Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 21 kwietnia 2011 r., sygn. II SA/Gd 174/11

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Krzysztof Ziółkowski Sędziowie: Sędzia WSA Mariola Jaroszewska Sędzia WSA Jolanta Sudoł (spr.) Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Diana Wojtowicz po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2011 r. na rozprawie sprawy ze skargi B. H. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 3 grudnia 2010 r., nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej 1/ uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 20 października 2010 r., nr [...], 2/ zasądza od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz skarżącego B. H. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 20 października 2010 r., Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Nr [...] na podstawie art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (tekst jedn. - Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) oraz art. 2 pkt 2, lit. "a", art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395, z późn. zm.) odmówił B. H. uchylenia decyzji własnej z dnia 02 kwietnia 2004 r., Nr [...].

W uzasadnieniu odmownej decyzji wskazano, że z tytułu pobytu z rodzicami na deportacji w III Rzeszy Niemieckiej, przyznano wnioskodawcy powyższą decyzją świadczenie pieniężne za okres od marca 1943 r. do sierpnia 1944 r. (18 pełnych miesięcy). W dniu 06 października 2010 r. strona wniosła o zaliczenie do okresu, od którego zależy wymiar świadczenia, również okresu do daty powrotu z deportacji do Polski. Żądanie zostało zakwalifikowane, stosownie do treści art. 235 § 1 k.p.a., jako wniosek o uchylenie decyzji w trybie art. 155 k.p.a. Decyzja ta jest ostateczna (art. 16 § 1 k.p.a.), jednak zdaniem organu, strona nie wykazała, aby za jej uchyleniem przemawiał interes społeczny lub jej słuszny interes. Ponadto od dnia wydania decyzji, stan prawny i orzecznictwo organu nie uległo zmianie. Z dokumentów wynika, że strona przebywała na deportacji od 15 marca 1943 r. do 15 września 1944 r. w rejonie miejscowości S. Ze względu na treść art. 3 ust. ustawy, zgodnie z którym świadczenie przysługuje za każdy pełny miesiąc trwania pracy, nie zaliczono miesiąca września 1944 r. do wymiaru świadczenia. Natomiast dni niepełnego miesiąca września 1944 r. doliczono do niepełnego miesiąca marca 1943 r. - zaliczając go jako dodatkowy miesiąc represji. Ponadto nie zaliczono okresu podlegania represjom po dniu 15 września 1944 r., tj. po dacie wyzwolenia (zajęcia) rejonu pracy przymusowej rodziców przez wojska koalicji antyhitlerowskiej ("Kronika II Wojny Światowej" opracowanie pod red. D. Sommervilla, W-wa 1995). Pobyt bowiem na deportacji po tej dacie nie jest represją w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. a ustawy. Organ tu powołał się na pogląd NSA w Warszawie zawarty w wyroku z dnia 09 sierpni 2001 r., sygn. akt SA 3877/00, zgodnie z którym "z chwilą wyzwolenia danego terenu spod okupacji niemieckiej wykonywana tam przez deportowanych pracowników praca, choćby była nadal wykonywana, np. jako konieczna dla zachowania egzystencji, traciła przymiot przymusowości, jak i przymiot wykonywania jej na terenach okupowanych przez III Rzeszę". Pogląd ten, jak wskazał organ podzielają również NSA - Ośrodek Zamiejscowy Szczecinie w wyroku z dnia 05 lutego 2003 r., sygn. akt SA/Sz 1052/2001, WSA w Łodzi w wyroku z dnia 13 sierpnia 2004 r., sygn. akt II SA/Łd 346/04, oraz NSA w Warszawie w wyrokach z dnia 29 maja 2002 r., sygn. akt V SA 2746/01 i z dnia 06 września 2002 r., sygn. akt V SA 3193/01. Stanowisko to zostało ugruntowane wyrokami NSA: z dnia 26 lipca 2006 r., sygn. akt II OSK 557/06, który oddalił skargę kasacyjną strony skarżącej od wyroku wydanym w porównywalnej sprawie, z dnia 10 listopada 2006 r., sygn. akt II OSK 1326/05, w który uchylił wyrok WSA w Łodzi z dnia 30 sierpnia 2005 r., sygn. akt II SA/Łd 266/05. W wyroku tym NSA nie podzielił poglądu WSA w Łodzi i uznał, że okres represji kończy się z dniem wyzwolenia (zajęcia) miejscowości, w której wykonywana była praca przymusowa.