Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 15 lipca 2009 r., sygn. II SAB/Go 23/09

Dnia 15 lipca 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Bohdanowicz Sędziowie Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek (spr.) Sędzia WSA Michał Ruszyński Protokolant ref. staż. Małgorzata Zacharia-Gardzielewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2009 r. sprawy ze skargi E.S. na bezczynność Wójta Gminy w przedmiocie ustalenia i wypłaty odszkodowania oddala skargę.

Pismem z dnia [...] maja 2009r., reprezentowana przez pełnomocnika adw. M.M., E.S., wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp., za pośrednictwem Wójta Gminy, skargę na bezczynność tego organu w sprawie ustalenia i wypłaty odszkodowania za działki gruntu nr [...], stanowiące drogi, które - jak wskazała skarżąca - z mocy prawa przeszły na własność Gminy (znak sprawy [...]). W swojej skardze E.S. zarzuciła Wójtowi Gminy naruszenie przepisów postępowania tj. art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego ( tekst jednolity Dz.U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. - dalej jako: Kpa ), polegające na niezałatwieniu sprawy w terminie i niewszczęciu postępowania, jak również "naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 104 § 1 Kpa przez niewydanie w niniejszej sprawie decyzji".

W uzasadnieniu skargi wskazano, iż dnia [...] lutego 2009r. pełnomocnik skarżącej skierował do Wójta Gminy wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego w celu ustalenia i wypłaty przedmiotowego odszkodowania, w którym podniesiono, że zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami ( Dz.U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. We wniosku podkreślono, iż wprawdzie nieruchomości te nie zostały formalnie zaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych, jednakże faktycznie taką rolę pełnią. W dalszej części wniosku, powołując się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (wyrok z dnia 6 listopada 2007r. ze skargi nr 22531/05 Bugajnego i innych przeciwko Polsce) oraz orzecznictwo Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (wyrok z dnia 24 listopada 2006r., sygn. akt I SA/Wa 1707/06, niepubl.) zwrócono uwagę, że dla ustalenia, iż własność nieruchomości przeszła z mocy prawa na gminę wystarczające jest ustalenie, że drogi rzeczywiście pełnią funkcję dróg publicznych. Drogi te spełniają funkcję dróg publicznych i jako takie powinny być wywłaszczone za odpowiednim odszkodowaniem, niezależnie od postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Są one połączone z siecią dróg publicznych, a przede wszystkim nie są przeznaczone do wyłącznego użytku mieszkańców zamkniętego (ogrodzonego) osiedla, lecz są ogólnodostępne. Służą one nieoznaczonej liczbie potencjalnych użytkowników, którzy mogą z nich korzystać na podobnych zasadach, jak z dróg wybudowanych i utrzymywanych przez samorząd lub inne podmioty publiczne. Co więcej, drogom tym nadano nazwy ulic. Dla oceny statusu prawnego danej nieruchomości kluczowe znaczenie mają zasady jej użytkowania i dostępności, a nie administracyjna klasyfikacja. Organy administracji publicznej nie mogą zasłaniać się niespójnością przepisów i odmawiać prawa do rekompensaty w sytuacji niezaprzeczalnej ingerencji w swobodne korzystanie z prawa własności. Przepisy ustawy o drogach publicznych nie przynoszą precyzyjnej definicji pojęcia dróg publicznych, a jedynie wymieniają ich poszczególne kategorie. Niezależnie zatem od formalnego zaklasyfikowania danej drogi jako publicznej, bądź wyłącznie wewnętrznej, przeznaczenie prywatnego gruntu pod drogę spełniającą wymienione kryteria, prowadzi do faktycznego wywłaszczenia i skutkować musi przyznaniem stosownego odszkodowania.