Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. III SA/Po 873/07

Dnia 04 czerwca 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Lorych-Olszanowska Sędziowie WSA Barbara Koś ( spr.) WSA Marzenna Kosewska Protokolant: sekr. sąd. Janusz Maciaszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 czerwca 2008 roku sprawy ze skargi M. W. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych I. uchyla zaskarżoną decyzję w zakresie w jakim utrzymuje w mocy decyzję nr [...] Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] w części dotyczącej nałożenia kar pieniężnych oraz decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nr [...] z dnia [...] w części orzekającej o tych karach II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana. /-/B. Koś /-/M. Lorych Olszanowska /-/M. Kosewska

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2006 r., sygn. akt II SA/Po 506/05 uchylił decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...], Nr [...] znak [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] odmawiającą przyznania jednolitej płatności obszarowej za rok 2004 i nakładającą karę pieniężną w wysokości [...] zł, oraz uzupełniającej płatności obszarowej za rok 2004 i nakładającą karę pieniężną w wysokości [...] zł, które to kary będą potrącane w ciągu trzech kolejnych lat. W uzasadnieniu wyroku sąd wskazał, że wykładnia przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych dokonana przez organ I i II instancji jest trafna. Z przepisu tego wynika, że osobie fizycznej będącej posiadaczem gospodarstwa rolnego, zwanego dalej "producentem rolnym" przysługują płatności na będące w jej posiadaniu grunty rolne utrzymane w dobrej kulturze rolnej (...). Niesporne jest, że M. W., składając wniosek z [...] r. o przyznanie płatności bezpośrednich, nie był we władaniu wyszczególnionych w tymże wniosku ośmiu działek. Okoliczność, że był właścicielem tych działek, zapisanym w księdze wieczystej tego faktu nie zmienia, ponieważ działki te były oddane w dzierżawę. Uprawnionym do władania nimi był więc dzierżawca J. P. Tym niemniej sąd stwierdził, że w toku postępowania administracyjnego przed Kierownikiem Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa doszło do naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, a w szczególności art. 8 i art. 9, które to przepisy formułują zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa oraz ich kultury prawnej oraz zasadę informowania stron. Z zasady obowiązku informowania obywateli o przepisach prawa wynika bezwzględny zakaz wykorzystywania przez organy administracji nieznajomości prawa przez obywateli lub przerzucanie skutków nieznajomości prawa przez urzędników na obywateli. Obowiązek informowania stron wiąże zwłaszcza w sprawach, w których okoliczności dają podstawę do wniosku, że strona pierwszy raz zetknęła się z takimi problemami faktycznymi i prawnymi, nie mając przygotowania pozwalającego na ich rozeznanie (vide: M.Jaśkowska, A.Wróbel Kodeks postępowania administracyjnego Komentarz Zakamycze 2000 oraz powołane tam orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego). Obowiązek informowania i wyjaśniania stronom przez organ prowadzący postępowanie całokształtu okoliczności faktycznych i prawnych powinien być rozumiany tak szeroko, jak tylko możliwe. Z utrwalonej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego ochrony zaufania do prawidłowości działań organów administracji wynika, że obywatel działając w przekonaniu, że informacje organów państwa są prawidłowe i odpowiadające prawu, nie może ponieść uszczerbku. Skarżący w odwołaniu wyjaśnił, że jego zamiarem nie było wyłudzenie nienależnego świadczenia, ale jednoznaczna odpowiedź, czy dopłata należy się właścicielowi gruntu, czy ewentualnie innej osobie. Nie spodziewał się, że w sytuacji gdy okaże się, że nie jest podmiotem uprawnionym do otrzymania dopłaty, może liczyć się z sankcją wymierzenia kary pieniężnej. Biorąc pod uwagę okoliczność, że sprawy dopłat unijnych dla rolników są nową instytucją prawną i zasady interpretacji tych przepisów nie są powszechnie znane, należało ze szczególną starannością poinformować i wyjaśnić, zgodnie z regułami kodeksu postępowania administracyjnego, jakie w tym względzie obowiązują przepisy. Ubocznie Sąd stwierdził, że z uzasadnień obu decyzji nie wynika w sposób jednoznaczny i precyzyjny, na podstawie czego przyjęto stawki jednostkowe będące podstawą wyliczenia nałożonych kar pieniężnych i w tej części zaskarżona decyzja nie poddaje się kontroli Sądu co do zgodności z obowiązującymi przepisami.