Wyrok SN z dnia 16 stycznia 2020 r., sygn. II UK 190/18

O ile skutkiem zniesienia wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami będzie brak majątku wspólnego, o tyle odpowiedzialność za zobowiązania publicznoprawne nadal będzie odnosić się do ogółu praw majątkowych zmarłego, o których mowa w art. 922 k.c., to jest jego majątku odrębnego oraz udziału w majątku wspólnym małżonków, jeśli zobowiązania te powstały przed dniem zniesienia wspólności majątkowej.

Biuletyn SN Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nr 9/2020

W art. 29 § 2 Ordynacji podatkowej chodzi o skutki prawne między innymi zniesienia wspólności majątkowej, czyli zdarzenia likwidującego majątek wspólny jako szczególny przedmiot wspólności majątkowej, przy czym skutki te nie odnoszą się do zobowiązań powstałych przed dniem zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu. Problem jednak w tym, że owe skutki odnoszą się jedynie do majątku wspólnego, natomiast nie obejmują, gdyż z oczywistych względów nie mogą obejmować, majątku odrębnego osoby odpowiedzialnej za zobowiązania podatkowe bądź składkowe oraz jej udziału w majątku wspólnym, jeśli zobowiązania te powstały przed dniem zniesienia wspólności majątkowej. To ten majątek rozumiany jako prawa i obowiązki majątkowe zmarłego (art. 922 k.c.) jest natomiast przedmiotem dziedziczenia. O ile więc skutkiem zniesienia wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami będzie brak majątku wspólnego, o tyle odpowiedzialność za zobowiązania publicznoprawne nadal będzie odnosić się do ogółu praw majątkowych zmarłego, o których mowa w art. 922 k.c. Obciążające zmarłego należności z tytułu niezapłaconych przez niego składek - według stanu na dzień otwarcia spadku - będą zaś przechodzić, jako obowiązek majątkowy zmarłego, a więc jako dług spadku, na spadkobierców, którzy przyjęli spadek, w granicach ich odpowiedzialności za ów dług.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

SSN Zbigniew Myszka

SSN Maciej Pacuda (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku W. D., M. K. oraz T. D. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. o odpowiedzialność następców prawnych za składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 16 stycznia 2020 ?., skargi kasacyjnej wnioskodawców od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 17 stycznia 2018 ?., sygn. akt III AUa (...),