Orzeczenie
Wyrok SN z dnia 23 maja 2019 r., sygn. II CSK 189/18
Sygn. akt II CSK 189/18
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Joanna Misztal-Konecka (przewodniczący)
SSN Beata Janiszewska
SSN Marcin Krajewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. P.
przeciwko I. B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 23 maja 2019 r.,
skargi kasacyjnej pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 11 października 2017 r., sygn. akt I ACa […],
I. uchyla zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego i:
1. zmienia wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia 28 lipca 2016 r. w całości w ten sposób, że:
a. oddala powództwo,
b. nie obciąża J. P. kosztami procesu,
c. nieuiszczoną opłatę od pozwu przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,
d. zasądza na rzecz adw. Z. W. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w P. kwotę 8 856 (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych (w tym VAT) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu J. P.,
2. nie obciąża J. P. kosztami postępowania apelacyjnego,
3. zasądza na rzecz adw. Z. W. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w P. kwotę 6 642 zł (sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa) złote (w tym VAT) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu J. P. w postępowaniu apelacyjnym,
II. nie obciąża J. P. kosztami postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 20 listopada 2014 r. Sąd Okręgowy w P. oddalił powództwo J. P. o zmianę umowy sprzedaży nieruchomości zawartej 8 kwietnia 2004 r. między J. P. a I. B., przez zwiększenie świadczenia należnego powódce z tytułu umowy, oraz o zasądzenie od pozwanej I. B. kwoty 227.700 zł. Uzasadniając takie rozstrzygnięcie, Sąd Okręgowy uznał, że uprawnienie do żądania zmiany treści umowy z 8 kwietnia 2004 r. wygasło, gdyż powództwo zostało wniesione po upływie dwuletniego terminu zawitego przewidzianego w art. 388 § 2 k.c.
Na skutek apelacji powódki, wyrokiem z 17 czerwca 2015 r. Sąd Apelacyjny w […] uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu odwoławczego, jeżeli dopuszczalne jest zgłoszenie roszczenia o unieważnienie umowy, bez uprzedniego wystąpienia z żądaniem o charakterze wyrównawczym, nie można art. 388 § 2 k.c., przewidującego termin zawity na dochodzenie roszczeń z tytułu wyzysku, interpretować w ten sposób, że zgłoszenie jednego z roszczeń pozostaje bez wpływu na bieg terminu do dochodzenia drugiego z nich. Zdaniem Sądu II instancji zgłoszenie któregokolwiek z roszczeń z art. 388 § 1 k.c. w terminie dwuletnim, liczonym od dnia zawarcia umowy, powoduje także zachowanie tego terminu dla roszczenia zgłaszanego w drugiej kolejności. W związku z tym terminowe wystąpienie przez powódkę z powództwem o unieważnienie umowy z 8 kwietnia 2004 r. spowodowało, że zachowany został także termin zawity dla żądania modyfikacji umowy.