Wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 listopada 2007 r., sygn. I SA/Wa 901/07

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Owsińska- Gwiazda Sędziowie : Asesor WSA Agnieszka Miernik Asesor WSA Przemysław Żmich (spr.) Protokolant Izabela Kowalczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2007 r. sprawy ze skargi F. M. na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości. 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] marca 2006 r., nr [...] 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

Minister Budownictwa, po rozpatrzeniu odwołania F. M., decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r., nr [...] utrzymał w mocy decyzję Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] marca 2006 r., nr [...] o stwierdzeniu, że orzeczenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. z dnia [...] stycznia 1952 r., nr [...], w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej w K., przy ul. [...], objętej Lwh. [...], składającej się z parcel budowlanych [...] i [...] zostało wydane z naruszeniem prawa.

Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.

Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej orzeczeniem z dnia [...] stycznia 1952 r., nr [...] wywłaszczyło m. in. nieruchomość położoną K., przy ul. [...], objętą Lwh. [...], składającą się z parcel budowlanych [...] i [...], wskazując jako właścicielkę F. M.

Wnioskiem z dnia 5 kwietnia 2003 r. F. M. wystąpiła o stwierdzenie nieważności orzeczenia z dnia [...] stycznia 1952 r. W uzasadnieniu podniosła, że kwestionowane orzeczenie skierowane zostało błędnie do F. M. - jako właścicielki przedmiotowej nieruchomości, podczas gdy od 1918 r. właścicielem wywłaszczonej nieruchomości była spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, działająca pod firmą [...] spółka z o. o. w K., w której F. M. była jedynie udziałowcem.

Minister Transportu i Budownictwa decyzją z dnia [...] marca 2006 r. stwierdził, że orzeczenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. z dnia [...] stycznia 1952 r., nr [...], w przedmiotowej części zostało wydane z naruszeniem prawa. W uzasadnieniu organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie cel wywłaszczenia zajęcie nieruchomości na cele wojskowe na potrzeby Ministerstwa Obrony Narodowej jest zgodny z przepisami dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 (Dz. U. Nr 20, poz.138). Z akt sprawy wynika bowiem, iż przedmiotową nieruchomość na powyższy cel jeszcze w styczniu 1945 r. wojny zajęło Wojsko Polskie, a ponadto w latach następnych od kwietnia 1945 r. Dowództwo Okręgu Wojskowego w K. władając całym kompleksem budynków przy ul. [...] od nr [...] do [...], dokonywało ich inwentaryzacji i adaptacji na cele swojej siedziby. Powyższe stwierdzenia znajdują potwierdzenie m.in. w protokole, konieczności z dnia 7 kwietnia 1945 r., protokole robót z dnia 15 maja 1945 r., wykazie pomiarów powierzchni użytkowej budynków nr [...] do [...] z dnia 14 lipca 1948 r., piśmie Dyrektora Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego z dnia 7 września 1948 r., protokole rozprawy z dnia 25 sierpnia 1950 r. Tym samym organ uznał, iż zostały spełnione przesłanki wywłaszczenia z dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 w zakresie celu odjęcia prawa własności oraz władania nieruchomościami w okresie wojny oraz w dniu 16 kwietnia 1948 r. Zdaniem organu dla oceny stanu faktycznego istotna była ponadto okoliczność, iż cały kompleks budynków podczas wojny zajęły wojska niemieckie i jakkolwiek nie można uznać ich zajęcia za zgodnego z przepisami dekretu, to zajęcie to doprowadziło do połączenia odrębnych przed wojną budynków [...] w jeden budynek i tak też nieruchomości te były traktowane po wojnie przez władze polskie dokonujące zajęcia oraz odbudowy i adaptacji dla celów wojskowych. W ocenie Ministra dla niniejszej sprawy bez znaczenia jest fakt wprowadzenia przez Sąd Grodzki w K. w posiadanie realności lwh [...] położonej przy ul. [...] na rzecz firmy [...] sp. z o. o. (postanowienie z dnia 23 grudnia 1946 r., sygn. akt II 4 Co 854/46), Ustalonym przez Sąd warunkiem wprowadzenia było uprzednie zabezpieczenie nakładów poniesionych przez Okręgowy Urząd Likwidacyjny. Zabezpieczenie nakładów nie nastąpiło do dnia wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego, a z tym dniem przywrócenie posiadania jak i jego wykonanie było niedopuszczalne lub ulegało zawieszeniu zgodnie z art. 6 dekretu. W przedmiotowej sprawie wprowadzenie w posiadanie miało więc jedynie charakter czysto formalny, podczas gdy dekret wskazując przesłankę wywłaszczenia - władanie nieruchomością odnosił się do stanu faktycznego. Oceniając zgodność kwestionowanego orzeczenia z przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1934 r. - Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowem (Dz. U. Nr 86, poz. 776 ze zm.) Minister stwierdził, że organ wywłaszczeniowy dochował wymogów formalno-proceduralnych. Zarządzeniem Urzędu Wojewódzkiego w K. z dnia [...] września 1948 r., nr [...] na podstawie art. 13 rozporządzenia zostało wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe w sprawie czterech nieruchomości położonych przy ul. [...] w K. Obwieszczeniem z dnia 5 października 1948 r. Zarząd Miejski w [...] mieście K. publicznie powiadomił o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego przedmiotowych nieruchomości jednocześnie informując, że "wolno osobom zainteresowanym zgłaszać wnioski lub sprzeciwy". Obwieszczenie to było podane do wiadomości publicznej od 19 października do 4 listopada 1948 r. w Ratuszu Miejskim i w Urzędzie Obwodowym w K. Ponadto obwieszczenie ogłoszone zostało w [...] Dzienniku Wojewódzkim nr [...] z dnia [...] października 1943 r. Przed wydaniem orzeczenia w dniu 25 sierpnia 1950 r. odbyła się rozprawa wywłaszczeniowa, w której nie brali udziału właściciele nieruchomości, pomimo zawiadomienia o terminie rozprawy ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Prezydium WRN w K. z dnia [...] lipca 1950 r. Nr [...], poz. [...]. Należało zatem uznać, iż postępowanie wywłaszczeniowe zostało przeprowadzone prawidłowo i nie naruszono w stopniu rażącym przepisów prawa. W ocenie Ministra kwestionowane orzeczenie z dnia [...] stycznia 1952 r. obarczone jest jednak wadą nieważności ujętą w art. 156 § 1 pkt 4 KPA, bowiem jako uprawnionego właściciela realności Lwh. [...], tj. nieruchomości przy ul [...], wskazano F. M. Z akt sprawy wynika, że przedmiotowa nieruchomość objęta Lwh. [...] ciąg dalszy Księga Wieczysta Nr [...] gm. kat. [...] stanowiła, na podstawie kontraktu kupna sprzedaży z dnia 30 czerwca 1918 r. własność firmy [...] spółki z o.o. z siedzibą w K. Wobec powyższego orzeczenie z dnia [...] stycznia 1952 r., nr [...], w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej w K., przy ul. [...], objętej Lwh. [...] zostało skierowane do osoby nie będącej właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Stwierdzona wada winna zatem skutkować stwierdzeniem nieważności orzeczenia z dnia [...] stycznia 1952 r., jednakże ze względu na upływ wskazanego w art. 156 § 2 KPA 10-letniego terminu od dnia ogłoszenia orzeczenia nie jest możliwe stwierdzenie jego nieważności.