Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 października 2009 r., sygn. II SA/Po 376/09

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Rzyminiak - Owczarczak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Elwira Brychcy Protokolant Starszy sekretarz sądowy Monika Pancewicz po rozpoznaniu w Poznaniu na rozprawie w dniu 16 października 2009 r. sprawy ze skargi T. L. na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia (...). Nr (...) w przedmiocie choroby zawodowej oddala skargę. /-/ E. Brychycy /-/ D. Rzyminiak - Owczarczak /-/ W. Batorowicz

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2005 r. sygn. akt 3/II SA/Po 1911/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w P. z dnia (...) lipca 2003 r. (...) oraz poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ś. z dnia (...) kwietnia 2003 r. Nr (...). Powyższymi rozstrzygnięciami wskazane organy nie stwierdziły u skarżącego T. L. choroby zawodowej - zatrucia ostrego albo przewlekłego lub następstw tych zatruć wywołanym przez substancje chemiczne.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyjaśnił, iż okolicznością bezsporną jest fakt, że skarżący był w latach 1988-2000 nauczycielem praktycznej nauki zawodu. Nadzorując pracę uczniów w warsztatach szkolnych w Zespole Szkół Zawodowych, w latach 1995-1998 miał styczność z substancjami chemicznymi w postaci farb olejnych i nitro oraz rozpuszczalnikami organicznymi używanymi przy malowaniu elementów metalowych. Kwestią sporną pozostawało natomiast to, czy schorzenia rozpoznane u skarżącego tj: nadciśnienie tętnicze, bóle głowy pochodzenia naczyniowego, zwężenie pola widzenia na barwę czerwoną, przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych pachwinowych, są następstwem wykonywanej pracy i czy można zakwalifikować je do chorób ujętych w wykazie chorób zawodowych, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych ( Dz. U. nr 65, poz. 294 z 1983 roku ze zm. - dalej rozporządzenie z 1983 r.). Sąd wskazał, iż w szczególności w grę mogą wchodzić pozycja 1 i 14 wykazu, tj. zatrucia ostre i przewlekłe substancjami chemicznymi oraz następstwa tych zatruć, choroby układu wzrokowego wywołane zawodowymi czynnikami fizycznymi lub chemicznymi. Sąd podkreślił, iż postępowanie powinno być prowadzone na podstawie przepisów rozporządzenia z 1983 roku w sprawie chorób zawodowych, gdyż zostało wszczęte na podstawie wniosku skarżącego z dnia (...) kwietnia 2001 r. Sąd uznał, iż decyzja organu I instancji nie zawiera uzasadnienia faktycznego, a rozstrzygnięcie to wydane zostało w sytuacji braków postępowania dowodowego w zakresie dochodzenia epidemiologicznego, w szczególności nie ustalono dokładnych warunków pracy, w jakich skarżący był narażony na działanie substancji chemicznych. Zarzut ten dotyczy w szczególności lat 1995 - 1998, gdy w warsztatach szkolnych wykonywane były prace malarskie z użyciem farb olejnych i nitro oraz rozpuszczalników organicznych i nie były prowadzone bieżące pomiary stężeń substancji toksycznych wydzielanych przez te substancje. Zdaniem Sądu powinno zostać przeprowadzone wnikliwe postępowanie epidemiologiczne, a w jego ramach przeprowadzona powinna zostać ocena dowodów przedstawianych przez zakład pracy co do charakterystyki i warunków pracy wykonywanej przez skarżącego. Wskazano na konieczność poszukiwanie dalszych dowodów w celu poczynienia wiarygodnych ustaleń w tym zakresie, w tym także dowód z przesłuchania strony. Natomiast w sytuacji braku dowodów bezpośrednich, Sąd wskazał, iż fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy mogą być ustalone w oparciu o domniemania faktyczne. W ocenie Sądu nie można uznać, że w rozpoznawanej sprawie zostało obalone domniemanie związku przyczynowego między chorobą zawodową, a warunkami narażającymi na jej powstanie. Zabrakło również analizy wpływu dopuszczalnych normami stężeń substancji chemicznych na zdrowie człowieka przy działaniu ciągłym w dłuższym okresie czasu. Sąd wskazał na konieczność ustalenia, jakie ilości sztuk lontów malowano dziennie podczas 3,5 godziny. Zdaniem Sądu inspektor sanitarny powinien uzupełnić postępowanie wyjaśniające dotyczące badania warunków pracy skarżącego chociażby w drodze przesłuchania świadków (skarżący powoływał się na swoich uczniów i innych pracowników warsztatów) i samego skarżącego. Celowe będzie również ustalenie czy w tym czasie na terenie Polski prowadzony był monitoring warunków pracy zbliżonych do warunków panujących w warsztacie szkolnym w Zespole Szkół Zawodowych, polegającej na malowaniu elementów metalowych przez zanurzenie w farbach olejnych i nitro i stosowanie rozpuszczalników organicznych. Dopiero na podstawie prawidłowo odtworzonych warunków pracy skarżącego organ pierwszej instancji powinien wystąpić do właściwej jednostki medycznej o wydanie orzeczenia. Sąd wskazał, iż z orzeczenia Instytutu Medycyny Pracy w Ł. (dalej IMP) z dnia (...) kwietnia 2003 roku, wynikało, że negatywna ocena co do uznania schorzeń narządu wzroku i zmian zapalnych węzłów pachwinowych u skarżącego za chorobę zawodową oparta była o wyniki pomiarów symulacyjnych, w których nie stwierdzono przekroczenia norm higienicznych takich substancji jak octanu etylu, octanu butylu, ksylenu i toluenu. Sąd wskazał, iż winno zostać rozważone, czy i które schorzenie stwierdzone u skarżącego może pozostawać w związku ze środowiskiem pracy skarżącego, skoro bezsporne jest ustalenie, że skarżący w okresie czterech lat pracy miał kontakt z wymienionymi wyżej czynnikami szkodliwymi, a pomiary stężeń w czasie rzeczywistej ekspozycji nie były wykonywane. Zdaniem Sądu z orzeczeń lekarskich i karty leczenia szpitalnego z (...) grudnia 2000 r., które stanowiły podstawę wydanych decyzji, nie wynika, które z przeprowadzonych badań szczegółowych pozwoliły na wykluczenie, że schorzenia stwierdzone u skarżącego są następstwem zatruć substancjami chemicznymi występującymi w jego środowisku pracy. Brak jest informacji co do tego, czy skarżący był konsultowany przez lekarzy specjalistów z dziedziny toksykologii, pomimo wniosku złożonego w odwołaniu nie dokonano również ponownej oceny materiału biopsyjnego pobranego od skarżącego w dniu (...) października 1998 r., jak też badań klinicznych układu krwiotwórczego, szczególnie zmian dotyczących wysokości OB, w celu ustalenia, czy zmiany zaistniałe w tkankach są skutkiem czteroletniego wpływu czynników toksycznych.