Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 9 września 2004 r. - Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Hiszpanii. - Sprawa C-70/03., sygn. C-70/03

Sprawa C-70/03

Komisja Wspólnot Europejskich

przeciwko

Królestwu Hiszpanii

Uchybienie zobowiązaniom Państwa Członkowskiego - Dyrektywa 93/13/EWG - Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich - Zasady interpretacji - Przepisy kolizyjne

Streszczenie wyroku

1.        Zbliżanie ustawodawstw - Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich - Dyrektywa 93/13 - Zasada interpretacji najbardziej korzystnej dla konsumenta w razie wątpliwości co do treści danego warunku - Rozróżnienie pomiędzy powództwami wszczętymi przez jednostkę a powództwami o zaniechanie wszczętymi przez osoby lub organizacje reprezentujące interes zbiorowy

(dyrektywa Rady 93/13, art. 5 i art. 7 ust. 2)

2.        Zbliżanie ustawodawstw - Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich - Dyrektywa 93/13 - Umowa podlegająca prawu państwa trzeciego pozostająca w ścisłym związku z terytorium Państw Członkowskich - Pojęcie „ścisłego związku”- Łącznik ustanowiony w art. 5 ust. 2 Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych - Wykluczenie

(Konwencja rzymska z 19 czerwca 1980 r., art. 5; dyrektywa Rady 93/13, art. 6 ust. 2)

1.        Uściślenie zawarte w art. 5 zdanie trzecie dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, zgodnie z którym zasada interpretacji najbardziej korzystnej dla konsumenta, która przeważa w razie wątpliwości co do treści danego warunku, nie ma zastosowania w kontekście postępowań zwanych „postępowaniami o zaniechanie” wymienionych w art. 7 ust. 2 dyrektywy, stanowi wiążący przepis prawa, który przyznaje prawa konsumentom i pomaga określić rezultat, do którego zmierza dyrektywa.

W istocie bowiem rozróżnienie tak ustanowione pomiędzy powództwami wszczętymi przez jednostkę a powództwami o zaniechanie wszczętymi przez osoby lub organizacje reprezentujące interes zbiorowy w zakresie znajdującej zastosowanie zasady interpretacyjnej tłumaczone jest odmiennością celów postawionych przed każdym z tych typów powództw. W pierwszym przypadku sądy lub właściwe organy muszą przeprowadzić in concreto analizę nieuczciwego charakteru warunku zamieszczonego w zawartej już umowie, podczas gdy w drugim przypadku do ich obowiązku należy dokonanie in abstracto oceny nieuczciwego charakteru warunku, który dopiero może zostać włączony do przyszłych umów. W pierwszej sytuacji dokonanie interpretacji na korzyść konsumenta przynosi mu natychmiastową korzyść. W drugiej przeciwnie, ażeby tytułem prewencyjnym osiągnąć skutek najbardziej korzystny dla grupy konsumentów, nie należy w razie wątpliwości dokonywać interpretacji warunku w sposób najbardziej dla nich korzystny. Dokonanie obiektywnej interpretacji w większym stopniu umożliwia bowiem zakazanie posługiwania się niejasnym lub dwuznacznym warunkiem, co w konsekwencji prowadzi do wzmocnienia ochrony konsumentów.