Wyrok WSA w Opolu z dnia 28 kwietnia 2011 r., sygn. II SA/Op 530/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2011 r. sprawy ze skargi S. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...], nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...], nr [...], Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie, działający z upoważnienia Burmistrza Nysy - po ponownym rozpatrzeniu sprawy wskutek dwukrotnego uchylenia przez organ odwoławczy wcześniejszej decyzji - odmówił przyznania S. H. zasiłku celowego. Jako podstawę prawną wydanej decyzji powołał przepisy art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej K.p.a. oraz art. 2, art. 3, art. 8 ust. 1, 3 i 9, art. 11, art. 39 i art. 41 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.). W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ podał, że o przyznanie zasiłku celowego S. H. wystąpiła wnioskiem z dnia 5 listopada 2008 r. Powołując regulację art. 39 ustawy o pomocy społecznej, organ wskazał na kryterium dochodowe, warunkujące przyznanie świadczenia i ustalane w art. 8 tej ustawy, stwierdzając, że dla rodziny skarżącej w chwili składania wniosku, tj. w listopadzie 2008 r., wobec podania przez stronę, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z czwórką dzieci, kryterium to wynosiło 1755 zł. Natomiast w dniu 5 listopada 2009 r. S. H. oświadczyła, że prowadzi wspólne gospodarstwo z trójką dzieci (bez syna D.). Dalej organ wyjaśnił, że niemożliwe było uzyskanie oświadczenia od D. H. o prowadzeniu odrębnego gospodarstwa domowego, gdyż - jak stwierdziła wnioskodawczyni - przebywa on w K., a następnie wyjeżdża za granicę. Organ podał również, że wnioskodawczyni oświadczyła, iż nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z mężem - P. H., który tę okoliczność potwierdził w dniu 28 września 2009 r., jednak jest on zameldowany w tym samym co żona lokalu mieszkalnym. Następnie organ podniósł, że z dniem 16 lipca 2009 r. strona utraciła status osoby poszukującej pracy, gdyż nie zgłosiła się do urzędu pracy w wyznaczonym terminie. Organ przyjął, że na dochód strony w październiku 2008 r. składał się: zasiłek rodzinny na dzieci w kwocie 200 zł, dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w wysokości 80 zł, dodatek mieszkaniowy w wysokości 190,87 zł, alimenty wynoszące 80 zł oraz dochód w kwocie 1945,53 zł z gospodarstwa rolnego w R. o powierzchni 6,7080 ha, tj. 9,3987 ha przeliczeniowych, stanowiącego własność wnioskodawczyni. Podał też organ, że zgodnie z art. 8 ust. 9 ustawy przyjmuje się dla 1 ha przeliczeniowego dochód miesięczny w wysokości 207 zł oraz podkreślił, iż ustawa o pomocy społecznej nie daje podstaw do wyłączenia dochodów z hektarów przeliczeniowych w przypadku, gdy właściciel nie prowadzi działalności rolniczej osobiście. Bez względu na fakt, czy ziemia uprawiana jest bezpośrednio przez właściciela, czy też działalność rolniczą prowadzi inna osoba, dochód ustala się tak samo, biorąc pod uwagę wielkość gospodarstwa rolnego. Bez znaczenia jest również fakt, że gospodarstwo rolne jest wydzierżawione. W oparciu o art. 2 ustawy organ wywiódł, że właściciel gospodarstwa rolnego może wykorzystać swoje uprawnienia i możliwości, które wynikają z faktu bycia właścicielem gospodarstwa rolnego. Z tego też względu może rozporządzać własnością i skoro sam nie uprawia ziemi, może gospodarstwo sprzedać. Ponadto organ odnotował, że wnioskodawczyni jest osobą zdrową, nie pracuje zawodowo, nie choruje przewlekle, natomiast jej dzieci z uwagi na wiek nie wymagają stałej opieki, a stanowiące przedmiot jej własności gospodarstwo znajduje się w odległości 6 km od miejsca zamieszkania, więc nie ma przeszkód do jego prowadzenia. Ustalono także, że umową z dnia 16 listopada 2004 r. gospodarstwo zostało wydzierżawione na okres 10 lat, przy czym umowa ta zawarta została w celu nabycia prawa do emerytury i dotyczy 6,453 ha, zaś zabudowana jego część, o powierzchni 0,2550 ha pozostała w użytkowaniu strony. W umowie nie określono kwoty za dzierżawę gospodarstwa. Następnie organ stwierdził, że łączny dochód strony w październiku 2008 r. wynosił 2496,40 zł i przekraczał kryterium dochodowe o 741,40 zł, natomiast wydatki z tytułu opłat mieszkaniowych wynosiły: za gaz - 73,40 zł, za energię elektryczną - 125,40 zł, czynsz - 369,90 zł oraz za telefon - 151,28 zł. Nadto organ podał, że rozważano także możliwość przyznania stronie specjalnego zasiłku celowego, o którym mowa w art. 41 ustawy. W trakcie postępowania wyjaśniającego ustalono jednak, że rodzina wnioskodawczyni nie kwalifikuje się do kręgu osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, gdyż nie występuje niepełnosprawność czy długotrwała choroba, które powodowałyby konieczność znacznego zwiększenia wydatków na zakup leków lub leczenie. Nie stwierdzono również wystąpienia żadnej innej przesłanki uzasadniającej przyznanie specjalnego zasiłku celowego. Organ podniósł też, że wnioskodawczyni zaproponowano podpisanie kontraktu socjalnego, w którym jako cel określono wystąpienie do sądu z wnioskiem o podwyższenie alimentów na trójkę uczących się dzieci. Wnioskodawczyni w dniu 30 września 2009 r. nie wyraziła jednak zgody na jego podpisanie. Powołując art. 11 ust. 2 i art. 4 ustawy organ podniósł, że rezygnacja strony z podpisania kontraktu może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, natomiast pomoc społeczna służy do przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych i materialnych osoby bądź rodziny w przypadku, gdy te osoby są aktywnie zaangażowane we własne próby przezwyciężenia tych trudności, a poza tym osoby korzystające z pomocy społecznej są zobligowane do aktywnego współdziałania z Ośrodkiem w celu rozwiązywania swojej kryzysowej sytuacji - w tym do poszukiwania własnych źródeł dochodu. Ponadto mąż strony nabył w dniu 17 lipca 2008 r. samochód o wartości ok. 17000 zł - 27000 zł i jest właścicielem nieruchomości o powierzchni 17,2600 ha, położonej w obrębie miejscowości K. Wobec jego stanu majątkowego niezrozumiałe są powody niewystąpienia przez stronę o podwyższenie alimentów, które od prawie 11 lat wynoszą 80 zł. Końcowo organ przedstawił możliwości finansowe Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie przeznaczonych na pomoc w postaci zasiłków celowych oraz podał liczbę osób i rodzin korzystających z tej formy pomocy, a także zasady udzielania tego rodzaju świadczeń. W odwołaniu od powyższej decyzji S. H. podniosła, że decyzja odmawiająca przyznania jej zasiłku celowego jest chybiona. Zakwestionowała sposób wyliczenia przez organ dochodu z gospodarstwa rolnego na kwotę 1945,53 zł, jak również stanowisko organu odnośnie możliwości prowadzenia gospodarstwa rolnego. W tym zakresie stwierdziła, iż umowa dzierżawy została zawarta w celu uzyskiwania renty rolniczej przez jej chorego męża oraz że od prawie 20 lat zaniechano ciężkiej, nieopłacalnej roboty w gospodarstwie rolnym, zaś z okresu gospodarowania nie zostały narzędzia. Dodała, że "za prowadzenie gospodarstwa, na które mam ochoty ani syn D. grozi sankcja". Ponadto podniosła, że kryterium dochodowe wynoszące 1755 zł nie zostało przekroczone. Stwierdziła również, że mąż nie jest członkiem gospodarstwa domowego.