Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 22.11.2004, sygn. PD2/415-26/04/32850, Drugi Śląski Urząd Skarbowy w Bielsku-Białej, sygn. PD2/415-26/04/32850

Pytanie podatnika dotyczy opodatkowania i formy rozliczania się osoby zagranicznej, pracującej na terytorium Polski na podstawie umowy menedżerskiej - kontraktu w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

W polskim prawie podatkowym obowiązek podatkowy osoby fizycznej uzależniony jest od miejsca jej zamieszkania. Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) rozróżniają nieograniczony (art. 3 ust. 1) i ograniczony obowiązek podatkowy (art. 3 ust. 2a). W myśl cyt. wyżej art. 3 ust. 1 i 2a - nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast osoby fizyczne, które nie posiadają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Należy przy tym zaznaczyć, że stosownie do zapisu art. 4a cyt. ustawy przepisy art. 3 ust. 1 i 2a stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka zatrudnia na podstawie "kontraktu menedżerskiego" obywatela Niemiec, posiadającego miejsce zamieszkania zarówno w Polsce jak i w Niemczech. Z pisma Spółki z dnia 22 lipca 2004 roku nie można jednoznacznie stwierdzić czy osoba pracująca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie kontraktu menedżerskiego będzie podlegała nieograniczonemu czy też ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. A zatem aby ustalić jakiemu obowiązkowi podatkowemu podlega dana osoba w Polsce, należy ustalić jej miejsce zamieszkania. Tak więc miejsce zamieszkania osoby fizycznej stosownie do postanowień art. 4 umowy zawartej między Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1975 r. Nr 31, poz. 163 ze zm.) stanowi, że miejsce zamieszkania osoby fizycznej znajduje się w tym Państwie, w którym osoba ta posiada stałe miejsce zamieszkania. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż miejscem zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Na miejsce zamieszkania składa się więc zarówno element faktycznego przebywania (corpus) jak i zamiar stałego pobytu w tym miejscu (animus). Chodzi więc o miejscowość, która stanowi pewnego rodzaju centrum życiowe danej osoby. Jeżeli w oparciu o dokonane wyżej ustalenia nie można jednoznacznie stwierdzić, iż dana osoba posiada stałe miejsce zamieszkania wyłącznie w jednym z państw, albowiem w każdym z umawiających się państw posiada ona swoje ogniska domowe, którym można przypisać atrybut stałości - to uznaje się, iż osoba ta posiada miejsce zamieszkania tylko w tym państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych). Mówiąc o ściślejszych powiązaniach osobistych i gospodarczych danej osoby, należy wziąć pod uwagę jej rodzinne i towarzyskie powiązania, wykonywane zajęcia, miejsce prowadzenia działalności gospodarczej oraz wszelkiego rodzaju inną działalność, w tym polityczną i kulturalną. Wszystkie te okoliczności muszą być przy tym rozważane całościowo, z tym że kluczową kwestią w tej materii powinno być zawsze samo postępowanie danej osoby. Jeżeli jednak ustalenie miejsca zamieszkania danej osoby w oparciu o powyższe kryteria o charakterze subiektywnym ciągle nie jest możliwe, gdyż dana osoba posiadając stałe miejsce zamieszkania w obu umawiających się państwach, żadnego z nich nie traktuje jako swojego centrum życiowego, przyjmuje się za decydujące kryterium mające ściśle obiektywny charakter, czyli kryterium pobytu. Na jego podstawie uznaje się, że miejsce zamieszkania danej osoby jest w tym państwie, w którym osoba ta zwykle przebywa. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należy stwierdzić, iż dochody uzyskane przez obcokrajowca (jeżeli osoba ta nie będzie posiadała miejsca zamieszkania na terytorium Polski w rozumieniu jak wyżej) z tytułu działalności wykonywanej osobiście na podstawie kontraktu menedżerskiego, o którym mowa w art. 13 pkt 9, będą podlegały w myśl art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 20% uzyskanego przychodu. Nadmienić tutaj należy, że zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego zaświadczeniem wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej, zwanym dalej "certyfikatem rezydencji". Stosownie do art. 42 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklaracje według ustalonego wzoru (PIT-8A). Ponadto art. 42 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy mówi, że w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 2a oraz urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje o wysokości przychodu (IFT-1/IFT-1R), sporządzone według ustalonego wzoru, również gdy płatnik w roku podatkowym sporządził i przekazał informacje w trybie przewidzianym w ust. 4. Z kolei, jeżeli obcokrajowiec będzie posiadał miejsce zamieszkania na terytorium Polski, a więc w Polsce będzie podlegał opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy), wówczas od otrzymanych przez niego dochodów z ww. tytułu spółka jako płatnik w myśl art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma obowiązek pobrać z zastrzeżeniem ust. 4 zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu w wysokości określonej w art. 22 ust. 9, oraz pomniejszonej o składki potrącane prze płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenia chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit b). Ponadto art. 41 ust. 1a stanowi, że zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, o kwotę składki na ubezpieczenia zdrowotne pobranej przez płatnika, o którym mowa w ust. 1, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Art. 42 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 tej ustawy nakłada na płatnika obowiązek przekazania kwoty pobranych zaliczek na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę płatnika oraz przesłania równocześnie deklaracji według ustalonego wzoru (PIT-4), a ponadto w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi, o którym mowa w art. 3 ust. 1 oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, informacje według ustalonego wzoru (PIT-11/8B). Reasumując Sp. z o. o. winna jako płatnik pobierać w 2004 roku, zgodnie z wyżej wskazanymi zasadami, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, w przypadku gdy osoba fizyczna będzie posiadała miejsce zamieszkania w Polsce - nieograniczony obowiązek podatkowy. Natomiast w przypadku gdy osoba fizyczna nie będzie miała w Polsce miejsca zamieszkania - ograniczony obowiązek, wówczas na płatniku będzie ciążył obowiązek poboru 20% zryczałtowanego podatku dochodowego. W 2003 roku Spółka jako płatnik, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w danym roku, obowiązana była pobierać zryczałtowany 20% podatek dochodowy w przypadku przychodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę, o której mowa w art. 3 ust. 2a - ograniczony obowiązek podatkowy - z działalności wykonywanej osobiście na podstawie kontraktu menedżerskiego, z uwzględnieniem postanowień art. 29 ust. 2. Jednocześnie stosownie do postanowień art. 42 ust. 1 pkt 2 lit. b) i ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej Spółka winna była przekazywać pobrany zryczałtowany podatek dochodowy w terminie do dnia 7 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano ten podatek na rachunek urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. W terminie przekazania kwoty pobranego podatku Spółka obowiązana była do przesłania podatnikom określonym w art. 3 ust. 2a oraz urzędom skarbowym właściwym w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje o wysokości dochodu i pobranego zryczałtowanego podatku, sporządzone według ustalonego wzoru. Natomiast w przypadku gdy w 2003 roku obcokrajowiec posiadał w Polsce miejsce zamieszkania - nieograniczony obowiązek podatkowy (art. 3 ust. 1), wówczas Spółka jako płatnik winna była pobierać 20% zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, według zasad określonych w art. 41 ust. 1 i 1a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2003 roku. Art. 42 ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 tej ustawy nakładał na płatnika obowiązek przekazania kwoty pobranych zaliczek, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, właściwego według siedziby płatnika a w przypadku braku siedziby - według miejsca zamieszkania płatnika wraz ze zbiorczą deklaracją według ustalonego wzoru (PIT-4), a także w terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnik miał obowiązek przesłać podatnikom, o których mowa w art. 41 ust. 1, oraz urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika imienne informacje według określonego wzoru (PIT-11). Zgodnie z art. 14a § 1 cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa, stosownie do swej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, na pisemne zapytanie podatnika, płatnika lub inkasenta ma obowiązek udzielić pisemnej informacji w zakresie stosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Naczelnik tut. Urzędu Skarbowego, jako właściwy do obsługi wyłącznie w zakresie podatników określonych w art. 5 ust. 9b) ustawy o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 106, poz. 489 ze zm.), nie jest więc właściwy do udzielenia informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w kwestii opodatkowania zagranicznej osoby fizycznej. Równocześnie należy zaznaczyć, że w przedmiotowej sprawie tutejszy organ podatkowy nie jest właściwy do udzielenia informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego na pytania pochodzące od podatnika, gdyż Spółka nie jest w tym przypadku stroną i nie występuje w swojej indywidualnej sprawie. Zagraniczna osoba fizyczna, w zależności od obowiązku podatkowego jaki będzie jej dotyczył - nieograniczony lub ograniczony - może w swojej indywidualnej sprawie wystąpić z zapytaniem do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według swego miejsca zamieszkania, lub naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.