Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 21.12.2005, sygn. PP II 443/1/326/419/05, Dolnośląski Urząd Skarbowy, sygn. PP II 443/1/326/419/05

Pytanie Podatnika dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłaty z tytułu utraty sprzętu w związku z rozwiązaniem umowy leasingowej.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym w złożonym wniosku, Spółka w ramach prowadzonej działalności zawiera umowy leasingu, w ramach których korzystający zobowiązuje się do ubezpieczenia, na swój koszt, na rzecz finansującego, przedmiotu leasingu do pełnej wartości od wszelkich ryzyk, w tym m. in. utraty, uszkodzenia, kradzieży, itp.W przypadku przeznaczenia leasingowanego sprzętu do kasacji lub jego utraty umowa leasingu wygasa niezależnie od woli stron. Rozliczenie finansowe umowy następuje nie wcześniej niż z momentem wypłaty odszkodowania lub też odmowy takiej wypłaty. Z tą chwilą leasingobiorca płaci opłatę z tytułu utraty sprzętu obliczaną jako suma czynszów przewidzianych w umowie leasingu operacyjnego, zgodnie z art. 7095 Kodeksu cywilnego. Jednocześnie postanowienia umowy określają, że Spółka jako finansujący w rozliczeniu uwzględnia wypłacone odszkodowanie, a korzystający jest zobowiązany do pokrycia różnicy miedzy sumą niezapłaconych opłat pomniejszoną o dyskonto a kwotą wypłaconego odszkodowania. Opłata z tytułu utraty sprzętu nie może być niższa niż pozostały do spłaty kapitał z umowy, rozumiany jako wartość ofertowa sprzętu, pomniejszona o kapitał już zapłacony przez leasingobiorcę. Leasingodawca zalicza otrzymane odszkodowanie na rzecz opłaty z tytułu utraty sprzętu i innych należności (np. odsetki), a część przewyższająca tę kwotę jest wypłacana leasingobiorcy.Mając na uwadze powyżej przedstawiony stan faktyczny, Spółka zwraca się z prośbą o wyjaśnienie kwestii, czy pobierana przez Spółkę opłata z tytułu utraty sprzętu podlega podatkowi od towarów i usług.W ocenie Spółki, po rozwiązaniu umowy leasingowej nie ma się do czynienia z usługą, a wpłaty w wysokości rat leasingowych powinny być rozliczane w sferze rachunkowej na podstawie noty księgowej.Zdaniem Wnioskodawcy istotnym jest również, iż zgodnie z przytoczonym stanem faktycznym opłacenie przedmiotowych rat leasingu dotyczy okresu po utracie samochodu. Z uwagi na to, że nie było już przedmiotu leasingu, omawiane przez Spółkę rozliczenie dotyczące spłaty rat leasingowych po utracie samochodu służyło jedynie zminimalizowaniu strat powstałych w związku z kradzieżą.Spółka w złożonym zapytaniu podkreśla, iż w trakcie trwania umowy leasingu, a więc w trakcie wykonywania usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, opłaty leasingowe fakturowane są zgodnie z harmonogramem płatności. po rozwiązaniu umowy leasingu, a więc po ustaniu wykonywania usługi nie istnieje, zdaniem Spółki, tytuł do wystawiania faktur VAT. W ocenie wnoszącego zapytanie należne od korzystającego kwoty po wygaśnięciu umowy nie są opłatami, które dochodzone są w ramach czynnej umowy, a więc i w ramach świadczonej usługi. Wygaśnięcie umowy stanowi, zdaniem Spółki, cezurę czasową dla rozdzielenia opłat leasingowych, co do których istnieje obowiązek podatkowy oraz co do których obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług nie istnieje. Zdaniem Wnioskodawcy z punktu widzenia przepisów o podatku od towarów i usług opłaty po rozwiązaniu umowy mają charakter odszkodowawczy, który nie podlega ustawie.Jak wskazano w złożonym wniosku, potwierdzeniem przedstawionego przez Spółkę stanowiska jest orzeczenie Sądu Okręgowego we Wrocławiu, X Wydział Gospodarczy z dnia 11 sierpnia 2005 r., wydane po rozpoznaniu apelacji w sprawie przeciwko Spółce - wyrok ten dotyczył również zagadnienia będącego przedmiotem wniosku złożonego w przedmiotowej sprawie. Jak wskazano w piśmie złożonym przez Spółkę, sąd w uzasadnieniu wyroku, uznając za zasadną apelację powoda, stwierdził, że "Nie ulega wątpliwości, że świadczenie powoda ma na celu wyrównanie szkody poniesionej przez finansującego, w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy leasingu z przyczyn leżących po stronie korzystającego i nie jest wynagrodzeniem za usługi świadczone przez finansującego ani przed, ani po rozwiązaniu umowy. Stanowisko takie jest reprezentowane w literaturze i znajduje potwierdzenie w okolicznościach sprawy (np. J. Brol w pracy "Umowa leasingu": "Również obowiązek określony w art. 7095 k. c. ma, jak to już podkreślono, charakter odpowiedzialności odszkodowawczej" - Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002, str. 176). Zdaniem Sądu Okręgowego wygaśnięcie umowy leasingu, które następuje ex lege z powodu utraty przedmiotu leasingu powoduje, że pozostałe do zapłaty raty składające się w chwili zawarcia umowy na wynagrodzenie leasingodawcy nie są czynnością wymienioną w art. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym z 8 stycznia 1993 r., podlegającą opodatkowaniu, gdyż nie jest to wcześniej wymagalne świadczenie, które wywodzi się wprost ze stosunku prawnego. Nie ulega dla Sądu Okręgowego wątpliwości, że nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zarówno należności, jak i inne kwoty o charakterze odszkodowawczym, które wynikają z przepisów prawa cywilnego. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że świadczenie z art. 709 k. c. ma na celu wyrównanie szkody, tak więc jest odszkodowaniem a nie w dalszym ciągu wynagrodzeniem za korzystanie z przedmiotu leasingu. Takim wynagrodzeniem za korzystanie z leasingu a więc usługą nie może być z tej przyczyny, że nie istnieje już przedmiot leasingu. Wysokość tego odszkodowania jest ustalona w wysokości rat pozostających do zapłacenia, ale same raty nie mogą podlegać opodatkowaniu (tak jak w przypadku trwania umowy), gdyż nie są już ustalonym wynagrodzeniem".Mając na uwadze przedstawione orzeczenie Sądu Okręgowego, który uznał za zasadne zarzuty powoda złożone przeciwko Spółce, jednoznacznie stojąc na stanowisku, iż pobierana przez Spółkę opłata z tytułu utraty sprzętu nie podlega podatkowi od towarów i usług, zdaniem Spółki należy uznać, że stanowisko przedstawione w złożonym wniosku jest prawidłowe.Reasumując, Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie, czy opłaty wymagalne po wygaśnięciu umowy leasingu, jako nie mające charakteru opłat w ramach świadczonej usługi w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży, mają charakter odszkodowania i nie rodzą obowiązku w podatku od towarów i usług.Zdaniem Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu przedstawione przez Podatnika stanowisko w sprawie jest prawidłowe.Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem, należy rozumieć, stosownie do brzmienia art. 7 ust. 1 ustawy, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem, należy rozumieć, stosownie do brzmienia art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.W art. 7095 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) postanowiono, że jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa. Natomiast stosownie do brzmienia § 3 tego artykułu, jeżeli umowa leasingu wygasła z przyczyn określonych w § 1, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.Wobec powyższego należy stwierdzić, że w przedstawionym w piśmie Wnioskodawcy stanie faktycznym nie zachodzi odpłatna dostawa towarów opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdyż nie występuje żadna z czynności wymienionych w przepisie art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast odnosząc się do definicji odpłatnego świadczenia usług podlegających opodatkowaniu tym podatkiem należy stwierdzić, że świadczeniem usług, w myśl przytoczonego art. 8 ust. 1 ustawy, nie jest każde zaniechanie czynności lub znoszenie stanów. Zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.Mając na uwadze podany przez Podatnika w złożonym wniosku stan faktyczny, w celu ustalenia zasady opodatkowania danej czynności w zamian za odszkodowanie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynność ta skutkuje uzyskaniem bezpośredniej korzyści. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w związku z wygaśnięciem umowy leasingu Spółka pobiera od korzystającego z przedmiotu leasingu opłatę z tytułu utraty sprzętu (obliczoną jako suma czynszów przewidzianych w umowie leasingu a niezapłaconych pomniejszoną o dyskonto oraz otrzymane przez Spółkę odszkodowanie). Wobec powyższego opłata ta stanowi formę odszkodowania dla Wnioskodawcy - opłata taka nie wiąże się ze zobowiązaniem Spółki do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, a dotychczasowy korzystający obciążony przez Podatnika obowiązkiem zapłaty tej opłaty nie jest beneficjentem usługi świadczonej przez Wnioskodawcę.Tym samym opłata będąca przedmiotem złożonego zapytania stanowi, w przedstawionym stanie faktycznym, odszkodowanie nie podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu sporządzenia wniosku.