Wyrok SN z dnia 30 sierpnia 2018 r., sygn. I UK 205/17

1. Wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami (art. 366 k.p.c). Powaga rzeczy osądzonej (res iudicata) polega na niedopuszczalności ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, która została już prawomocnie osądzona. Instytucja ta odnosi się tylko do tych orzeczeń, które "osądzają" sprawę, a więc merytorycznych orzeczeń rozstrzygających sporny między stronami występującymi w określonych rolach procesowych stosunek prawny w oparciu o określoną podstawę faktyczną i prawną. A zatem przedmiotowe granice powagi rzeczy osądzonej wyznacza przedmiot rozstrzygnięcia sądu w związku z podstawą tego rozstrzygnięcia.

2. Związanie orzeczeniem oznacza zakaz dokonywania ustaleń sprzecznych z uprzednio osądzoną kwestią, a nawet niedopuszczalność prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego.

3. W prawie ubezpieczeń społecznych pojęciem "świadczenia" określa się częstokroć zarówno sumę pieniężną, jak i uprawnienie/tytuł/podstawę prawną tej sumy. Uprawnienie jest stanem prawnym - pewną abstrakcją, zatem obowiązek zwrotu musi odnosić się do sumy pieniężnej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)

SSN Bohdan Bieniek

SSN Jolanta Franczak (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania Z. P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K. o świadczenie rehabilitacyjne, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 30 sierpnia 2018 r., skarg kasacyjnych organu rentowego i ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. z dnia 11 stycznia 2017 r., sygn. akt VII Ua (...),

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I i III i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z dnia 23 sierpnia 2005 r., wydaną w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 6 czerwca 2002 r. (IV U (...)), przyznał wnioskodawcy Z. P. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od dnia 3 września 2001 r. do dnia 30 maja 2002 r., odmawiając jednocześnie jego wypłaty, bowiem kwota tego świadczenia za wymieniony okres wynosi 454.450, 50 zł, zaś wnioskodawca pobrał w okresie od dnia 26 października 2001 r. do dnia 22 lipca 2002 r. zasiłek chorobowy i wynagrodzenie za 35 dni choroby w kwocie 502.700,80 zł, a więc przewyższającej kwotę świadczenia rehabilitacyjnego.