Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. II SA/Gd 93/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Jacek Hyla Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Anna Rusajczyk po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2012 r. na rozprawie sprawy ze skargi A. B. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 18 stycznia 2012 r., nr [...] w przedmiocie przyznania uprawnień kombatanckich 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 5 kwietnia 2011 roku, nr [...]; 2. zasądza od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz skarżącego A. B. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku - wyrokiem z dnia 6 października 2010 r., sygn. II SA/Gd 439/10, po rozpoznaniu skargi A. B., uchylił decyzje Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z 9 kwietnia 2010 r. i 4 marca 2010 r. o odmowie przyznania skarżącemu uprawnień kombatanckich.

W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że skarga zasługiwała na uwzględnienie, z uwagi na naruszenie przez organ art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 roku, nr 98, poz. 1071 ze zm. - dalej jako k.p.a.).

Sąd - wskazując na art. 21 ust. 1 i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r., nr 42, poz. 371 ze zm. - dalej w skrócie jako ustawa) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 września 2001 r. w sprawie określenia miejsc odosobnienia, w których były osadzone osoby narodowości polskiej lub obywatele polscy innych narodowości (Dz. U. nr 106 poz. 1154 ze zm. - dalej w skrócie jako rozporządzenie) podniósł, że z oświadczeń skarżącego złożonych w toku postępowania administracyjnego wynika, iż w okresie wojennym podlegał on represjom polegającym na umieszczeniu w obozie w Działdowie. Rozstrzygnięcie sprawy wymagało ustalenia, czy miejsce odosobnienia, w którym umieszczono skarżącego, stanowiło miejsce odosobnienia w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy. Zgodnie z § 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia, przejściowy obóz policji bezpieczeństwa (obóz internowania) w Działdowie stanowił miejsce odosobnienia określone w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy. W sytuacji, gdy z art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy w związku z § 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia, wynikało, iż obóz w Działdowie stanowił miejsce odosobnienia, w którym warunki pobytu nie różniły się od warunków w obozach koncentracyjnych, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa, odmowa przyznania skarżącemu uprawnień kombatanckich wymagała szczegółowego i wnikliwego rozważenia okoliczności sprawy. Sąd stwierdził, iż z ustaleń organu dokonanych w toku postępowania wynikało, że w obozie w Działdowie podległym policji bezpieczeństwa wydzielono część obozu, w której zorganizowano obóz podległy władzom przesiedleńczym, do którego nie mają zastosowania przepisy ustawy o kombatantach. Organ ustalił, że skarżący nie przebywał w obozie podległym policji bezpieczeństwa lecz w obozie podległym władzom wysiedleńczym, co jest przez skarżącego kwestionowane. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w Działdowie nie było dwóch odrębnie położonych obozów, lecz jeden obóz zorganizowany na terenie koszar. Był to obóz podległy policji bezpieczeństwa, o którym jest mowa w § 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia. W obozie tym w pewnym okresie zorganizowano wydzieloną część, w której przebywały osoby wysiedlane. Zdaniem Sądu, zebrany przez organ materiał dowodowy zawierał sprzeczne informacje odnośnie tego, jakiej władzy podlegała ta wydzielona część obozu - czy policji bezpieczeństwa, czy też władzom wysiedleńczym. Ze znajdującej się w aktach publikacji Janusza Gumkowskiego "Obóz hitlerowski w Działdowie" - w ocenie Sądu, wynika bowiem w sposób jednoznaczny, że cały obóz w Działdowie, również część przeznaczona dla wysiedleńców, podlegała władzy SS, a osoby sprawujące tę władzę zostały wymienione z imienia i nazwiska. Organ nie ustosunkował się do tego dowodu, nie dokonał jego oceny i nie uwzględnił go przy dokonywaniu ustaleń faktycznych. Pominięcie tego dowodu, niewątpliwie istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, stanowiło naruszenie art. 77 § 1 k.p.a. Organ dokonał przeciwnych ustaleń w oparciu o informacje otrzymane z Instytutu Pamięci Narodowej - Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, z których wynikało, że część obozu dla wysiedleńców podlegała władzom wysiedleńczym. W związku ze sprzecznościami w zebranym materiale dowodowym, Sąd uznał, że organ winien dokonać wnikliwej oceny tej kwestii. Sąd podkreślił, że informacja o podległości części obozu władzom wysiedleńczym miała charakter ogólnikowy, nie wynikało z niej jak zorganizowane były władze tej części obozu i jakiej konkretnie jednostce władzy bezpośrednio podlegały. Mając powyższe na uwadze, Sąd stwierdził, iż celem dokonania rzetelnej i wnikliwej oceny tej kwestii organ winien zwrócić się do Instytutu Pamięci Narodowej o wyjaśnienie, jakiej konkretnie jednostce władzy wysiedleńczej podlegała część obozu dla wysiedleńców w Działdowie, na podstawie jakiego bezpośredniego dowodu udzielono takiej informacji i zwrócić się o nadesłanie go do akt sprawy. Nadto z udzielonych przez Instytutu Pamięci Narodowej informacji wynikało, że dzieci nie były umieszczane w obozach podległych policji bezpieczeństwa. Sąd uznał, iż wyjaśnienia wymaga czy fakt ten został stwierdzony na podstawie powszechnie obowiązującej praktyki, czy też konkretnych uregulowań prawnych, oraz czy wyjątki od tej zasady nie były możliwe.