Wyrok WSA w Łodzi z dnia 12 czerwca 2012 r., sygn. II SA/Łd 333/12

Dnia 12 czerwca 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Rosińska (spr.) Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Protokolant asystent sędziego Beata Czyżewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 czerwca 2012 roku sprawy ze skargi R. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku okresowego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta B. z dnia [...] nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...], nr [...], Prezydent Miasta B., na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. Nr 98 poz. 1071, ze zm.), art. 2, art. 3 ust 1, art. 4, art. 7 pkt 1, 4, 13, art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 11, art. 38 ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 1, ust. 3 pkt 1, ust. 4, ust. 5, art. 106 ust. 1, 3, 4, art. 109, art. 147 ust. 7, 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity z 2009 r. Dz. U. Nr 175 poz. 1362, ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku R. P., odmówił przyznania zasiłku okresowego w listopadzie 2011 r.. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że R. P. złożył w wniosek o udzielenie pomocy w formie zasiłku okresowego, powołując się na trudną sytuacją materialną i zawodową. Decyzją z dnia [...] nr [...] organ odmówił przyznania świadczenia w formie zasiłku okresowego w listopadzie 2011 r.. Od wspomnianej decyzji wnioskodawca odwołał do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P., które decyzją z dnia [...] nr [...] uchyliło w całości zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. Organ ponownie przeanalizował zebrany materiał dowodowy, ale nie znalazł podstaw do zmiany swojego stanowiska. Na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego organ ustalił, że wnioskodawca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, nie pracuje zawodowo, jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w B. bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Organ stwierdził, że sytuacja materialna wnioskodawcy jest trudna, lecz spełnienie kryterium dochodowego nie jest jedynym warunkiem przyznania pomocy. Organ wyjaśnił, że zasiłek okresowy, zgodnie z art. 38 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, przysługuje osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek okresowy ustala się w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby. Zgodnie z art. 38 ust. 3 pkt 1 kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50% różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby. Na pokrycie wydatków na zasiłki okresowe w ww. części gminy otrzymują dotację celową z budżetu państwa. Ponadto, wysokość zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20,00 zł miesięcznie. Art. 2 ust. 1 ustawy stanowi, że pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Według organu nie oznacza to jednak, że pomoc społeczna ma utrzymywać osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej oraz zaspokajać ich wszystkie oczekiwania. Organ uznał, że wnioskodawca winien wykorzystywać własne możliwości i wykazywać aktywność w rozwiązywaniu problemów oraz gotowość współdziałania w tym celu z innymi osobami - zgodnie z art. 4 ustawy. Zakres tego współdziałania wyznacza pracownik socjalny, który dysponuje właściwymi kwalifikacjami do rozpoznawania i analizowania trudnej sytuacji osób i rodzin oraz planowania i stosowania skutecznych form pomocy. Osoba wnioskująca o pomoc powinna liczyć się z oceną jej sytuacji dokonywaną przez organ pomocy społecznej i nie może ignorować wskazówek udzielanych przez pracowników socjalnych w zakresie możliwości wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Dalej organ podał, że wnioskodawca brał udział w projekcie skierowanym do osób bezrobotnych "Uwierz w siebie" współfinansowanym z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W ramach powyższego projektu otrzymał pomoc materialną w łącznej wysokości 800,00 zł (tj. 200,00 zł w lipcu 2011 r., 200,00 zł w sierpniu 2011 r., 200,00 zł we wrześniu 2011 r. i 200,00 zł w październiku 2011 r.). W dniu 28 października 2011 r. powyższą kwotę wnioskodawca zwrócił koordynatorowi projektu oświadczając, że nie akceptuje zasad przyznawanej pomocy finansowej w ramach projekt, ponieważ każdy uczestnik projektu winien otrzymać pomoc finansową w jednakowej wysokości. Ustalając wysokość świadczenia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej indywidualnie rozpatruje sytuacje wszystkich osób ubiegających się o pomoc, biorąc pod uwagę całokształt sytuacji materialno-bytowej rodziny przy uwzględnieniu ilości osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym oraz wielkości dochodu przypadającego na jednego członka rodziny. Osoby biorące udział w projekcie, prowadzące jednoosobowe gospodarstwo domowe, otrzymały zasiłki celowe w kwocie od 50,00 zł do 250,00 zł w zależności od sytuacji materialno - bytowej. Zdaniem organu uzasadnionym było, że rodziny wieloosobowe otrzymały proporcjonalnie wyższe zasiłki niż osoby samotne. Organ wyjaśnił, że wnioskodawca, choć świadomie oddał przyznaną pomoc, w dalszym ciągu ma możliwość odbioru świadczenia w wys. 800,00 zł przyznanego w ramach projektu "Uwierz w siebie", o czym był wielokrotnie informowany. Organ dodał, że wnioskodawca odebrał certyfikat ukończenia szkolenia natomiast odmówił przyjęcia upominków w postaci koca, pościeli, gadżetów przewidzianych w ramach szkolenia. Odmówił też podpisania kontraktu socjalnego - część II B, dotyczącego oceny realizacji działań ustalonych w kontrakcie socjalnym - część I B, zawartego w dniu [...]. Organ nadmienił, że pracownik socjalny podczas przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego proponował wnioskodawcy różne możliwości rozwiązania problemów jak np. posiłki w Jadłodajni Miejskiej czy skorzystanie ze schroniska w okresie zimowym. Każdą propozycję wnioskodawca odrzucał i nie zgadzał się zarówno z zasadami udzielanej przez MOPS pomocy jak i z zasadami obowiązującymi w placówkach udzielających schronienia. Podstawą odmowy decyzji nie była odmowa korzystania z posiłków w jadłodajni jak sugeruje wnioskodawca, lecz była to forma pomocy, którą Ośrodek proponował realizując program rządowy "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", którego głównym celem było zapewnienie ciepłego posiłku. Organ wyjaśnił, że podstawą odmowy było niewykorzystywanie zasobów finansowych w wys. 800,00 zł z tytułu projektu "Uwierz w siebie", które wnioskodawca zwrócił jednocześnie ubiegając się o dalszą pomoc z uwagi na trudną sytuację materialno-bytową. Powołując się na treść art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej organ podniósł, że brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywanie prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Uznał też, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego bezspornie wynika brak jakiegokolwiek współdziałania z pracownikiem socjalnym w celu rozwiązania trudnej sytuacji życiowej. Odmowa współpracy ma w ocenie organu charakter trwały i kategoryczny, a nie spowodowany jedynie działaniem pod wpływem impulsu, wobec czego winno zostać ocenione jako trwały brak współdziałania o którym mowa w ust. 11 ust. 2 ustawy.