Postanowienie SN z dnia 5 lipca 2018 r., sygn. I CSK 524/17

W przypadku zasiedzenia służebności gruntowej należy uwzględnić, że jej treść została określona przez ustawodawcę jedynie w sposób ramowy, z czym wiąże się znaczna - jak na prawo rzeczowe - swoboda właściciela przy nadawaniu jej konkretnego kształtu. Pochodną tej elastyczności jest możliwość zasiedzenia służebności o różnorodnej treści, stosownie do zakresu faktycznego korzystania przez zasiadującego z cudzej nieruchomości. W każdym jednak przypadku - zarówno wtedy, gdy do nabycia służebności dochodzi na mocy umowy, jak i wtedy, gdy następuje to przez zasiedzenie - treść nabywanego prawa musi mieścić się w zakreślonych przez ustawodawcę ramach konstrukcyjnych i funkcjonalnych (por. art. 285 § 1 i 2 k.c). Niezależnie zatem od zakresu faktycznego korzystania z nieruchomości, można nabyć tylko służebność gruntową o treści, która polega na "korzystaniu w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej" (art. 285 § 1 k.c.) oraz służy zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej (jej części - art. 285 § 2 k.c). Oznacza to, że treść ta nie może być ani zbyt szeroka (np. przybierać postaci ciężaru realnego), ani wyzuta z elementów, bez których służebność traci swą użyteczność.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)

SSN Marian Kocon

SSN Roman Trzaskowski (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku P. S.A. w K. przy uczestnictwie A. K., S. K., U. M., Skarbu Państwa reprezentowanego przez Starostę P. i Wojewodę (...) o zasiedzenie służebności przesyłu, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 5 lipca 2018 r., skargi kasacyjnej wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego w W. z dnia 6 kwietnia 2017 r., sygn. akt XXVII Ca (...),

uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił apelację wnioskodawcy - obecnie P. S.A. w K. od postanowienia z dnia 6 listopada 2015 r., w którym Sąd Rejonowy w P. stwierdził, że P. S.A. z siedzibą w W. (dalej -"P.") nabyły przez zasiedzenie z dniem 8 września 2002 r. służebność gruntową o treści służebności przesyłu obciążającą nieruchomość w postaci działki o numerze ewidencyjnym 122, położonej w miejscowości S., gmina L, powiat p., dla której Sąd Rejonowy w P. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) (dalej - "nieruchomość"), polegającą na nieodpłatnym i nieograniczonym w czasie prawie do utrzymania posadowionych i przebiegających przez tę nieruchomość urządzeń linii elektroenergetycznej, tj. słupa oraz przewodów biegnących w pasie oznaczonym linią czerwoną jako "skrajne przewody linii energetycznej 220 kV relacji K.-M.-P." na mapie sporządzonej przez biegłego sądowego, a także do przesyłania za pomocą tych urządzeń energii elektrycznej, a w pozostałej części - tj. w odniesieniu do objęcia zakresem służebności prawa dostępu, przechodu i przejazdu, w tym sprzętem ciężkim przez obciążoną nieruchomość w celu wykonywania konserwacji, naprawy lub wymiany poszczególnych elementów linii, a także w celu dokonywania jej oględzin - wniosek oddalił.