Wyrok WSA w Opolu z dnia 11 lipca 2011 r., sygn. II SA/Op 96/11

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Sędzia WSA Daria Sachanbińska Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 lipca 2011 r. sprawy ze skargi P. E. na czynność Opolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu w przedmiocie odmowy zmiany wpisu w ewidencji punktów karnych oddala skargę.

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi, wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez P. E., zastąpionego przez pełnomocnika - r.pr. N. K., jest czynność Opolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu w przedmiocie odmowy zmiany wpisu w ewidencji punktów karnych. Wniesienie skargi poprzedziło postępowanie o następującym przebiegu: W dniu 7 kwietnia 2010 r. skarżący na drodze krajowej nr [...] w W. popełnił wykroczenia drogowe w postaci: przekroczenia dopuszczalnej prędkości o 75 km/h, korzystania z telefonu komórkowego oraz niestosowania się do sygnałów dawanych przez osoby uprawnione. Za te czyny został przez policjanta z Komendy Powiatowej Policji w B. nałożony na skarżącego mandat karny w kwocie 1000 zł. Na blankiecie tego mandatu (seria CJ nr [...]), poza opisem popełnionych wykroczeń, wpisana została liczba 10 punktów karnych. Mandat ten został przez skarżącego przyjęty, co potwierdził własnoręcznym podpisem. Opolski Komendant Wojewódzki Policji w Opolu, działając w trybie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), wnioskiem z dnia 20 września 2010 r. wystąpił do Starosty Opolskiego o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami, podając, że P. E. otrzymał łącznie 26 punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego.

Powyższy wniosek został przesłany do wiadomości skarżącego, który pismem z dnia 22 września 2010 r. zwrócił się Komendy Wojewódzkiej Policji w Opolu o wyjaśnienie rozbieżności pomiędzy przyznanym mandatem z dnia 27 kwietnia 2010 r., a wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji, w którym za to samo wykroczenie naliczono 16 punktów. W odpowiedzi na to pismo, Opolski Wojewódzki Komendant Policji w Opolu pismem z dnia [...] poinformował, że w wyniku postępowania wyjaśniającego ustalono, iż liczba punktów za popełnione w dniu 27 kwietnia 2010 r. wykroczenia drogowe o kodach E01, Z01 oraz C03 wynosi łącznie 16 (odpowiednio: 10, 0 oraz 6), natomiast wpis dokonany na mandacie jest błędem pisarskim, gdyż dane wprowadzone na podstawie sporządzonej przez policjanta karty rejestracyjnej są prawidłowe. Nawiązując do powyższego pisma organu, P. E. w piśmie z dnia 12 listopada 2010 r., kierowanym do Komendy Wojewódzkiej Policji w Opolu, wniósł o wycofanie wniosku o sprawdzenie kwalifikacji, dokonanie odpowiedniej korekty we wpisie do ewidencji kierowców oraz zmniejszenie liczby punktów karnych z uwagi na wzięcie w dniu 20 września 2010 r. udziału w szkoleniu dla kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Zarzucił, że mandat karny stał się prawomocny z chwilą jego podpisania i nie może być zmieniony. Powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne wywiódł, że omyłkowe wpisanie przez funkcjonariusza liczby punktów karnych nie może mieć wpływu na treść mandatu oraz skutków, jakie wywołuje on po uzyskaniu prawomocności. Do pisma dołączył zaświadczenie Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w O. z dnia 20 września 2010 r. o odbyciu szkolenia, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym. W odpowiedzi na powyższe pismo, Opolski Wojewódzki Komendant Policji w Opolu w piśmie z dnia [...] odmówił uwzględnienia wniosków sformułowanych przez P. E. w piśmie z dnia 12 listopada 2010 r. Przedstawiając ponownie stan faktyczny sprawy wskazał, że wszystkie wykroczenia drogowe popełnione w dniu 27 kwietnia 2010 r. zostały wpisane w blankiecie mandatu karnego seria CJ nr [...], natomiast przyjmując ten mandat ukarany przyznał się do popełnienia tych wykroczeń. Wyjaśnił, że brak jest przepisów prawa, które mogłyby stanowić podstawę do wpisania do ewidencji kierowców innej liczby punktów karnych niż wynikająca z tych tytułów, określonych w § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. Nr 236, poz. 1998 ze zm.). Ponownie wyjaśnił, że popełnionym w dniu 27 kwietnia 2010 r. wykroczeniom odpowiadają określone kody czynów oraz liczby punktów, tj. które wynoszą: za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 75 km/h (kod E01) 10 punktów, za korzystanie podczas jazdy z telefonu komórkowego (kod Z01) - 0 punktów oraz za niedostosowanie się do sygnałów i poleceń dawanych przez osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego (kod C03) - 6 punktów. Łączna liczba punktów wynosi zatem 16 i taka powinna być wpisana w blankiecie, natomiast wpisana liczba 10 punktów jest oczywistym błędem pisarskim i błąd ten został sprostowany w drodze "sprostowania do mandatu nr [...]" z dnia 22 października 2010 r., którego kopię dołączono do pisma. Dalej organ wyjaśnił, że ta pomyłka nie stanowi podstawy innego sposobu liczenia punktów za popełnione wykroczenia i brak jest podstaw do zmniejszenia liczby punktów w związku ze szkleniem w dniu 20 września 2010 r., gdyż zostało ono odbyte gdy łączna suma punktów ostatecznych wpisanych do ewidencji przekroczyła 24, wobec czego brak jest też podstaw do anulowania wniosku z dnia 20 września 2010 r. o sprawdzenie kwalifikacji. Pismo to zostało przesłane na adres P. E. i - jak wynika z relacji Poczty (k. 40 a. sąd.) - zostało doręczone w dniu 19 listopada 2010 r. siostrze adresata - M. B. Wnioskiem z dnia 8 grudnia 2010 r. P. E., reprezentowany przez pełnomocnika - r.pr. N. K., wystąpił do Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu o zmianę wpisu w ewidencji punktów karnych. Powołując się na przepis art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., pełnomocnik wywodził, że w świetle § 3 ust. 1 rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami (...), Wojewódzki Komendant Policji prowadzi ewidencję punktów karnych i jest właściwy do dokonywania w niej wpisów, jednak brak jest regulacji wprowadzających tryb weryfikacji wpisów. Ponadto wskazał pełnomocnik, że podstawę wpisania punktów do ewidencji stanowił mandat karny z dnia 27 kwietnia 2010 r., stąd zgodnie z jego treścią, punkty karne zostały kierowcy przypisane w ilości 10, natomiast organ dokonał wpisu 16 punktów, zatem wpis jest nieprawidłowy i powinien podlegać zmianie (sprostowaniu zgodnie z przypisanymi na mandacie). W odpowiedzi na powyższe pismo, organ w piśmie z dnia [...] wyjaśnił, że stanowisko w sprawie dokonania korekty wpisów do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego przedstawił już w piśmie z dnia [...], przesłanym P. E. i stanowisko to podtrzymuje. W załączeniu przesłał pełnomocnikowi kopię pisma z dnia [...]. We wniesionej w dniu 19 stycznia 2011 r. (data stempla pocztowego na kopercie przesyłki - k-9 a.sąd.) skardze na odmowę zaprzestania naruszania prawa, tj. zmiany wpisu w ewidencji punktów karnych przez Wojewódzkiego Komendanta Policji w Opolu z dnia [...], pełnomocnik skarżącego zarzucił naruszenie prawa procesowego, tj. art. 6, 7, 8 i 9 K.p.a. w zakresie, w jakim skarżący został wprowadzony w błąd co do istotnych okoliczności faktycznych będących podstawą podjęcia decyzji o przyjęciu mandatu karnego oraz w zakresie braku pouczenia o prawie wniesienia skargi na odmowę dokonania czynności zmiany wpisu do ewidencji, a także przepisu § 9 rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami (...) w zakresie, w jakim organy Policji, udzielając informacji o liczbie punktów karnych, wprowadziły skarżącego w błąd co do istotnej okoliczności będącej kryterium podjęcia przez niego decyzji o przyjęciu mandatu karnego. Poza tym zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 130 ust. 3 i 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym w zw. z § 8 pkt 6 rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2002 r. w zakresie, w jakim organ prowadzący ewidencję nie dokonał zmiany wpisu przypisanych skarżącemu punktów po odbyciu przez niego szkolenia i zastosował przepis prawa (§ 8 pkt 6 rozporządzenia) wydany z przekroczeniem delegacji ustawowej. Pełnomocnik domagał się nakazania zaprzestania naruszania prawa przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu i zmianę wpisu do ewidencji punktów karnych zgodnie z pouczeniem zawartym w mandacie oraz zmianę wpisu w ewidencji punktów karnych z uwzględnieniem odbytego szkolenia, a także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według dołączonego wpisu. W uzasadnieniu, przedstawiając stan faktyczny sprawy, pełnomocnik zakwestionował stanowisko organu odnośnie możliwości sprostowania mandatu, wskazując, że wobec braku środków odwoławczych, takie sprostowanie pozbawia skarżącego możliwości obrony swych praw. Podtrzymał i rozwinął argumentację podnoszoną wcześniej w wezwaniu z dnia 8 grudnia 2010 r., wywodząc, że późniejsze sprostowanie mandatu stanowi istotną zmianę okoliczności, przy której skarżący nie złożyłby oświadczenia woli o przyjęciu mandatu karnego, zaś organy nie wypełniły ciążących na nich obowiązków z art. 9 K.p.a., gdyż strona nie może ponieść niekorzystnych skutków wadliwego pouczenia. Odnośnie możliwości zmniejszenia punktów pełnomocnik wskazał na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lipca 2010 r., sygn. akt I OSK 885/10. Podniósł, że przepis § 8 pkt 6 rozporządzenia przekracza delegację ustawową z art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym, który to przepis ustawowy nie ustanawia żadnych ograniczeń odnośnie chwili odbycia przez kierowcę szkolenia zmniejszającego punkty karne. Zdaniem pełnomocnika, organy administracji publicznej winny odmówić stosowania powyższego przepisu rozporządzenia i wobec tego, w wyniku szkolenia skutek zmniejszenia ilości punktów nastąpił z mocy prawa w dniu 20 września 2010 r., zatem brak jest podstaw by przyjmować, że skarżący ma przypisane 24 punkty karne lub więcej. W odpowiedzi na skargę Opolski Wojewódzki Komendant Policji w Opolu wniósł o jej odrzucenie, ewentualnie oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że skarżący otrzymał kierowany do Starosty wniosek co najmniej w dniu 22 września 2010 r., gdyż pismem z tego dnia zwrócił się o wyjaśnienie sprawy. Zatem już w tym dniu posiadał wiedzę o liczbie naliczonych 16 punktów. Pomimo to, dopiero w dniu 12 listopada 2010r. zwrócił się o dokonanie korekty na piśmie, co stanowiło naruszenie art. 52 § 3 P.p.s.a. Miał też możliwość uzyskania informacji niezwłocznie po otrzymaniu skierowania o sprawdzenie kwalifikacji, w tym również w drodze zaświadczenia. Poza tym pismo organu z dnia [...] zostało przesłane bez potwierdzenia odbioru, jednak z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że skarga wniesiona w dniu 19 stycznia 2011 r. została wniesiona po upływie 30-dniowego terminu określonego w art. 53 § 3 P.p.s.a, liczonego od otrzymania pisma z dnia [...]. Wniosek o oddalenie skargi organ uzasadnił brakiem prawnej możliwości usunięcia wpisu, dodając, że punkty są naliczane automatycznie po wpisie kodu popełnionego wykroczenia, a ich usunięcie byłoby jednoznaczne z usunięciem wpisu o popełnionym wykroczeniu, które miało miejsce i za które skarżący został ukarany grzywną. W tym zakresie przytoczył przepis § 6 ust. 1 rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2002 r. określający przypadki, w których organ jest uprawniony do usunięcia wpisu. Odnośnie zmiany wpisu w związku z udziałem w szkoleniu organ powołał treść § 8 ust. 6 rozporządzenia wprowadzający zakaz zmniejszania liczby punktów w przypadku gdy przekroczyła ona 24. Poza tym wskazał na obowiązek organów stosowania przepisów prawa i brak możliwości dokonywania samodzielnej oceny ich zgodności z delegacją. Poza tym organ podniósł, że przepisy K.p.a. nie mają zastosowania w kwestii wprowadzenia skarżącego w błąd co do liczby punktów, wywodząc, że mandat jest wydawany w oparciu o przepisy karne. Poza tym organ podkreślił, że skarżący, po otrzymaniu informacji o sprostowaniu liczby punktów na mandacie miał możliwość wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu na wniosek o uchylenie mandatu karnego, czego nie uczynił. Końcowo wskazał, że nie posiada możliwości naprawienia błędu policjanta z innej jednostki. W piśmie procesowym z dnia 10 marca 2011 r. pełnomocnik skarżącego podniósł, że wbrew twierdzeniom organu, skarżący nie otrzymał odpowiedzi na wątpliwości zgłoszone w piśmie z dnia 22 września 2010 r., dlatego ponownie zwrócił się z wnioskiem podając sprecyzowaną podstawę prawną i dopiero w odpowiedzi otrzymał kopię pisma z dnia [...]. Uzupełniając argumentację skargi pełnomocnik wskazał na brak pouczenia w trybie art. 9 K.p.a.