Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 11.10.2004, sygn. US-PD-I/415-66/04, Urząd Skarbowy w Legnicy, sygn. US-PD-I/415-66/04

Czy podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów za 2004 r. wartość wierzytelności objętej 60 % redukcją w wyniku otwarcia postępowania układowego (zatwierdzonego przez sąd wyrokiem z dnia 06.06.2003 r.) w sytuacji, gdy dłużnik nie przelał należnej kwoty pierwszej raty zgodnie z zapisem w ugodzie.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j. t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwanej dalej ustawą, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont, pomniejszone o należny podatek od towarów i usług w przypadku podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług, opodatkowanych tym podatkiem. Z treści powyższego przepisu wynika, że kwoty należne z tytułu sprzedaży towarów i usług zalicza się do przychodów z działalności gospodarczej niezależnie od ustalonego terminu płatności, ani od faktu zapłacenia należności przez dłużnika. Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem takich wierzytelności nieściągalnych, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona. Jednocześnie ustawodawca w art. 23 ust. 2 ustawy - w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.01.2004 r. - określił, że za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 20, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana: 1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo2. postanowieniem sądu o: a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek masy nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, lubb) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a), lubc) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.Wymieniony katalog udokumentowania nieściągalności wierzytelności jest katalogiem zamkniętym i w związku z tym tylko wskazany wyżej sposób dokumentowania pozwala zaliczyć wierzytelność do kosztów dla celów podatkowych. Ustawodawca ściśle określił rodzaje dokumentów, jakimi należy udokumentować nieściągalność wierzytelności, aby móc ją zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Udokumentowanie nieściągalności w inny sposób niż wskazany w ustawie nie wywiera skutków prawnych w postaci uznania wierzytelności za koszty uzyskania przychodów. Tak więc zaliczenie wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu będzie możliwe, jeśli uprzednio zostały one zaliczone do przychodów z działalności gospodarczej jako przychód należny oraz nieściągalność wierzytelności jest udokumentowana według zasad określonych w art. 23 ust. 2 ww. ustawy. W sytuacji, gdy podatnik nie posiada dokumentów wymienionych w art. 23 ust. 2 ustawy, brak jest podstaw do uznania wierzytelności za nieściągalną i zaliczenia jej w ciężar kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 20.