Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 23 września 2008 r., sygn. II SA/Ol 250/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie Sędzia WSA Adam Matuszak (spr.) Sędzia WSA Beata Jezielska Protokolant Ewa Kłos po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2008 roku sprawy ze skargi H.S. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie przyznania uprawnień dla wdowy po kombatancie I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia "[...]"; II. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; III. przyznaje od Skarbu Państwa (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie) na rzecz adwokata kwotę 240 zł. (słownie: dwieście czterdzieści) powiększoną o należny podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Wnioskiem datowanym na dzień "[...]" H. S. zwróciła się do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o przyznanie uprawnień wdowy po kombatancie.

Decyzją z dnia "[...]", nr "[...]", Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, działając na podstawie art. 20 ust. 3 w zw. z art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 24 stycznia 1991r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002r. Nr 42, poz. 371), odmówił przyznania wnioskodawczyni uprawnień wdowy po kombatancie. Uzasadniając orzeczenie wskazał, iż w myśl przepisu art. 20 ust. 3 powołanej ustawy uprawnienia, o których mowa w ust. 2 tegoż artykułu, przysługują wdowom lub wdowcom - emerytom i rencistom oraz osobom pobierającym uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne pozostałe po kombatantach i innych osobach uprawnionych. Wskazał, iż jednolicie przyjmowany jest pogląd, że uprawnienia żony po kombatancie mają charakter pochodny, a ich nabycie uzależnione jest od tego, czy pierwotnie uprawniony do nich współmałżonek zachowałby je, gdyby żył. Podkreślił, powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2002r. (sygn. III RN 57/02, publ. OSNP 2004/2/24), że uprawnienia wdowy po kombatancie, jakkolwiek pochodne od statusu męża, powinny być oceniane z uwzględnieniem jej osobistej sytuacji prawnej, a ponowna ocena uprawnień kombatanckich zmarłego męża nie jest postępowaniem weryfikacyjnym osoby zmarłej, lecz ustaleniem przesłanek rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie uprawnień przysługujących wdowie. Ponadto wskazał, że przepis art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego stanowi, iż uprawnienia kombatanckie nie przysługują osobie, która w latach 1944-1956 była zatrudniona, pełniła służbę lub funkcję w aparacie bezpieczeństwa publicznego poza strukturami Urzędów Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa lub Informacji Wojskowej, jeżeli podczas i w związku z tą działalnością wykonywała zadania śledcze i operacyjne związane bezpośrednio ze zwalczaniem organizacji oraz osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei Korpus Bezpieczeństwa Publicznego zaliczany jest do aparatu bezpieczeństwa publicznego poza strukturami Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dn. 7 maja 1992r., sygn. II UZP 7/91, publ. OSNC APU nr 10/92, poz. 174). Podniósł, iż z akt sprawy wynika, że zmarły mąż strony pełniąc służbę w Korpusie Bezpieczeństwa Publicznego brał udział w zwalczaniu organizacji i osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i prowadził działalność operacyjną przeciwko polskiemu podziemiu niepodległościowemu. Zatem ponowna ocena uprawnień kombatanckich zmarłego męża strony wskazuje, że pełniąc służbę w aparacie bezpieczeństwa publicznego poza strukturami Urzędów Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa lub Informacji Wojskowej, podczas i w związku z tą działalnością wykonywał zadania operacyjne związane bezpośrednio ze zwalczaniem organizacji oraz osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej w rozumieniu art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, co uzasadnia niemożność nabycia przez stronę uprawnień pochodnych.