Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. III CSK 160/17

1. Pełnomocnictwo jako akt prawa publicznego jest czynnością procesową jednostronną, tworzącą stosunek między mocodawcą, pełnomocnikiem i innymi uczestnikami oraz sądem jako organem władzy publicznej, upoważniającą pełnomocnika do podejmowania czynności procesowych w imieniu mocodawcy, z bezpośrednimi dla niego skutkami. Pełnomocnictwo staje się skuteczne z chwilą dojścia do adresata (sądu i strony przeciwnej) w taki sposób, aby mógł się zapoznać z jego treścią.

2. Postępowanie cywilne powinno być prowadzone z zachowaniem niezbędnego porządku i transparentności, zaś przedstawienie sądowi jedynie pełnomocnictwa (a zatem z pominięciem odpisu tego dokumentu celem doręczenia go powodowi) do zachowania tych wartości nie przyczynia się. Jednakże uznać należy, że w przypadku takim znajduje zastosowanie per analogiam norma art. 130 k.p.c. Skoro bowiem w przypadku dokonania czynności procesowej wraz z którą przedkładany jest dokument pełnomocnictwa, zachodzą podstawy do wezwania składającego do usunięcia braku formalnego poprzez przedłożenie odpisu pełnomocnictwa, tożsamy tryb postępowania należy zastosować, gdy pełnomocnik zgłasza się do sprawy w okolicznościach niewymagających dokonania czynności procesowej.

3. O pozbawieniu możliwości obrony swoich praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.) można mówić wówczas, gdy stronie uniemożliwiono działanie w procesie osobiście bądź za pośrednictwem pełnomocnika, przedstawiciela ustawowego lub kuratora. Nieważność postępowania z tego powodu następuje, gdy strona została pozbawiona uprawnień procesowych wskutek wadliwego postępowania sądu.

4. Naruszenie art. 210 § 1 k.s.h. powoduje bezwzględną nieważnością czynności prawnej, zwłaszcza że głosy przeciwne są nieliczne.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Beata Janiszewska (przewodniczący)