol 498/13

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Adam Matuszak Sędzia WSA Ewa Osipuk Protokolant st. sekretarz sądowy Jakub Borowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lipca 2013r. sprawy ze skargi B. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]", Nr "[...]" w przedmiocie specjalnego zasiłku opiekuńczego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 25 lutego 2013r. wydaną przez Prezydenta Miasta E. odmówiono przyznania B. P. specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z opieką na osobą legitymującą się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności - W. S. W uzasadnieniu podano, iż w dniu 22 stycznia 2013r. B. P. złożyła wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z opieką nad matką - W. S. Wskazano, iż zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 2012-08-09 W. S. legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji do 31 sierpnia 2014r. (data powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji to 1 lipiec 2012r.). Ponadto orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 14 stycznia 2011r. W. S. została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności - do dnia 31 stycznia 2013r. W orzeczeniu tym ustalono iż niepełnosprawność istnieje od 2009r., a ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 27 grudnia 2010r. Zatem W. S. jest niepełnosprawna w stopniu znacznym od co najmniej grudnia 2010r. Podano, iż B. P. ostatnio była zatrudniona w okresie od 10 maja 2010r. do 27 sierpnia 2011r. w sklepie spożywczo-przemysłowym. W okresie od 26 września 2011r. do 26 lutego 2012r. wnioskodawczyni pobierała zasiłek macierzyński przysługujący po utracie zatrudnienia, a w okresie od 6 marca 2012r. do 5 września 2012r. była uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych. Z oświadczenia B. P. wynika, że powodem ustania zatrudnienia była likwidacja sklepu (co potwierdza znajdujące się w aktach sprawy świadectwo pracy), a stałą opiekę nad Panią W. S. sprawuje od ostatniej operacji w 2012r. (18 czerwca 2012 r.). Podniesiono, iż zgodnie z art.16a ust.1 ustawy o świadczeniach rodzinnych specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymująca się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 623,00 zł (art.16a ust.2 ustawy o świadczeniach rodzinnych). W przypadku gdy łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę przekracza kwotę uprawniającą daną osobę do specjalnego zasiłku opiekuńczego o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany (obecnie 77,00 zł), specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym (art.16a ust.3 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Ustalono, że dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki, nieuwzględniający dochodu utraconego spowodowanego utratą przez stronę zatrudnienia i zasiłku macierzyńskiego przysługującego po utracie zatrudnienia, w przeliczeniu na osobę wynosi 483,57 zł i nie przekracza ustawowego progu dochodowego. Zatem przyznanie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego zależy od spełnienia pozostałych przesłanek ustawowych, a w szczególności przesłanki rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną. Rezygnacja z zatrudnienia musi być powiązana z celem, jakim jest sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną. Celem bowiem specjalnego zasiłku opiekuńczego jest zapewnienie dochodu osobie, która sama nie może sobie tego zapewnić, gdyż musi opiekować się osobą niepełnosprawną w takim stopniu (zakresie), który uniemożliwia jej zadbanie o środki finansowe pochodzące z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Koniczne jest zatem istnienie związku przyczynowego pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia, a koniecznością sprawowania opieki. Istotne są więc okoliczności i intencje rezygnacji z zatrudnienia. Osoba uprawniona do specjalnego zasiłku opiekuńczego musi zrezygnować z zatrudnienia z własnego wyboru, a nie być bezrobotną nie z własnej woli, samodzielnie nie będącą w stanie poradzić sobie z niekorzystną sytuacją na rynku pracy, brakiem odpowiednich kwalifikacji itp. Wskazano, że z akt sprawy nie wynika, aby B. P. zrezygnowała z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną (zakończenie aktywności zawodowej było związane z likwidacją zakładu pracy w sierpniu 2011r., a podjęcie stałej opieki nastąpiło w czerwcu 2012 r.). Nie jest zatem możliwe przyjęcie, że rzeczywistą przyczyną rezygnacji z zatrudnienia jest konieczność opieki nad osobą niepełnosprawną. Nie została zatem w przedmiotowej sprawie spełniona jedna z przesłanek pozytywnych, określonych w art.16a ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Podano, iż przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, jak i rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących. Także zasada praworządności, o której mowa w art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego nie oznacza, iż słuszny interes strony ma pierwszeństwo przed przepisami prawa określającymi dane uprawnienie. W związku z tym odmówiono przyznania wnioskowanego świadczenia.